Η Παρέλαση στην Μακεδονία όπως μεταδόθηκε ζωντανά από την ΕΡΤ3
Με αφορμή τη συμπλήρωση 120 χρόνων από τον θάνατο του Παύλου
Μελά, το Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και της Νεότερης Ιστορίας της
Μακεδονίας (ΙΜΜΑ) διοργανώνει ένα πλούσιο πρόγραμμα δράσεων και εκδηλώσεων που
θα διεξαχθεί την περίοδο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2024 και μας προσκαλεί να
αναστοχαστούμε και να επανανοηματοδοτήσουμε το πρόσωπο, τη συμβολή, το ιστορικό
αλλά και το σύγχρονο αποτύπωμα του εμβληματικού Μακεδονομάχου.
Οι Εκδηλώσεις Μνήμης τελούν υπό την Αιγίδα του Υπουργείου
Εσωτερικών του Τομέα Μακεδονίας και Θράκης.
Η έναρξη των επετειακών εκδηλώσεων του ΙΜΜΑ πραγματοποιείται
το Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2024 και ώρα 18:00, με την Κεντρική Εκδήλωση Μνήμης σε
συνδιοργάνωση με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης
(ΕΒΕΘ),στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του ΕΒΕΘ. Ομιλητές θα είναι οι: Κωνσταντίνoς Π.
Γκιουλέκας, Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας και Θράκης
και Βασίλειος K. Γούναρης, Καθηγητής Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων του ΑΠΘ.
Το συνολικό πρόγραμμα δράσεων περιλαμβάνει εκτός από την
κεντρική εκδήλωση, θεματικές ξεναγήσεις στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα, συζήτηση
Στρογγυλής Τράπεζας με τη συμμετοχή πανεπιστημιακών καθηγητών και ιστορικών στο
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεατρικό Δρώμενο Δραματοποιημένης
Αφήγησης στους εκθεσιακούς χώρους του νεοκλασικού κτηρίου του ΙΜΜΑ, ξενάγηση
για το κοινό την Ημέρα Μνήμης του Μακεδονικού Αγώνα, καθώς και το νέο
Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Ο Παύλος Μελάς και η πορεία του στη Μακεδονία» για
σχολικές ομάδες.
Κεντρική Εκδήλωση Μνήμης
Σάββατο 12 Οκτωβρίου 2024, ώρα 18:00
Αίθουσα Εκδηλώσεων Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου
Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ)
Συνδιοργάνωση: ΕΒΕΘ
Ομιλητές:
Κωνσταντίνος Π. Γκιουλέκας, Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος
για θέματα Μακεδονίας και Θράκης
Βασίλειος K. Γούναρης, Καθηγητής Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων
ΑΠΘ
Στρογγυλή Τράπεζα
Τετάρτη 13 Νοεμβρίου 2024, ώρα 18:00
Αμφιθέατρο Κεντρικής Βιβλιοθήκης ΑΠΘ
Ομιλητές:
Βασίλειος K. Γούναρης, Καθηγητής Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων
ΑΠΘ
Ιωάννης Στεφανίδης, Καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας ΑΠΘ
Βλάσης Βλασίδης, Καθηγητής Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας
ΠΑΜΑΚ
Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου, Δρ. Ιστορίας ΑΠΘ –
Επιστημονικός Συνεργάτης ΙΜΜΑ
Συντονισμός:
Δημήτριος Λυβάνιος, Επίκουρος Καθηγητής Νεότερης Ελληνικής
και Ευρωπαϊκής Ιστορίας ΑΠΘ
Ημέρα Μνήμης του Μακεδονικού Αγώνα
Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2024, 11:00 – 14:00
Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα
Ελεύθερη είσοδος για το κοινό – Ξεναγήσεις στις
11:00/12:00/13:00
Θεματικές Ξεναγήσεις στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα
Σάββατο 19 Οκτωβρίου 2024, 11:00 – 12:00
Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2024, 18:00 – 19:00
Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2024, 18:00 – 19:00
Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2024, 11:00 – 12:00
Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Ο Παύλος Μελάς και η πορεία του στη
Μακεδονία» για σχολικές ομάδες μαθητών/-τριών Ε΄ & Στ΄ Δημοτικού – Α΄, Β΄,
Γ΄ Γυμνασίου
Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2024
Θεατρικό Δρώμενο Δραματοποιημένης Αφήγησης
Δεκέμβριος 2024
Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα
Athenian
colony of strategic importance, near the fruitful Strymon vale and the Pangaion
gold mines. Amphipolis was founded in 438/ 437 BC, though the region had been
inhabited in the prehistoric period.
