Ιστορία της Μακεδονίας - Νίκολας Χάμοντ

 

Οι αντιπρόσωποι των κρατών –μελών της κοινής ειρήνης,που είχαν δράσει εναντίον του Φιλίππου,είχαν συγκεντρωθεί στην Κόρινθο.Απαντώντας στην ευγλωτία και στην πειθώ ενός εικοσάχρονου νέου αλλά και πιεχόμενοι από τον Μακεδονικό στρατό και τις δυνάμεις των βορείων Ελλήνων, οι εκπρόσωποι ψήφισαν ομόφωνα να ανακηρυχτεί ηγεμόνας ο Αλέξανδρος και να προωθήσουν την εκστρατεία όλων εναντίον της Περσίας (Δ.Σ. 17.4.9 και Πολύβιος 9.33.7).

Οι ως τότε διαφωνούντες στην Πελοπόννησο δικαιολογήθηκαν.Μόνο η Σπάρτη έμεινε,όπως και πριν έξω από την συμμαχία των Ελλήνων και διακήρυξε με περηφάνια ότι δεν ήταν φτιαγμένη για να ηγεμονεύεται,αλλά για να ηγεμονεύει.

 

Καθώς κανείς δεν έδειξε διάθεση να ηγεμονευθεί από τη Σπάρτη,ο Αλέξανδρος,σοφά ποιών,την άφησε στην ησυχία της.

Η ηγεμονία που είχε εκείνη κάποτε ασκούνταν τώρα από την Μακεδονία.

Νίκολας Χάμοντ,Ιστορία της Μακεδονίας,γ' τόμος:Περίοδος από το 336 έως το 167 π.Χ,σελ.24

Modern historians about Macedonia – N.G.L Hammond & F.W.Walbank

The members of the Council of the Greek League whoo had acted in Philip’s time were assembled at Corinth; in response to an eloquent and peruasive speech by Alexander a young man of twenty,but backed by the Macedonian army and force of northern Greeks, the Councillors all voted to appoint him hegemon and proceed with the joint campaign against Persia( D.S. 17.4.9 and Plb 9.33.7).

Dissidedents in the Peloponnese apologized.Only Sparta stayed,as before out of the Greek League.She declared proudly that it was her way not to be led,but lead.As no one showed any desire to be led by Sparta,Alexander wisely let her be.

The hegemony she had once had was exercised now by Macedonia.

N.G.L.Hammond & F.W.Walbank,A History of Macedonia:Volume III: 336-167 B.C.,page 16  

Ancient writers about Macedonia – Strabo

 

Strabo – “Geography”

“There remain of Europe,first,Macedonia and the parts of Thrace that are contiguous to it and extend as far as Byzantium; secondly, Greece; and thirdly, the islands that are close by. 

Macedonia, of course, is a part of Greece, yet now, since I am following the nature and shape of the places geographically, I have decided to classify it apart from the rest of Greece and to join it with that part of Thrace which borders on it and extends as far as the mouth of the Euxine and the Propontis. Then, a little further on, Strabo mentions Cypsela and the Hebrus River, and also describes a sort of parallelogram in which the whole of Macedonia lies.”

Strabo,Geography,book 7,Fragment 9

“And even to the present day the Thracians, Illyrians, and Epeirotes live on the flanks of the Greeks (though this was still more the case formerly than now); indeed most of the country that at the present time is indisputably Greece is held by the barbarians — Macedonia and certain parts of Thessaly by the Thracians, and the parts above Acarnania and Aetolia by the Thesproti, the Cassopaei, the Amphilochi, the Molossi, and the Athamanes — Epeirotic tribes.”

Strabo, Geography,book 7,VII,1

“What is now called Macedonia was in earlier times called Emathia. And it took its present name from Macedon, one of its early chieftains. And there was also a city emathia close to the sea. Now a part of this country was taken and held by certain of the Epeirotes and the Illyrians, but most oii by the Bottiaei and the Thracians. The Bottiaei came from Crete originally, so it is said, along with Botton as chieftain. As for the Thracians, the Pieres inhabited Pieria and the region about Olympus; the Paeones, the region on both sides of the Axius River, which on that account is called Amphaxitis; the Edoni and Bisaltae, the rest of the country as far as the Strymon. Of these two peoples the latter are called Bisaltae alone, whereas a part of the Edoni are called Mygdones, a part Edones, and a part Sithones. But of all these tribes the Argeadae, as they are called, established themselves as masters, and also the Chalcidians of Euboea; for the Chalcidians of Euboea also came over to the country of the Sithones and jointly peopled about thirty cities in it, although later on the majority of them were ejected and came together into one city, Olynthus;and they were named the Thracian Chalcidians.”

