Ερευνητικό πρόγραμμα στο βασιλικό γυμνάσιο της αρχαίας Μίεζας

 

Ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του ερευνητικού προγράμματος στο βασιλικό γυμνάσιο της αρχαίας Μίεζας, στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης, η οποία υπογράφηκε από την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και τον Δήμαρχο Νάουσας Νίκο Κουτσογιάννη, τον Αύγουστο (07/08) του 2024.

Η έρευνα που πραγματοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, υπό τη διεύθυνση της επίτιμης εφόρου Αγγελικής Κοτταρίδη περιλάμβανε ανασκαφή, καθαρισμό και τεκμηρίωση των ευρημάτων, συντήρηση, μελέτη και συσχέτιση με τα ευρήματα των παλαιότερων ανασκαφικών περιόδων, αλλά και προκαταρκτικές εργασίες (σχεδίαση, μελέτη αρχιτεκτονικών μελών και δομών) για την εκπόνηση της μελέτης προστασίας και ανάδειξης του μνημειακού συγκροτήματος και αναστήλωσης του δυτικού τμήματος του ξυστού, της δωρικής στοάς όπου γινόταν η εξάσκηση  στον αγώνα δρόμου.

 

Η ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε σε σημεία κρίσιμα για την κατανόηση της αρχιτεκτονικής δομής του τεράστιου οικοδομήματος επιβεβαίωσε την κατασκευή του συνόλου στα μέσα του 4ου αιώνα σύμφωνα με ένα ενιαίο σχέδιο και συνακόλουθα την συσχέτιση με τον Φίλιππο Β΄(359-336 π.Χ.) και τον Μεγαλέξανδρο.

Νέο στοιχείο είναι η ανακάλυψη της διαμόρφωσης του χώρου σε γιγαντιαία κλίμακα:  ο φυσικός βράχος (πωρόλιθος) του υπεδάφους απολαξεύτηκε, ώστε να σχηματιστούν τρία τεράστια, οριζόντια, απολύτως επίπεδα άνδηρα (έκτασης περ. 14 στρεμμάτων) που αναπτύσσονται σε αυστηρά γεωμετρική αλληλουχία από τα νοτιοδυτικά, όπου βρίσκεται το υπερκείμενο νοτιοδυτικό συγκρότημα, προς τα βόρεια, όπου η παλαίστρα και τα ανατολικά όπου, στο χαμηλότερο σημείο, εκτεινόταν η διώροφη στοά του ξυστού που έφτανε σε μήκος σχεδόν τα 200 μέτρα.

Δεν αποκλείεται η κλιμάκωση των επιπέδων των διάφορων επί μέρους λειτουργικών ενοτήτων του γυμνασίου να αντιστοιχεί σε ιεράρχηση της λειτουργίας τους.

Στον τοίχο με τους αμφικίονες του ξυστού, αλλά και σε αρχιτεκτονικά μέλη (κιονόκρανα κλπ.) σώζονται ακόμη εξαιρετικής ποιότητας λευκά κονιάματα, ίδια με αυτά των βασιλικών τάφων και του ανακτόρου των Αιγών. Γενικότερα παρατηρούνται αντιστοιχίες και ομοιότητες με το ανάκτορο των Αιγών που αποτελούν, όπως φαίνεται, χαρακτηριστικά της «κλασικής μακεδονικής αρχιτεκτονικής», αλλά και διαφοροποιήσεις που οφείλονται στην διαφορετική λειτουργία.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του γυμνασίου της Μίεζας εκτός από το μέγεθος του είναι η εκτεταμένη χρήση πώρινων γωνιόλιθων, μάλιστα στην περιοχή ανάμεσα στην παλαίστρα και το νοτιοδυτικό συγκρότημα  οι λίθινοι τοιχοβάτες σώζονται σημειακά σε ύψος που φτάνει τα δύο μέτρα.