The
numerous finds from the excavations are housed in the Archaeological Museum of
Amphipolis and in the Archaeological Museum of Kavala.
Archaeological
finds from the mouth of the Strymon estuary show the presence of man from as
early as the Neolithic period on both banks of the river, and continuous
habitation into the Bronze Age period. The nearest Neolithic settlement to
Amphipolis was discovered on a hill adjacent to the ancient city known as Hill
133, where rich finds from its cemetery show that a considerable settlement
also existed in the Early Iron Age.
With the
foundation of the Greek cities at the mouth of the Strymon from the middle of
the 7th c. BC, Greek culture started progressively to penetrate into the
interior. The graves in the cemetery of the settlement on Hill 133 change their
form, and the grave goods are now dominated by cultural elements of the Greek
world: figurines, coins, and above all vases imported from the cities of
southern Greece (Corinth, Athens) and the Ionian cities of the north Aegean.
The presence of the Ionian world is also apparent in the sculptures of the late
Archaic and early Classical periods found in the neighbourhood of Hill 133 and
on the site of ancient Amphipolis. Local tradition survives in the metal
working, especially the bronze and gold ornaments.
After they
established themselves at Eion, at the mouth of the Strymon, in 476 BC, the
Athenians made their first abortive attempt at colonising in the Amphipolis
area with their short-lived settlement at the site of Ennea Hodoi, which was
quickly wiped out (464BC). It remains an open question whether Ennea Hodoi is
to be identified with the settlement on Hill 133, where the destruction level
dates to the mid-5th century BC, or with Amphipolis itself, where in the vicinity
of the north wall excavation has uncovered an establishment prior to the 5th
century BC wall.
The
foundation of Amphipolis finally in 438/ 437 BC, in the time of Pericles, by
the general Hagnon was a great success for the Athenians, whose chief purpose
was to ensure control of the rich Strymon hinterland and the Pangaion mines.
Their success, however, was again short- lived, because at the end of the first
decade of the Peloponnesian War (442 BC) Amphipolis broke away from its mother
city, Athens, and remained independent until its incorporation into the kingdom
of Macedonia by Philip II (357 BC).
Under the
Macedonians Amphipolis remained a strong city within the Macedonian kingdom,
with its own domestic autonomy and having considerable economic and cultural
prosperity. Excavation has revealed a large part of the walls and some of the
sanctuaries and public and private buildings of the city.
The bigger
and better protected gate of the city (gate C) lies at the norhtern part of the
walls. The brigde over the Strymon river was made of wooden beams.
After the
Roman conquest of Macedonia (168 BC) Amphipolis was made the capital of
Macedonia Prima, one of the four divisions into which Macedonia was divided.
The Roman period was a time of prosperity within the bounds of Roman world
dominion. As a station on the Via Egnatia and the capital of a rich hinterland,
the city grew economically and culturally. It did indeed experience
devastations and sackings, but with the support of the Roman emperors, particularly
Augustus and Hadrian, it remained one of the most important urban centres in
Macedonia until late antiquity. The city's prosperity is reflected in its
monumental buildings with mosaic floors and mural paintings as well as the
archaeological finds brought to light in the excavations.
Η πόλη ιδρύθηκε το
438/7 π.Χ., η περιοχή όμως είχε κατοικηθεί ήδη από την προϊστορική εποχή.