Strabo, Geography, book 7, Fragment  11

Modern historians about Macedonia –John Bagnell Bury

 

“In their fortress of Aegae the macedonian kings had ruled for ages with absolute sway over the lands on the northern and north-western coasts of the Thermaic - Gulf,which formed Macedonia in the strictest sense.

The Macedonian people and their kings were of Greek stock, as their traditions and the scanty remains of their language combine to testify.”

John Bagnell Bury,A History of Greece to the Death of Alexander the Great (1900),page 683

A History of Greece To the Death of Alexander the Great

Cambridge Library Collection Classics

 

This book, originally published in 1900, was the major work of the classical historian J. B. Bury. It became a standard textbook on the topic of ancient Greek history to the death of Alexander the Great for almost a century, and in its updated form is still studied today.

 Bury had studied philosophy as well as classics at Trinity College, Dublin, and had travelled widely in Greece, but until the publication of this work was better known for his two-volume History of the Later Roman Empire (also reissued in this series), and many of his other works also deal with the Byzantine period. He describes in the preface his decision to limit the extent of his history: 'compression into a single volume often produces a more useful book'. This magisterial and very readable synthesis of political and military history encompasses nearly three millennia and the whole of the Mediterranean and Near East.

 

Modern historians about Macedonia – Elizabeth Donnelly Carney

 

Macedonian monarchy despite its origins in the remote border regions of the Greek world,had a very broad impact and influence on the political institutions of the rest of the ancient world.

The part royal women played in Macedonian monarchy had a similary long life in political history.

The conquests of Philip II (359-356 B.C) and those of his son,Alexander III,commonly know as Alexander the Great(336 -323),built an empire that stretched from northern Greece to the borders of modern India.

 

Elizabeth Donnelly Carney,Women and Monarchy in Macedonia,University of Oklahoma Press,page 4

Ο Μέγας Αλέξανδρος αντιμετωπίζει το τρικέρατο κτήνος

 

Το εικονογραφημένο μεσαιωνικό χειρόγραφο της «Μυθιστορίας του Αλεξάνδρου» με τις φανταστικές αφηγήσεις για τον Μακεδόνα στρατηλάτη παρουσιάζεται στο Μουσείο Getty

 

Γίγαντες, δράκοι, αγριόχοιροι, λιοντάρια αλμπίνο και κάτι γιγάντια καβούρια. Μα καλά, με τους Πέρσες δεν τα έβαλε ο Μέγας Αλέξανδρος; Ναι, αλλά η μυθολογία που δημιούργησε ως ο μέγιστος των στραταρχών, ο οποίος μάλιστα έφτασε στα άγνωστα πέρατα του γνωστού κόσμου, τον ήθελε να επιτυγχάνει κατορθώματα αδιανόητα, να αντιμετωπίζει εχθρούς που δεν έβαζε ο νους του απλού ανθρώπου. Σαν αυτά που περιλαμβάνονται στην περίφημη «Μυθιστορία του Αλεξάνδρου», ένα συμπίλημα αρχαίων και μεσαιωνικών αφηγήσεων για τον Μακεδόνα στρατηλάτη, που προφανώς δεν αποτελεί ακριβώς ιστορική πηγή, αλλά απολαυστικό ανάγνωσμα γεμάτο θρυλικά ανδραγαθήματα.

Το Μουσείο Getty απέκτησε πρόσφατα ένα εντυπωσιακά εικονογραφημένο, μεσαιωνικό χειρόγραφο της «Μυθιστορίας του Αλεξάνδρου», το οποίο πιθανολογείται ότι προέρχεται από τη Γαλλία ή το Βέλγιο του 1290-1300 μ.Χ. και παρουσιάζεται στην έκθεση χειρογράφων «Ταξιδεύοντας στον Μεσαίωνα», που διαρκεί έως τις 30 Νοεμβρίου. Για τους λάτρεις των φανταστικών ιστοριών, όμως, ένα μέρος του είναι διαθέσιμο και online.