 

Το άλειμμα των αθλούμενων νέων με λάδι ήταν απολύτως απαραίτητο στοιχείο της ζωής στο γυμνάσιο. Τα θραύσματα παναθηναϊκών αμφορέων που βρίσκονται στον ξυστό και στην παλαίστρα φανερώνουν ότι οι νεαροί γόνοι της μακεδονικής ελίτ προτιμούσαν το εκλεκτό και καθόλου φθηνό λάδι των ιερών δένδρων  της Αθήνας, ωστόσο το πιο συγκινητικό εύρημα είναι τέσσερις γραφίδες από αυτές που οι μαθητές του Αριστοτέλη χρησιμοποιούσαν για να γράφουν τα γυμνάσματά τους.

Modern historians about Macedonia – N.G.L Hammond

 

“Greece and Macedon were akin in blood and culture.” 

 

N.G.L. Hammond , “A History of Greece to 332 B.C.”, Oxford: Clarendon Press (1959),page 651

 

 

Modern historians about Macedonia – Eugene Borza

 

Only recently have we begun to clarify these muddy waters by revealing the Demosthenic corpus for what it is: oratory designed to sway public opinion and thereby to formulate public policy. That elusive creature, Truth, is everywhere subordinate to Rhetoric; Demosthenes’ pronouncements are no more the true history of the period than are the public statements of politicians in any age. 

In the Shadow of Olympus:The Emergence of Macedon, Eugene N. Borza, Princeton University Press,1990,pages 5- 6

This larger Macedon included lands from the crest of the Pindus range to the plain of Philippi and the Nestos River. Its northern border lay along a line formed by Pelagonia, the middle Axios valley and the western Rhodopi massif. Its southern border was the Haliacmon basin, the Olympus range and the Aegean, with the Chalcidic peninsula as peripheral.

 

We thus have a conception of Macedonia both more and less extensive than Hammonds’s - less in that it reduces Emphasis on the north western lands that lie today within the Yugoslav state, but more in that it takes into greater account the territory east of the Axios. It is a definition based on the political development of the Macedonian State over a long period of time,incorporating the territory drained by 3 rivers,adding the Strymon to the Haliacmon and Axios.

In the Shadow of Olympus:The Emergence of Macedon, Eugene N. Borza, Princeton University Press,1990,pages 29 - 31 

“Borza has taken the trouble to know Macedonia: the land, its prehistory, its position in the Balkans, and its turbulent modern history. All contribute…to our understanding of the emergence of Macedon…. Borza has employed two of the historian’s most valuable tools, autopsy and common sense, to produce a well-balanced introduction to the state that altered the course of Greek and Near Eastern history.”

—Waldemar Heckel, Bryn Mawr Classical Review

Exhibition 'The Greeks: From Agamemnon to Alexander the Great' opens in Shanghai

 

 

 

 

The exhibition "The Greeks: From Agamemnon to Alexander the Great" opened its doors at the World Expo Museum in Shanghai, China on Wednesday, where it will remain until October 2025. The exhibition is yet another landmark in Greek-Chinese cultural exchanges, which reflect the keen interest of the Chinese public in Greek culture.

It was inaugurated on Tuesday morning, in the presence of the Greek Ambassador to China Dr. Eugenios Kalpyris, the Greek General Consul in Shanghai Georgios Parthenios, the museum's director Liu Wentao and the deputy director of the Shanghai Municipal Administration of Culture and Tourism, Jin Lei. The exhibition was organised by the Greek culture ministry and the World Expo Museum, with the support of the Greek embassy in China.

 

The exhibition features 270 artifacts of ancient Greek sculpture, artwork and jewellery, from 14 Greek museums and collections. Before being displayed in Shanghai, it had very successful runs at the Hunan Museum (December 2023-May 2024), the Nanjing Museum (June-November 2024) and the Capital Museum in Beijing (December 2024-May 2025).