Αρχαιολογικά ευρήματα από την περιοχή των εκβολών του
Στρυμόνα αποδεικνύουν ήδη από την Νεολιθική εποχή την ανθρώπινη παρουσία και
στις δύο όχθες του ποταμού και τη συνέχεια της ζωής ως και την εποχή του
Χαλκού. Ο πλησιέστερος στην Αμφίπολη νεολιθικός οικισμός εντοπίσθηκε σε
γειτονικό στην αρχαία πόλη λόφο, γνωστό ως Λόφο 133, όπου αργότερα αναπτύχθηκε
σημαντικός οικισμός στην Πρώιμη εποχή του Σιδήρου, όπως μαρτυρούν τα πλούσια
ευρήματα του νεκροταφείου του.
Από τα μέσα του 7ου π.Χ. αιώνα, με την ίδρυση των ελληνικών
πόλεων στις εκβολές του Στρυμόνα, αρχίζει η προοδευτική διείσδυση του ελληνικού
πολιτισμού στην ενδοχώρα. Οι τάφοι στο νεκροταφείο του οικισμού του Λόφου 133
αλλάζουν μορφή και στα κτερίσματά τους επικρατούν τα πολιτιστικά στοιχεία του
ελληνικού κόσμου, ειδώλια, νομίσματα, και προπαντός αγγεία επείσακτα από τις
νοτιοελλαδικές πόλεις (Κόρινθο, Αθήνα) και από τις Ιωνικές πόλεις του Βόρειου
Αιγαίου.
Η παρουσία του ιωνικού κόσμου είναι εμφανής και στα γλυπτά
υστεροαρχαϊκών και πρώιμων κλασικών χρόνων που βρέθηκαν στην περιοχή του Λόφου
133 αλλά και στη θέση της Αρχαίας Αμφιπόλεως. Η τοπική παράδοση επιβιώνει στη
μεταλλοτεχνία και προπάντων στα χάλκινα και χρυσά νομίσματα.
Μετά την εγκατάστασή τους στην Ηιόνα, στις εκβολές του
Στρυμόνα, το 476 π.Χ., οι Αθηναίοι πραγματοποίησαν και την πρώτη ανεπιτυχή
απόπειρα αποικισμού στην περιοχή της Αμφιπόλεως με την βραχύχρονη εγκατάστασή
τους στο πόλισμα Εννέα Οδοί, που γρήγορα αφανίστηκε (464 π.Χ.). Παραμένει ακόμα
ανοιχτό για την έρευνα πρόβλημα η ταύτιση των Εννέα Οδών με τον οικισμό του
Λόφου 133, το στρώμα καταστροφής του οποίου χρονολογείται γύρω στα μέσα του 5ου
αιώνα π.Χ. ή με την ίδια την Αμφίπολη, στην περιοχή του βόρειου τείχους της
οποίας, οι ανασκαφές έχουν εντοπίσει μια προγενέστερη από το τείχος του 5ου
αιώνα εγκατάσταση.
Στην εποχή των Μακεδόνων η Αμφίπολις αναδείχτηκε σε ισχυρή
πόλη του Μακεδονικού βασιλείου με εσωτερική αυτονομία και με σημαντική
οικονομική και πολιτιστική άνθιση.
Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει μεγάλο μέρος από τα τείχη και
ορισμένα από τα ιερά και τα ιδιωτικά και τα δημόσια κτήρια της πόλης.
Μετά την κατάκτηση της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους (168
π.Χ.) η Αμφίπολις ορίζεται πρωτεύουσα της Πρώτης Μερίδος της Μακεδονίας.
Η Ρωμαϊκή Εποχή είναι για την Αμφίπολη περίοδος ακμής μέσα στο πλαίσιο της κοσμοκρατορίας των Ρωμαίων. Σταθμός της Εγνατίας Οδού και πρωτεύουσα μιας πλούσιας ενδοχώρας, η πόλη αναπτύσσεται οικονομικά και πολιτιστικά. Γνωρίζει βέβαια καταστροφές και λεηλασίες αλλά με την υποστήριξη και των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, ιδιαίτερα του Αυγούστου και του Αδριανού, παραμένει ένα από τα σημαντικά αστικά κέντρα της Μακεδονίας ως την ύστερη αρχαιότητα. Η ακμή της πόλης αντικατοπτρίζεται στα μνημειακά κτήρια με τα ψηφιδωτά δάπεδα και τις τοιχογραφίες, αλλά και στα αρχαιολογικά ευρήματα που οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως.