 

Οι απαρχές

«Είναι ένα από τα πιο πολυμεταφρασμένα κείμενα στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας», τονίζει στην «Κ» ο Βασίλης Λιοτσάκης, επίκουρος καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Οπως εξηγεί, η επικρατούσα θεωρία εντοπίζει τις απαρχές του έργου στον 4ο αιώνα μ.Χ., ενώ μια άλλη τις τοποθετεί στα ελληνιστικά χρόνια, γύρω στο 300 π.Χ. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι, στους αιώνες που ακολούθησαν, η «Μυθιστορία» δεν μεταφραζόταν απλώς, αλλά δεχόταν και διάφορες προσθήκες, που έφερναν τον Αλέξανδρο στα μέτρα τού εκάστοτε αναγνωστικού κοινού – στα τέλη του 17ου αιώνα, μάλιστα, μεταφράστηκε και ως «Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου» στα ελληνικά.

«Οι χριστιανοί τον έκαναν χριστιανό και οι μουσουλμάνοι, μουσουλμάνο», λέει ο κ. Λιοτσάκης και συνεχίζει: «Στην περιοχή της Μεσοποταμίας, του έδωσαν στοιχεία από το Επος του Γκιλγκαμές, που ανάγεται στην 3η χιλιετία π.Χ. Ο κάθε λαός τον τοποθετεί στη μυθολογία του. Καθώς μάλιστα ήταν εξαρχής ένα σύμβολο ανδρείας, ένας ικανότατος πολεμιστής που εκδικήθηκε για τους Περσικούς Πολέμους, αυτή η αφήγηση ταίριαξε και στους ιππότες της μεσαιωνικής Ευρώπης, οι οποίοι ήθελαν με τις Σταυροφορίες να κατακτήσουν την Ανατολή».

Πράγματι, στο χειρόγραφο του Μουσείου Getty, ο Αλέξανδρος και τα παλικάρια του φορούν ιπποτικές πανοπλίες του 13ου αιώνα. Αντιμετωπίζουν εχθρούς οι οποίοι έχουν έξι χέρια ο καθένας, μονόκερους με πριονωτά κέρατα –σε μια μάχη χρειάστηκε να σκοτώσουν πάνω από 8.450 τέτοια πλάσματα– καθώς και ένα μεγάλο, τρικέρατο κτήνος με το όνομα Οδοντοτύραννος.

Μια σελίδα απεικονίζει τον Μέγα Αλέξανδρο να… καταδύεται υποβρυχίως, σε ένα διάφανο βαρέλι φωτισμένο με πυρσούς, από όπου βλέπει παράξενα πλάσματα. «Η εικόνα του Αλεξάνδρου ως εξερευνητή δεν γεννήθηκε στον Μεσαίωνα», εξηγεί ο κ. Λιοτσάκης. «Και ο ίδιος παρουσίαζε έτσι τον εαυτό του. Κατέκτησε τους Πέρσες, θέλησε όμως να φτάσει έως το τέλος του κόσμου. Eβαζε τους ιστορικούς του να γράφουν ότι στις εκστρατείες του συνάντησε τις Αμαζόνες, τον βράχο που ήταν δεμένος ο Προμηθέας. Ενίοτε προωθούσε ο ίδιος τον θρύλο του εξερευνητή, για να πείθει τους κουρασμένους στρατιώτες του να συνεχίσουν. Τους έλεγε ότι θα συναντήσουν μέρη που μόνο ακουστά τα είχαν. Και όταν γύριζαν πίσω, κάποιοι στρατιώτες συνέχισαν να διηγούνται αυτές τις ιστορίες».

Καθημερινή 

 

Ίδρυση Έδρας «Αρχαία Ελληνική Ιστορία:Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Εποχή του» στην Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ.

 

 

 

Παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη υπεγράφη σήμερα, Πέμπτη 28 Αυγούστου 2025, Μνημόνιο Συνεργασίας για την ίδρυση της Έδρας «Αρχαία Ελληνική Ιστορία: Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Εποχή του» στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.