 

Athens – Macedonian News Agency

Modern historians about Macedonia – John Maxwell O’Brien

 

To underline his role as avenger and hegemon of the Corinthian League, and perhaps in the hope that the Athenians would come to share in the fantasy of this as a war of revenge, Alexander selected 300 full sets of armor from dead Persians and ordered them to be sent back to Athens and dedicated to Athena on the Acropolis. The attached inscription read:

“Alexander son of Philip and the Greeks, except the Lacedaemonians,106 set up these spoils from the barbarians dwelling in Asia” (A.1.16.7).

Alexander the Great:The Invisible Enemy by John Maxwell O’Brien, page 62

Modern historians about Macedonia –N. G. L. Hammond

 

 

Quote:

 Hesiod would not have recorded this relationship, unless he had believed, probably in the seventh century, that the Macedones were a  greek speaking.The next evidence comes from Persia. At the turn of the sixth century the Persians described the tribute - paying peoples of their province in Europe, and one of them was the ‘yauna takabara’, which meant “Greeks wearing the hat”.

There were Greeks in Greek city-states here and there in the province, but they were of various origins and not distinguished by a common hat. However, the Macedonians wore a distinctive hat, the kausia. We conclude that the Persians believed the Macedonians to be speakers of greek. Finally, in the latter part of the  fifth century a Greek historian, Hellanicus, visited Macedonia and modified Hesiodus genealogy by making Macedon not a cousin, but a son of Aeolus, thus bringing Macedon and his descendants  firmly into the Aeolic branch of the greek speaking family.Hesiod, Persia, and Hellanicus had no motive for making a false statement about the language of the Macedonians, who were then an obscure and not a powerful people. Their independent testimonies should be  accepted as conclusive.”

pages 12 -13

 

 

Quote:

 As we have mentioned in Chapter I, Perdiccas and his brothers came from Argos and Peloponnese. They were members of the Royal house of Argos, the “Teminidae”, descendants of Temenus, whose ancestor was Heracles, son of Zeus; it was this Temenus who led the Dorian tribes into the Argolid and founded Dorian Argos late in the 12th century. Thus Perdiccas came to Macedonia with the aura of divine favor, and he could claim that the Temenidae and the Argeadae were both descended from Zeus and so were diogeneis. To Greeks of the classical period the Temenid name was well known. 

Thus the oracle which was concerned post eventum with he following of the new capital, Aegeae, by Perdiccas began with the line “The noble Temenidae have royal rule over a wealth producing land. Herodotus made a special point of emphasizing that the royal house of Macedonia was Greek by descent, and Thucydides, who questioned much of what Herodotus said, concurred with him in calling the Macedonian kings “Temenidae from Argos”. Almost a century later Isocrates wrote to Philip II, saying “Argos is your fatherland”, and he asked Philip to emulate his father [Amyntas], the founder of the monarchy [Perdiccas], and the originator of the family (Heracles).

page 18

 

Quote:

 

The matter is of only academic interest to a few scholars today. No one in Antiquity doubted the truth of the clam.

page 19

 

 

 

The Macedonian State:The Origins, Institutions and History,N. G. L. Hammond ,1989

Αποκατάσταση και ανάδειξη της Αγοράς, στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου

 

Το Υπουργείο Πολιτισμού, προχωρεί το έργο της αποκατάστασης και ανάδειξης του μνημειακού συνόλου της Αγοράς στον αρχαιολογικό χώρο του Δίου, δια της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας. Το οικοδομικό τετράγωνο της Αρχαίας Αγοράς είναι το πιο σημαντικό τετράγωνο της πόλης του Δίου, καθώς συγκέντρωνε τα δημόσια κτήρια και άλλα οικοδομήματα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής, όπως συγκροτήματα Θερμών και το Ωδείο. Ένα από τα σημαντικά μνημεία της Αγοράς είναι ο κεραμικός κλίβανος, ο οποίος αποκαλύφθηκε στη βόρεια πλευρά του χώρου και χρονολογείται στην ύστερη αρχαιότητα. Είναι ορθογώνιος με δύο θαλάμους, έναν για καύσιμα και έναν για τα κεραμικά. Αποτελείται από τέσσερα ζεύγη ορθογώνιων πεσσίσκων που στήριζαν την εσχάρα, κατασκευασμένων από κεραμικές πλίνθους και πηλό. Επί της μελέτης συντήρησης και ανάδειξής του γνωμοδότησε ομοφώνως θετικά το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. 