“The future
relations between the two peoples had been irrevocably fixed by Alexander’s
Anabasis, which destined them to work together in close co-operation as joint
rulers of the East, and eventually to be blended into one Nation.“
Max Cary, A History of the Greek World from 323-146 B.C. page 10
In 197 he
re-entered Thessaly and forced a battle on the field of Cynoscephalae. In this
encounter the Macedonian heavy infantry proved that in a solid front-to-front
charge not even the Roman legions could hold, but that, once thrown out of
order or taken in flank, it became helpless. While one Macedonian Phalanx
charged right home, another broke itself up by its own impetus and became an
easy prey to the enemy; and the victorious division, without cavalry support on
the flanks, was enfiladed and cut to pieces by the succcessful Roman wing
wheeling upon it. This was the first decisive victory of Romans over Greeks in a set battle on a large scale; but it
sufficed definitely to establish Roman ascendancy in Greece.
Max Cary, “A History of the Greek World from
323-146 B.C.”, page 191
A History of
the Greek World from 325 to 146 B.C.
by Cary Max ,publication date:1932
Description
A History
of the Greek World from 323 to 146 B.C. (1951) looks at the period of Greek
history from the Macedonian to the Roman conquests. It contains a narrative of
the political history of the Hellenistic states; a description of their
statecraft, war-craft and economic practice; and a summary of later Greek
achievement in the fields of art, literature, science, philosophy and religion.
Άλκηστις Πρωτοψάλτη - Αυτό το φως δεν λιγοστεύει
Official Video Clip HD | © 2014 Heaven Music S.A. Greece
Μουσική:Νίκος Αντύπας,Στίχοι:Μιχάλης Γκανάς
“When
Alexander was just a child, his father was making Macedon (Now Macedonia in
northern Greece) into one of the Greatest Greek city-states, as well as the
dominant power in the Balkans.”
Mark
Grossman,World Military Leaders:A Biographical Dictionary,page 11
“...he was tutored by Aristotle,the great Greek orator and educator,whom Philip called to Pella.”
“That the Macedonians were of Greek stock seems
certain.
“…but Macedonian proper names, such as Ptolemaios or
Philippos, are good Greek names, and the names of the Macedonian months,
although differed from those of Athens or Sparta, were also Greek.
Alexander the Great,J.R. Hamilton(Hutchinson,London, 1973),page 23
“The
Macedonians were ethnically related to the Greeks and spoke a dialect of Greek,
but their loose feudal kingdom on the northern border of the Greek world had
always been regarded as culturally backward.
Art and Experience in Classical Greece,Jerome Jordan
Pollitt,page 138
“The latest archaeological findings have confirmed
that Macedonia took it’s name from a tribe of tall, Greek-speaking people, the
Makednoi ( = lenght )”
“Philip II of Macedon was anxious to pacify and unify
Greeks at any cost… His dream was fulfilled by his son Alexander III the
Great,who in no more than 12 years at the head of a Greek army occupied a major
part of then known world from the Aegean Sea to the frontiers of India “
Nigel Guy Wilson, Encyclopedia of Ancient Greece,page
439
Με συστηματικό τρόπο εξελίσσεται
από το Υπουργείο Πολιτισμού η διαδικασία Πιστοποίησης των Δημοσίων
Αρχαιολογικών Μουσείων, μετά την ολοκλήρωση του σχετικού φακέλου και τη θετική
γνωμοδότηση του Συμβουλίου Μουσείων για το Αρχαιολογικό Μουσείο Άργους
Ορεστικού και του Βυζαντινού Μουσείου Καστοριάς. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων
Καστοριάς στην αρμοδιότητα της οποίας υπάγονται τα δύο Μουσεία, ξεκίνησε τη
διαδικασία της πιστοποίησης, τον Μάιο 2022. Έκτοτε, κατέβαλε κάθε δυνατή
προσπάθεια, προκειμένου να ανταποκριθεί στα προαπαιτούμενα της Πιστοποίησης, σε
συνεργασία με τις αρμόδιες Διευθύνσεις του ΥΠΠΟ.
