Διεθνής Ημερίδα με θέμα «Ο Αριστοτέλης Σήμερα: Πολιτική και Ηθική Φιλοσοφία, Παιδεία, Επιστήμες, Τεχνητή Νοημοσύνη»

 

 

 

 

Διεθνή Ημερίδα, με τίτλο: «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΣΗΜΕΡΑ: Πολιτική και Ηθική Φιλοσοφία, Παιδεία, Επιστήμες, Τεχνητή Νοημοσύνη», διοργανώνει το Διεπιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών (ΔΙΚΑΜ) του ΑΠΘ, στο πλαίσιο του εορτασμού για τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την ίδρυση και λειτουργία του ΑΠΘ, την Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2025 και ώρες 17.00-21.00, στο Φουαγιέ Πλατείας της Αίθουσας Φίλων της Μουσικής, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (κτίριο Μ1).

 

Σύμφωνα με τους διοργανωτές, στόχος της Ημερίδας είναι να ανοίξει έναν γόνιμο διάλογο μέσα από τις παρεμβάσεις καταξιωμένων φιλοσόφων και επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, προκειμένου να αναδειχθεί ο τρόπος με τον οποίο η διδασκαλία του Αριστοτέλη μπορεί να βοηθήσει τον σύγχρονο άνθρωπο στην αναζήτηση λύσεων για τις κρίσιμες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σε παγκόσμιο επίπεδο και αποτελούν απειλή για το μέλλον της νέας γενιάς.

 

Την εκδήλωση θα χαιρετίσουν ο Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Νικόλαος Παπαϊωάννου, ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, Μιχάλης Τιβέριος, και ο Αντιπρύτανης Διεθνών Σχέσεων, Εξωστρέφειας, Διά Βίου Μάθησης και Φοιτητικής Μέριμνας του ΑΠΘ, Καθηγητής Ιάκωβος Μιχαηλίδης.

 

Η Ημερίδα αποτελεί τον Δ΄ Κύκλο των Διαλέξεων, με θέμα: «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΣΗΜΕΡΑ», ο οποίος διοργανώνεται, σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, από το 2018. Την ευθύνη της διοργάνωσης των Διαλέξεων έχει η Ιδρύτρια και Πρόεδρος του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών του ΑΠΘ, Ομ. Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Μέλος της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών (OeAW), Δήμητρα Σφενδόνη-Μέντζου.

 

Το Διεπιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών ιδρύθηκε με απόφαση της Συγκλήτου του ΑΠΘ, τον Ιούλιο του 2011. Στόχος του είναι η μελέτη και προβολή παγκοσμίως του έργου του Μακεδόνα Φιλοσόφου Αριστοτέλη, το οποίο άσκησε καθοριστική επιρροή στην πορεία της ανθρώπινης σκέψης για πάνω από δύο χιλιετίες και εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς στη σύγχρονη πνευματική ζωή.

 

Σύμφωνα με τους διοργανωτές, στη σημερινή διεθνή συγκυρία, η δράση του ΔΙΚΑΜ αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς στον πυρήνα της παγκόσμιας κοινότητας διαμορφώνεται μια ισχυρή στροφή προς τη φιλοσοφία ως χώρο αναζήτησης λύσεων. Στο πλαίσιο αυτό, ο Αριστοτέλης προβάλλει με ξεχωριστή βαρύτητα, ως ένας στοχαστής που κληροδότησε στην ανθρωπότητα τεράστιο έργο, στο οποίο η φιλοσοφία και οι επιστήμες συνυπάρχουν σε ένα οργανικά δεμένο και εννοιολογικά συνεκτικό σύνολο.

 

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

 

Περισσότερες πληροφορίες για το Διεπιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών: https://dikam.auth.gr/

 

Πρόγραμμα εδώ

Ο Μέγας Αλέξανδρος αντιμετωπίζει το τρικέρατο κτήνος

 

Το εικονογραφημένο μεσαιωνικό χειρόγραφο της «Μυθιστορίας του Αλεξάνδρου» με τις φανταστικές αφηγήσεις για τον Μακεδόνα στρατηλάτη παρουσιάζεται στο Μουσείο Getty

 

Γίγαντες, δράκοι, αγριόχοιροι, λιοντάρια αλμπίνο και κάτι γιγάντια καβούρια. Μα καλά, με τους Πέρσες δεν τα έβαλε ο Μέγας Αλέξανδρος; Ναι, αλλά η μυθολογία που δημιούργησε ως ο μέγιστος των στραταρχών, ο οποίος μάλιστα έφτασε στα άγνωστα πέρατα του γνωστού κόσμου, τον ήθελε να επιτυγχάνει κατορθώματα αδιανόητα, να αντιμετωπίζει εχθρούς που δεν έβαζε ο νους του απλού ανθρώπου. Σαν αυτά που περιλαμβάνονται στην περίφημη «Μυθιστορία του Αλεξάνδρου», ένα συμπίλημα αρχαίων και μεσαιωνικών αφηγήσεων για τον Μακεδόνα στρατηλάτη, που προφανώς δεν αποτελεί ακριβώς ιστορική πηγή, αλλά απολαυστικό ανάγνωσμα γεμάτο θρυλικά ανδραγαθήματα.