 

Η πρωτοβουλία ανήκει στον Υφυπουργό Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας-Θράκης) κ. Κωνσταντίνο Γκιουλέκα, ο οποίος κατέθεσε την πρόταση για την ίδρυση της Έδρας και απηύθυνε πρόσκληση σε πέντε κορυφαίους θεσμικούς φορείς της Θεσσαλονίκης για τη χρηματοδότηση της νέας Έδρας. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Ελλάδος (ΣΕΒΕ), το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ) και το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ). Οι φορείς, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, αναλαμβάνουν τη δωρεά ύψους 48.000 ευρώ ετησίως για τα επόμενα τρία χρόνια, με δυνατότητα αναπροσαρμογής του ποσού.

 

Στην τελετή υπογραφής του Μνημονίου Συνεργασίας παρέστησαν η Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, και ο Υφυπουργός Νίκος Παπαϊωάννου.

 

 

Η ίδρυση της Έδρας εγκρίθηκε με αποφάσεις της Συνέλευσης του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας (22/7/2025), της Κοσμητείας της Φιλοσοφικής Σχολής (25/7/2025) και της Συγκλήτου του ΑΠΘ (27/8/2025).

 

Στόχοι και προοπτικές

 

Η νέα Έδρα φιλοδοξεί να αποτελέσει κέντρο μελέτης και έρευνας για την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υπηρετώντας πολλαπλούς σκοπούς, όπως μεταξύ άλλων, την παραγωγή και προώθηση έγκυρης και τεκμηριωμένης ιστορικής γνώσης, την εκπαίδευση νέων ερευνητών με εξειδίκευση στην αρχαία ελληνική ιστορία, την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας με ακαδημαϊκά και πολιτιστικά ιδρύματα, καθώς και την ανάδειξη του επιστημονικού και πολιτιστικού ρόλου του ΑΠΘ σε διεθνές επίπεδο.

 

 

 

Δήλωση της Υπουργού Παιδείας,Θρησκευμάτων και Αθλητισμού,Σοφίας Ζαχαράκη,με αφορμή τη σημερινή υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας: 

https://www.youtube.com/watch?v=WUmLr8TXjP4&feature=youtu.be

 

O Υφυπουργός Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας-Θράκης) κ. Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, δήλωσε «Η ίδρυση της έδρας μελέτης της ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα εθνικής σημασίας εγχείρημα, που φιλοδοξεί να καταδείξει την παγκόσμια ακτινοβολία του ελληνικού πολιτισμού. Ευχαριστούμε θερμά τους εκπροσώπους των φορέων που στηρίζουν αυτή την πρωτοβουλία, αποδεικνύοντας έμπρακτα τη δέσμευσή τους για την ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Μακεδονίας μας. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Πρύτανη κύριο Κυριάκο Αναστασιάδη και τους Αντιπρυτάνεις του ΑΠΘ, καθώς και τους Προέδρους των Φορέων, οι οποίοι από την πρώτη στιγμή αποδέχθηκαν με χαρά την πρόταση και την υποστήριξαν έως στην υλοποίησή της».

 

Ο Πρύτανης του Αριστοτελείου, Καθηγητής Κυριάκος Αναστασιάδης, δήλωσε «Θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς τους θεσμικούς φορείς της πόλης μας, οι οποίοι στηρίζουν την ίδρυση και λειτουργία της Έδρας “Αρχαία Ελληνική Ιστορία: Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Εποχή του” αλλά και προς τον Υφυπουργό Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας-Θράκης) κ. Κωνσταντίνο Γκιουλέκα για τη σημαντική του πρωτοβουλία.

 

Η πολύτιμη αυτή συμβολή τους επιβεβαιώνει τη σημασία της συνεργασίας πανεπιστημίου και κοινωνικών εταίρων για την προαγωγή της γνώσης και την ενίσχυση της ερευνητικής και εκπαιδευτικής μας αποστολής. Η νέα Έδρα θα αποτελέσει σημείο αναφοράς διεθνώς, προβάλλοντας την ιστορική κληρονομιά της Μακεδονίας και της Ελλάδας και ενδυναμώνοντας τον ρόλο του ΑΠΘ στον ακαδημαϊκό και πολιτισμικό χάρτη».

Modern historians about Macedonia – N.G.L Hammond

 

“Greece and Macedon were akin in blood and culture.” 

 

N.G.L. Hammond , “A History of Greece to 332 B.C.”, Oxford: Clarendon Press (1959),page 651