Στο πλαίσιο αυτό, ξεκίνησε την ενεργειακή αναβάθμιση των
μουσείων της με την έκδοση των σχετικών πιστοποιητικών. Επιβεβαίωσε τη
λειτουργία των συστημάτων πυροπροστασίας τους, αναβάθμισε τις υποδομές φυσικής
προσβασιμότητας και καταχώρισε το σύνολο των εκθεμάτων και των δύο μουσείων στο
Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του Εθνικού Αρχείου Μνημείων. Ακόμη,
μερίμνησε για την επιμόρφωση του προσωπικού τους, κάλυψε ελλείψεις στο
ανθρώπινο δυναμικό, με προσλήψεις ή με αναθέσεις, αναδιοργάνωσε τις αποθήκες
τους, φρόντισε, μεταξύ άλλων, για την επαναλειτουργία των ψηφιακών ερμηνευτικών
μέσων και για την αναβάθμιση του εξοπλισμού προβολής των δύο μουσείων. Τέλος,
προχώρησε σε εκτύπωση σύντομων οδηγών και ενημερωτικών φυλλαδίων για τη διευκόλυνση
των επισκεπτών.
Όπως δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη: «Η πιστοποίηση των Δημοσίων Αρχαιολογικών Μουσείων αποτελεί διαδικασία ουσιαστικής αξιολόγησης. Αξιολογούμε τα μουσεία μας, για να τα βελτιώσουμε. Αναβαθμίζουμε κτιριακά τις εγκαταστάσεις τους και βελτιώνουμε τις προσφερόμενες υπηρεσίες προς τους επισκέπτες τους. Η διαδικασία Πιστοποίησης, η οποία εφαρμόστηκε, για πρώτη φορά, πιλοτικά σε τέσσερα μουσεία της Περιφέρειας Ηπείρου επεκτείνεται ήδη με επιτυχία στα Μουσεία της Δυτικής και της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Το Ελληνικό Σύστημα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων είναι μία ολιστική προσπάθεια αναβάθμισης των μουσειακών δομών της χώρας, με στόχο την ανταποδοτικότητά τους προς τον επισκέπτη, αλλά και την ενδυνάμωσή τους ως φορέων πολιτισμού, δια βίου μάθησης και κοινωνικής συνοχής, στη βάση της νέας οργανωτικής δομής και φιλοσοφίας διαχείρισης. Στόχος μας, πάντα, παραμένει τα μουσεία μας να γίνουν ελκυστικά σε ευρύτερα και πολυποίκιλα κοινά, κυρίως νεανικά, από την Ελλάδα και το εξωτερικό».
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Άργους Ορεστικού εγκαινιάστηκε, το
2010, και φιλοξενεί ευρήματα από το 1100
π.Χ. έως το 300 μ.Χ., τα οποία προέρχονται από την εδαφική επικράτεια της
σημερινής Π. Ε. Καστοριάς, η οποία στην αρχαιότητα αποτελούσε τμήμα της
Ορεστίδας, ενός εκ των βασιλείων της Άνω Μακεδονίας. Η μόνιμη έκθεση του
Μουσείου χρονολογικά, διαρθρώνεται, σε 4
ενότητες, στις οποίες ξεδιπλώνονται οι πολιτικοί και πολιτιστικοί
μετασχηματισμοί του κεντρικού τμήματος της Ορεστίδος, από μία ένωση συγγενικών
γενών («εθνών») σε ανεξάρτητο βασίλειο, κατόπιν, σε τμήμα του μακεδονικού
βασιλείου και, τέλος, σε υποτελή περιοχή στους Ρωμαίους, με πολλά και σημαντικά
προνόμια. Στα εκθέματά του περιλαμβάνονται μία μοναδική φαλαγγιτική ασπίδα του
παιονικού πεζικού, καθώς και το ψήφισμα των Βαττυναίων, η σημαντικότερη
επιγραφή με πολιτικό περιεχόμενο από τη Δυτική Μακεδονία. Ιδιαίτερο στοιχείο
της μόνιμης έκθεσης είναι το ύφος των ενημερωτικών κειμένων, που έχουν τη μορφή
ερωταποκρίσεων, όπως και η σκόπιμη απουσία λεζαντών. Το Μουσείο διαθέτει
εργαστήριο συντήρησης και πλήρως εξοπλισμένη αποθήκη. Το υπαίθριο αμφιθέατρο
μικρής κλίμακας για θερινές εκδηλώσεις συμπληρώνει τις υποδομές του
περιφερειακού αυτού μουσείου.