 

Η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, δήλωσε: «Το Υπουργείο Πολιτισμού εκτελεί ένα ευρύ και πολυδιάστατο έργο προστασίας και ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου του Δίου, ενός από τους σημαντικότερους, από ιστορική και αρχαιολογική άποψη, αρχαιολογικούς χώρους της Μακεδονίας. Το καλοκαίρι ολοκληρώσαμε την αποκατάσταση του ελληνιστικού θεάτρου του Δίου και το αποδώσαμε στους επισκέπτες και στο κοινό, στο πλαίσιο του 53ου Φεστιβάλ Ολύμπου-Δίου. Ομοίως ολοκληρώθηκαν και οι εργασίες αναβάθμισης των υποδομών υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών, και πλέον το Δίον διαθέτει ανακαινισμένα από τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων το κτήριο εισόδου-πωλητηρίου και αναψυκτηρίου. Η α΄ φάση του έργου της αποκατάστασης και ανάδειξης της Αγοράς, που υλοποιεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας, ολοκληρώνεται με πόρους του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Κεντρικής Μακεδονίας ΕΣΠΑ 2021-2027 και εντός του τρέχοντος έτους αναμένεται η έναρξη της επόμενης φάσης.  Στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου για την πρόληψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά, η Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού υλοποιεί έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης του αρχαιολογικού χώρου, προϋπολογισμού 2.500.000 ευρώ, με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Παράλληλα, εξελίσσεται η διαδικασία της εκπόνησης μελέτης για την ανακαίνιση του Αρχαιολογικού Μουσείου του Δίου.  Με τα έργα αυτά συμβάλλουμε στην αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση αυτού του μείζονος αρχαιολογικού χώρου, και συγχρόνως, στην προσέλκυση ολοένα και περισσότερων επισκεπτών».

Βρέθηκε ο τάφος του Σωσθένη της Μακεδονίας

 

Στην 37η Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και στη Θράκη παρουσιάστηκε μια άκρως ενδιαφέρουσα ανακοίνωση για την ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας, που όσοι την παρακολούθησαν, είτε διά ζώσης είτε διαδικτυακά, θα κατάλαβαν την ιδιαίτερη σημασία της για πολλές πτυχές της ιστορίας της αρχαίας Μακεδονίας.

Το ανέλπιστο εύρημα, όπως επισήμανε ο ανασκαφέας Δρ. Νικόλαος Β. Παππάς, αποκαλύφθηκε περίπου 3,5 χλμ. νοτιοδυτικά του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου της Πέλλας, εντός του περιβάλλοντος που άλλοτε κάλυπτε η λίμνη των Γιαννιτσών. Κατά την ανασκαφή προέκυψαν πέντε ορύγματα και οκτώ αβαθείς ακανόνιστοι λάκκοι. Ένα από τα ορύγματα, το μόνο ορθογώνιο, ανοίχτηκε για να δεχτεί την ταφή ενός πολεμιστή, ηλικίας 40 και πλέον ετών, ο οποίος κηδεύτηκε μαζί με τον οπλισμό του, μία σιδερένια σάρισσα, ένα σιδερένιο δόρυ, ένα σιδερένιο ακόντιο, δύο σιδερένια μαχαιρίδια, μία σιδερένια στλεγγίδα και τρία πήλινα αγγεία, μια αρυβαλλοειδή λήκυθο με ερυθρόμορφο ανθέμιο, έναν μελαμβαφή σκύφο αττικού τύπου και ένα μελαμβαφές σκυφίδιο. Ο πολεμιστής, ως είθισται, καλυπτόταν με σάβανο, κατάλοιπα του οποίου διατηρήθηκαν στην επάνω επιφάνεια της σάρισσας. Επάνω από τον τάφο και γύρω από αυτόν βρέθηκαν κατάλοιπα των εναγισμών (μεταξύ των οποίων και δύο τεμαχισμένοι σκύλοι) που ακολούθησαν της ταφής και τη σφράγισαν.