Το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς εγκαινιάστηκε το 1989. Το κέλυφός του–υπερυψωμένο ισόγειο και τμήμα ημιυπογείου- ακολουθεί την κλίση του φυσικού εδάφους και διακρίνεται για τις καθαρές γραμμές του. Ανακαινίστηκε στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013 και επαναλειτουργεί από το 2016. Η νέα μόνιμη έκθεση, που αναπτύσσεται σε τρείς αίθουσες, πέριξ ενός αιθρίου, αναδεικνύει τη σημασία και την ακτινοβολία της βυζαντινής και μεταβυζαντινής Καστοριάς, μέσα από το μοναδικό απόθεμα των εικόνων της. Εκτίθενται περισσότερες από 70 εικόνες, χρονολογημένες από τον 12ο έως τον 18ο αι., συνθέτοντας, μαζί με εκείνες που σώζονται στους ναούς της Καστοριάς, ένα σημαντικό σύνολο, εφάμιλλο σε σπουδαιότητα με αυτό του Αγίου Όρους, της Βέροιας, του Σινά και της Κύπρου. Η έκθεση του Μουσείου εποπτικά συνδυάζεται με ψηφιακά ερμηνευτικά μέσα, ενώ διαθέτει και χώρους ανάπαυσης για τους επισκέπτες. Στο υπόγειο στεγάζονται εργαστήριο συντήρησης και αποθήκες.
“The Macedonian people and their kings were of Greek stock,as their traditions and the scanty remains of their language combine to testify.”
J.B.Bury and R. Meiggs:A History of Greece. To the Death of Alexander the Great
"That
the Macedonians and their kings did in fact speak a dialect of Greek and bore
Greek names may be regarded nowadays as certain."
Malcom Errington, "A History of Macedonia",page 3
“Macedonian horsemen together with those of their Thessalian neighbours were later
regarded as the best in Greece”
Macedonia
and Epirus were the buffers of Greece in Europe...
The Greeks
Until Alexander [Ancient Peoples and Places series],1962 by R. M. Cook,page 23
To
σημαντικότερο κέντρο του Μινωικού Πολιτισμού, η Κνωσός, αναπτύσσεται πάνω στο
ύψωμα της Κεφάλας μέσα σε ελιές, αμπέλια και κυπαρίσσια και βρίσκεται 5 χιλ.
νοτιοανατολικά του Ηρακλείου. Δίπλα της ρέει ο ποταμός Καίρατος (ο σημερινός
Κατσαμπάς). Σύμφωνα με την παράδοση αποτέλεσε την έδρα του βασιλιά Μίνωα και
πρωτεύουσα του κράτους του. Με το χώρο του ανακτόρου της Κνωσού συνδέονται οι
συναρπαστικοί μύθοι του Λαβύρινθου με τον Μινώταυρο και του Δαίδαλου με τον
Ίκαρο. Αναφορές στην Κνωσό, το ανάκτορό της και το Μίνωα γίνονται στον Όμηρο (ο
κατάλογος πλοίων της Ιλιάδας αναφέρει ότι η Κρήτη απέστειλε 80 πλοία υπό τις
διαταγές του βασιλιά της Κνωσού, Ιδομενέα. Οδύσσεια, τ 178-9), στο Θουκυδίδη
(αναφορά στο Μίνωα), στον Ησίοδο και Ηρόδοτο, στο Βακχυλίδη και Πίνδαρο, στον
Πλούταρχο και Διόδωρο το Σικελιώτη. Η περίοδος ακμής της πόλης ανάγεται στη
μινωική εποχή (2000 - 1350 π.Χ.) κατά την οποία αποτελεί το βασικότερο και
πολυπληθέστερο κέντρο της Κρήτης. Και σε μεταγενέστερες περιόδους διαδραματίζει
σημαντικό ρόλο και αναπτύσσεται ιδιαίτερα, όπως στην ελληνιστική εποχή.
Η πόλη της Kνωσού
κατοικήθηκε συνεχώς από τα τέλη της 7ης χιλιετίας έως και τα ρωμαϊκά χρόνια. Η
νεολιθική εποχή χαρακτηρίζεται από το στάδιο της τεχνολογικά εξελιγμένης
αγροτικής ζωής (λίθινα εργαλεία και υφαντικά βαρίδια). Οι κάτοικοι από
τροφοσυλλέκτες γίνονται οι ίδιοι παραγωγοί (γεωργοί και κτηνοτρόφοι) και
παρατηρείται η τάση για μια πιο συστηματική και μόνιμη εγκατάσταση. Οι
οικιστικές φάσεις στην Κνωσό διαδέχονται η μια την άλλη, ενώ ο πληθυσμός του
οικισμού στα τέλη της Ύστερης Νεολιθικής Εποχής υπολογίζεται σε 1.000 - 2.000
κατοίκους.
Στην Εποχή του Χαλκού, η οποία χαρακτηρίζεται από την
κατεργασία του χαλκού, συνεχίζεται πιθανόν η ανάπτυξη του οικισμού. Ωστόσο,
κατά τις εργασίες που έγιναν για την κατασκευή του ανακτόρου καταστράφηκαν
πολλά παλιότερα κτίσματα. Ο οικισμός, πλέον, αναφέρεται ως Ko-no-so στα
κείμενα της Γραμμικής Γραφής Β΄ του 14ου αι. π.X. Ιδιαίτερα έντονη ήταν η κατοίκηση με
τα πρώτα (19ος-17ος αι. π.X.),
δεύτερα ανάκτορα (16ος-14ος αι. π.X.) και τις πολυτελείς οικίες, τον ξενώνα και τα μινωικά έργα
υποδομής. Τα ανάκτορα κτίζονται σε θέσεις που ελέγχουν πεδιάδες και προσβάσεις
από τη θάλασσα, ενώ παράλληλα αναπτύσσονται και σημαντικοί οικισμοί γύρω από
αυτά. Πόλεις και ανάκτορα μένουν ωστόσο ατείχιστα, επιβεβαιώνοντας τη λεγόμενη pax minoica. Γύρω στο 1700 π.Χ.
πιθανόν ένας μεγάλος σεισμός καταστρέφει την Κνωσό και οδηγεί σε εργασίες
μεγάλης κλίμακας στην πόλη και στο ανάκτορο. Η πόλη της Κνωσού αναπτύχθηκε σε
μεγάλη έκταση και ο πληθυσμός της υπολογίστηκε από τον Evans γύρω στους 80.000 κατοίκους.
Το 1450 π.Χ., μετά από μερική καταστροφή της Κνωσού,
εγκαθίστανται στην πόλη Μυκηναίοι, χωρίς όμως να ξανακτίσουν τα ανάκτορα. Από
τις επόμενες περιόδους σώζονται λίγα λείψανα, τα περισσότερα από τα οποία είναι
τάφοι και ένας μικρός κλασικός ναός στην περιοχή του ανακτόρου. Μεγάλη άνθιση
γνώρισε η πόλη κατά την ελληνιστική περίοδο (ιερό Γλαύκου, ιερό Δήμητρας,
λαξευτοί τάφοι, χρήση βόρειου νεκροταφείου, οχυρωματικοί πύργοι). Το 67 π.X. ο Quintus Caecilius Metellus Creticus κατέλαβε την Κνωσό
και ίδρυσε ρωμαϊκή αποικία με το όνομα Colonia Julia Nobilis. Στην περίοδο αυτή
ανήκει η ''έπαυλη του Διονύσου'' με τα θαυμάσια ψηφιδωτά.