Βορειοδυτικά του τάφου του πολεμιστή, σε άμεση γειτνίαση με αυτόν, σε άλλο μεγάλο ωοειδές όρυγμα, είχαν ταφεί σε επάλληλες στρώσεις: 4 άνθρωποι (ένας ενήλικας άνδρας, μία γυναίκα 15-20 ετών, δύο νεογέννητα βρέφη) και 16 ζώα ή τμήματα ζώων (4 άλογα, 7 σκύλοι, 1 κρανίο σκύλου και 4 γνάθοι: δύο σκύλων, ενός αιγοειδούς και ενός αλόγου). Δυτικά του παραπάνω ορύγματος ήρθαν στο φως άλλες 4 ταφές ζώων, 3 ολόκληρων αλόγων και 1 σκύλου.

Η παρουσία οκτώ αλόγων, τα οποία προφανώς ήταν περισσότερα, εάν υπολογιστούν και τα μεμονωμένα οστά που συλλέχθηκαν από την ερευνημένη περιοχή, η εκτροφή των οποίων ήταν πολυδάπανη και κατεξοχήν προνόμιο της ανώτερης τάξης, εύλογα, όπως ανέφερε ο ανασκαφέας, χαρακτηρίζουν τον νεκρό, τον οποίο συνόδευαν, ως ιππέα, με σημαντική κοινωνική προβολή και έντονη παρουσία στα πολιτικά και στρατιωτικά πράγματα της Μακεδονίας. Εκτός από έμβλημα υψηλής κοινωνικής θέσης, το άλογο συνδέεται και με την εξύψωση του επιφανούς νεκρού στη σφαίρα των ηρώων. Σύμφωνα με τον κ. Παππά, από τους διοργανωτές της ταφής υιοθετήθηκε ένα σπάνιο και ασυνήθιστο τελετουργικό με σαφείς αναγωγές στο ηρωικό παρελθόν, συγκεκριμένα στην περιγραφή της ταφής του Πατρόκλου στη ραψωδία Ψ της Ιλιάδας, όπου, εκτός από την προσφορά αλόγων και σκύλων, προσφέρονται προς τιμήν του νεκρού και αιχμάλωτοι Τρώες.

Τα ευρήματα της ανασκαφής, τόσο από το εσωτερικό των τάφων όσο και πάνω από αυτούς, τα οποία τοποθετούνται κυρίως στο πρώτο τέταρτο του 3ου αι. π.Χ. και δη προς το τέλος του, οδήγησαν τον ανασκαφέα στην ταύτιση του αξιωματούχου της ταφής με τον Σωσθένη, τον στρατηγό, που αν και ανακηρύχθηκε από τον στρατό βασιλιάς, υπό το βάρος των έκτακτων πολεμικών αναγκών, επειδή προφανώς είχε διακριθεί ως στρατηγός του Λυσιμάχου κατά τους πολέμους εναντίον των βαρβαρικών φύλων, εντούτοις ο ίδιος δεν αποδέχτηκε τον βασιλικό τίτλο και ζήτησε να τον αναγνωρίζουν ως στρατηγό και όχι ως βασιλιά, πράγμα το οποίο πιθανότατα τον ανέβασε ακόμα περισσότερο στην εκτίμηση των Μακεδόνων (Ιουστίνος 24.5). Παρόλο που ο ίδιος αρνήθηκε τον βασιλικό τίτλο, από τους χρονικογράφους συγκαταλέγεται στους βασιλείς της Μακεδονίας. Στο διάστημα των δύο χρόνων που κυβέρνησε τη Μακεδονία, από το 279 π.Χ. μέχρι τον θάνατό του το 277 π.Χ., ο Σωσθένης, σε αντίθεση με τους τρεις προηγούμενους ανίκανους βασιλείς, γόνους της δυναστείας των Αντιπατριδών (του Πτολεμαίου Κεραυνού, του αδελφού του Μελέαγρου και του Αντιπάτρου του επονομαζόμενου «Ετησία») κατάφερε να αποκρούσει τους Γαλάτες τόσο του Βόλγιου (279 π.Χ.) όσο και του Βρέννου (278 π.Χ.) και να σώσει τη Μακεδονία. Οι πηγές δεν αναφέρουν την αιτία θανάτου του. Εντούτοις, ορισμένοι μελετητές θεωρούν ότι πέθανε αμυνόμενος. Οι Μακεδόνες, όχι μόνο αναγνώρισαν το κύρος και την ικανότητά του, αλλά τον τίμησαν με ένα σπάνιο και ασυνήθιστο τελετουργικό με αναγωγές στο έπος. Για την ταύτιση με Γαλάτες αιχμαλώτους των τεσσάρων ατόμων που βρέθηκαν στο ίδιο όρυγμα με τα σκυλιά και τα άλογα, γεγονός που καθιστά την ταφή αποκλίνουσα, κοντά στην ταφή του Σωσθένη, ο ανασκαφέας, πέρα από το ιστορικό πλαίσιο, βασίστηκε και στην ομοιότητα που παρατηρείται ανάμεσα στην ασυνήθιστη στάση της γυναίκας με αντίστοιχες στάσεις σε τάφους Γαλατών. Όσο φρικτή και υπερβολική κι αν φαίνεται η πράξη της θυσίας αιχμαλώτων, εφαρμόζεται σε χαοτικές καταστάσεις, όταν οι θεσμοί καταλύονται και οι αξίες υπονομεύονται. Είναι το δίκαιο του πολέμου.

 

 Υπό το πρίσμα αυτό, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο, ερμηνεύεται καλύτερα και η παρουσία τόσων πολλών σκύλων στο τελετουργικό, η θυσία των οποίων, και δη ο αποκεφαλισμός και ο διαμελισμός ορισμένων, παραπέμπει, ως κατεξοχήν ζώο των καθαρμών, σε μια τελετουργία που αποσκοπεί στον εξαγνισμό και στην προστασία της κοινότητας από το μίασμα. Ο ρόλος τους, με τη συμβολή της Εκάτης ή της Εννοδίας, ήταν να προστατεύσουν από τη μια τους νεκρούς στη μετάβασή τους από την ζωή στον θάνατο, στη μεταθανάτια ζωή, και από την άλλη να αποτρέψουν την επιστροφή των ψυχών στον κόσμο των ζώντων, ιδιαίτερα εκείνων, όπως τα βρέφη, που δε πρόλαβαν να εκπληρώσουν τις επιθυμίες και τον κοινωνικό τους ρόλο, άρα και τις προσδοκίες της κοινωνίας, γι’ αυτό και θεωρούνταν εκδικητικοί.

 