Στη βυζαντινή εποχή η Κνωσός αποτέλεσε έδρα επισκόπου, ενώ
διατηρούνται ακόμη τα λείψανα βασιλικής του 6ου αι. μ.Χ. Μετά την αραβική
κατάκτηση της Κρήτης, το λιμάνι του Ηρακλείου αρχίζει να αποκτά μεγαλύτερη
σπουδαιότητα, ενώ η Κνωσός αρχίζει να ξεχνιέται σιγά-σιγά. Ένας μικρός οικισμός
κτίστηκε πάνω στα ρωμαϊκά ερείπια και αναφέρεται σαν ''Μακρύτοιχος'',
παίρνοντας το όνομα του από ένα μακρύ τοίχο, λείψανο της ρωμαϊκής Κνωσού.
Η Κνωσός εντοπίστηκε το 1878 από το Mίνωα Kαλοκαιρινό. Ο A. Evans άρχισε συστηματικές ανασκαφές το 1900, οι οποίες συνεχίστηκαν έως το 1931 με την ανακάλυψη του ανακτόρου, μεγάλου τμήματος της μινωικής πόλης και των νεκροταφείων. Έκτοτε συνεχίζονται οι ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή της Kνωσού από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή και την ΚΓ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
The most
important monuments of the site are:
The Palace
of Knossos. It is the largest of the preserved Minoan palatial centres. Four
wings are arranged around a central courtyard, containing the royal quarters,
workshops, shrines, storerooms, repositories, the throne room and banquet
halls. Dated to 2000-1350 B.C.
The Little
Palace. It lies to the west of the main palace and has all the features of
palatial architecture: scraped wall masonry, reception rooms, a pristyle hall,
a double megaron with polythyra (pi er-and-door partitions) and a lustral
basin-shrine. Dated to the 17th-15th centuries B.C.
The Royal
Villa. It lies to the NE of the palace and its architectural form is
distinguished by the polythyra, the pillar crypt and the double staircase, with
two flights of stairs. It is strongly religious in character and might have
been the residence of an aristocrat or a high priest. Dated to the 14th century
B.C.
House of
the Frescoes. It is located to the NW of the palace and is a small urban
mansion with rich decoration on the walls. Dated to the 15th, 14th-12th
centuries B.C.
Caravanserai.
It lies to the south of the palace and was interpreted as a reception hall and
hospice. Some of the rooms are equipped with baths and decorated with wall
paintings.
The
"Unexplored Mansion". Private building, probably of
private-industrial function, to the NW of the palace. It is rectangular, with a
central, four-pillared hall, corridors, storerooms and remains of a staircase.
Dated to the 14th-12th centuries B.C.
Temple
Tomb. It is located almost 600 m. to the south of the palace and was connected
with the "House of the High Priest" by means of a paved street. It
seems that one of the last kings of Knossos (17th-14th centuries B.C.) was
buried here. Typical features of its architecture are the hypostyle, two-pillar
crypt, the entrance with the courtyard, the portico and a small anteroom.
House of
the High Priest. It lies 300 m. to the south of Caravanserai and contains a
stone altar with two columns, framed by the bases of double axes.
The South
Mansion. Private civic house, located to the south of the palace. It is a
three-storeyed building with a lustral basin and a hypostyle crypt, dating from
the 17th-15th centuries B.C.
Villa of
Dionysos. Private, peristyle house of the Roman period. It is decorated with
splendid mosaics by Apollinarius, depicting Dionysos. The house contains
special rooms employed for the Dionysiac cult. Dated to the 2nd century
A.D.
Wie es anfing - Thales, Heraklit, Platon, Aristoteles Hellenismus und Weltbürgertum - Epikur, die Stoa und Plotin Moral u...