Επιπλέον, μας τόνισε ο κ. Παππάς ότι τεμαχισμό σκύλου (κομμένου στη μέση) περιλάμβανε και η τελετουργία για τον αποτροπαϊκό καθαρμό του μακεδονικού στρατού, που λάμβανε χώρα την πρώτη του μήνα Ξανθικού, πριν από την εαρινή ισημερία (τοῦ δ’ ἔαρος ἀρχομένου), στην ετήσια γιορτή Ξανθικά, στην οποία συνέρρεαν Μακεδόνες όχι μόνο από την πρωτεύουσα, αλλά και από τις γύρω πόλεις και κώμες της. Η συμβολική διάβαση του στρατεύματος μέσα από το τεμαχισμένο ζώο είχε αποτροπαϊκό χαρακτήρα, να απομακρύνει δηλαδή κάθε κακό, επιφέροντας έτσι την ενότητα και τη ετοιμότητα του στρατού για τη νέα πολεμική περίοδο. Επιπλέον, η χώρα, έπρεπε όχι μόνο να μείνει αμίαντη και άθικτη, αλλά και παραγωγική, στοιχεία που κλονίστηκαν κατά τις γαλατικές επιδρομές, κι ίσως δεν είναι τυχαίο που η γιορτή τελείτο τον μήνα Ξανθικό, μήνα κατεξοχήν της άνοιξης, της γονιμότητας, της ανθοφορίας των δένδρων, της αναγέννησης της φύσης, της καρποφορίας της γης. Και τα δύο παραπάνω στοιχεία (καθαρμός από το μίασμα και γονιμότητα) ήταν ευδιάκριτα και στην ταφή που πολεμάρχου (μέσα από την παρουσία σκύλων και τη στάση της γυναίκας αντίστοιχα). Οι συμβολισμοί επεκτείνονται ακόμα παραπέρα, εάν αναλογιστούμε αφενός ότι τόσο ο μήνας όσο και η γιορτή συνδέονται με τον Ξάνθο, προσωνυμία του Απόλλωνα, που σημαίνει τον ολοκάθαρο, αφού πρώτος αυτός, καθάρθηκε και εξαγνίστηκε για τον φόνο που διέπραξε, και αφετέρου εξαιτίας της δικής του παρέμβασης, όπως αναφέρει ο Παυσανίας, ο γαλατικός κίνδυνος αποτράπηκε ολοκληρωτικά. Έτσι, ο θεός δεν εξαγνίζει μόνο, αλλά επιπλέον ενσαρκώνει τον θρίαμβο της τάξης επί του χάους, τη νίκη του φωτός πάνω στο σκοτάδι. Δεν αποκλείεται, επομένως, η γιορτή, εκτός από τον εξαγνισμό του στρατού, για τις θυσίες που διαπράχθηκαν σε περίοδο κρίσης, να είχε σκοπό να διατηρήσει στη μνήμη τη συνεισφορά των Μακεδόνων στην αποτροπή της γαλατικής απειλής, πόσω μάλλον όταν οι πόλεις της νοτίου Ελλάδας, και κυρίως οι Αιτωλοί, δεν άφησαν ανεκμετάλλευτη μια τέτοια νίκη απέναντι σε έναν βάρβαρο εχθρό.

 

Καθώς οι γραπτές πηγές δεν αναφέρουν πού ακριβώς γινόταν η εν λόγω τελετουργία, είχε διατυπωθεί η άποψη ότι ο τόπος αυτός βρισκόταν πιθανότατα έξω από την πόλη. Σύμφωνα όμως με τα νέα δεδομένα, ο κ. Παππάς πιστεύει ότι η ξεχωριστή αυτή τελετουργία λάμβανε χώρα πλησίον του παραπάνω τάφου, ο οποίος, καθώς βρισκόταν κοντά σε σταυροδρόμι και κυρίως επάνω στην οδική αρτηρία, που ένωνε τη νέα με την παλαιά πρωτεύουσα, αποτελούσε προφανώς τοπόσημο για τους Μακεδόνες, ζώσα μνήμη της αποτροπής του γαλατικού κινδύνου.

 

Καταλήγοντας, ο ομιλητής μας ανέφερε ότι πιθανότατα όλη η έκταση των ταφών καλυπτόταν από χαμηλό τύμβο, διαμέτρου περίπου 36 μ., όσο και το μήκος Α-Δ του ερευνημένου χώρου, και ύψους 2,5-3 μ., όπως συμβαίνει συνήθως σε τάφους επιφανών, ο οποίος όμως ισοπεδώθηκε κατά τις εργασίες αποξήρανσης και ισοπέδωσης της λίμνης των Γιαννιτσών στο δεύτερο τέταρτο του 20ού αι.

 

Ευελπιστούμε το ιδιαίτερο αυτό και άκρως σημαντικό εύρημα για την ιστορία της αρχαίας Μακεδονίας και όχι μόνον να αποκτήσει όσο το δυνατόν συντομότερα τον χώρο και την αίγλη που του αξίζει. Γιατί προφανώς και δεν τιμήθηκε τυχαία με ένα τέτοιο σπάνιο και ασυνήθιστο τελετουργικό ένας πολέμαρχος που αγωνίστηκε και πιθανόν πρόσφερε ακόμα και την ζωή του για τη σωτηρία της Μακεδονίας. Άσχετα εάν επισκιάστηκε από τους Αντιγονίδες που τον ακολούθησαν, για τους δικούς τους προφανώς λόγους…

 

 Βασιλική Β. Παππά,fractalart

 

 

 

 

Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας - Archaeological Museum of Drama

 

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας καλύπτει χρονολογικά την ανθρώπινη παρουσία στο Νομό Δράμας από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή (50.000 χρόνια από σήμερα), με τα ίχνη ζωής των παλαιολιθικών κυνηγών στο σπήλαιο Πηγών του Αγγίτη, μέχρι τους νεότερους χρόνους (1913).

Ο εκθεσιακός χώρος αποτελείται από τρεις κύριες αίθουσες.

Στην πρώτη τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν την παρουσία των νομάδων κυνηγών της Μέσης Παλαιολιθικής Εποχής στο σπήλαιο Πηγών του Αγγίτη, τη ζωή στους μόνιμους γεωργοκτηνοτροφικούς νεολιθικούς οικισμούς και το πέρασμα στη χαλκοκρατία στην πόλη της Δράμας και στη θέση Σιταγροί. Στην ίδια αίθουσα υπάρχουν ευρύματα από την εποχή του Σιδήρου και από τους μετέπειτα χρόνους, όπου είναι κυριαρχεί η λατρεία του θεού Διόνυσου.

Στη δεύτερη αίθουσα αρχιτεκτονικά γλυπτά, κεραμική και νομίσματα βεβαιώνουν τη συνέχεια της ζωής στη Δράμα και σε ολόκληρο το νομό κατά τους παλαιοχριστιανικούς, βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους.

Στην τρίτη αίθουσα του εκθεσιακού χώρου, που είναι στεγασμένο αίθριο, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει γλυπτά οργανωμένα σε τρεις ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά γλυπτά από τους αρχαίους χρόνους μέχρι την τουρκοκρατία. Η δεύτερη περιέχει αναθηματικά μνημεία που συνδέονται με τη λατρεία διαφόρων θεών του ελληνορωμαϊκού πάνθεου και των τοπικών θεοτήτων, με ιδιαίτερη αναφορά στο Διόνυσο. Στην τρίτη ενότητα ανήκουν επιτύμβια μνημεία ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.

 

 

The Archaeological Museum of Drama covers chronologically the human presence in the prefecture of Drama from the Middle Paleolithic Age (50,000 years from now), with traces of Palaeolithic hunters living in the cave Sources of Aggitis until modern times (1913).

 

The exhibition consists of three main halls.

 

The first archaeological findings indicate the presence of nomadic hunters of the Middle Paleolithic Age in the cave Sources of Aggitis, life to permanent farming Neolithic settlements and the passage in Bronze Age in the city of Drama and position Sitagri. In the same room there are findings from the Iron Age and from the later times, which is dominated by the cult of God Dionysus.

 

In the second room architectural sculptures, pottery and coins attest the continuity of life in Drama and in the entire area during the Early Christian, Byzantine and after Byzantine times.

 

In the third room of the exhibition, which is roofed atrium, the visitor can admire sculptures organized into three sections. The first includes architectural sculptures from ancient times to the Ottoman Empire. The second contains votive monuments associated with the cult of various gods of Greco-Roman pantheon and local deities, with particular reference to Dionysus. In the third section there are funerary monuments of Hellenistic and Roman times.