Το Μουσείο Getty απέκτησε πρόσφατα ένα εντυπωσιακά εικονογραφημένο, μεσαιωνικό χειρόγραφο της «Μυθιστορίας του Αλεξάνδρου», το οποίο πιθανολογείται ότι προέρχεται από τη Γαλλία ή το Βέλγιο του 1290-1300 μ.Χ. και παρουσιάζεται στην έκθεση χειρογράφων «Ταξιδεύοντας στον Μεσαίωνα», που διαρκεί έως τις 30 Νοεμβρίου. Για τους λάτρεις των φανταστικών ιστοριών, όμως, ένα μέρος του είναι διαθέσιμο και online.

 

Οι απαρχές

«Είναι ένα από τα πιο πολυμεταφρασμένα κείμενα στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας», τονίζει στην «Κ» ο Βασίλης Λιοτσάκης, επίκουρος καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Οπως εξηγεί, η επικρατούσα θεωρία εντοπίζει τις απαρχές του έργου στον 4ο αιώνα μ.Χ., ενώ μια άλλη τις τοποθετεί στα ελληνιστικά χρόνια, γύρω στο 300 π.Χ. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι, στους αιώνες που ακολούθησαν, η «Μυθιστορία» δεν μεταφραζόταν απλώς, αλλά δεχόταν και διάφορες προσθήκες, που έφερναν τον Αλέξανδρο στα μέτρα τού εκάστοτε αναγνωστικού κοινού – στα τέλη του 17ου αιώνα, μάλιστα, μεταφράστηκε και ως «Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου» στα ελληνικά.

«Οι χριστιανοί τον έκαναν χριστιανό και οι μουσουλμάνοι, μουσουλμάνο», λέει ο κ. Λιοτσάκης και συνεχίζει: «Στην περιοχή της Μεσοποταμίας, του έδωσαν στοιχεία από το Επος του Γκιλγκαμές, που ανάγεται στην 3η χιλιετία π.Χ. Ο κάθε λαός τον τοποθετεί στη μυθολογία του. Καθώς μάλιστα ήταν εξαρχής ένα σύμβολο ανδρείας, ένας ικανότατος πολεμιστής που εκδικήθηκε για τους Περσικούς Πολέμους, αυτή η αφήγηση ταίριαξε και στους ιππότες της μεσαιωνικής Ευρώπης, οι οποίοι ήθελαν με τις Σταυροφορίες να κατακτήσουν την Ανατολή».

Πράγματι, στο χειρόγραφο του Μουσείου Getty, ο Αλέξανδρος και τα παλικάρια του φορούν ιπποτικές πανοπλίες του 13ου αιώνα. Αντιμετωπίζουν εχθρούς οι οποίοι έχουν έξι χέρια ο καθένας, μονόκερους με πριονωτά κέρατα –σε μια μάχη χρειάστηκε να σκοτώσουν πάνω από 8.450 τέτοια πλάσματα– καθώς και ένα μεγάλο, τρικέρατο κτήνος με το όνομα Οδοντοτύραννος.

Μια σελίδα απεικονίζει τον Μέγα Αλέξανδρο να… καταδύεται υποβρυχίως, σε ένα διάφανο βαρέλι φωτισμένο με πυρσούς, από όπου βλέπει παράξενα πλάσματα. «Η εικόνα του Αλεξάνδρου ως εξερευνητή δεν γεννήθηκε στον Μεσαίωνα», εξηγεί ο κ. Λιοτσάκης. «Και ο ίδιος παρουσίαζε έτσι τον εαυτό του. Κατέκτησε τους Πέρσες, θέλησε όμως να φτάσει έως το τέλος του κόσμου. Eβαζε τους ιστορικούς του να γράφουν ότι στις εκστρατείες του συνάντησε τις Αμαζόνες, τον βράχο που ήταν δεμένος ο Προμηθέας. Ενίοτε προωθούσε ο ίδιος τον θρύλο του εξερευνητή, για να πείθει τους κουρασμένους στρατιώτες του να συνεχίσουν. Τους έλεγε ότι θα συναντήσουν μέρη που μόνο ακουστά τα είχαν. Και όταν γύριζαν πίσω, κάποιοι στρατιώτες συνέχισαν να διηγούνται αυτές τις ιστορίες».

Καθημερινή 

 

Ίδρυση Έδρας «Αρχαία Ελληνική Ιστορία:Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Εποχή του» στην Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ.

 

 

 

Παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη υπεγράφη σήμερα, Πέμπτη 28 Αυγούστου 2025, Μνημόνιο Συνεργασίας για την ίδρυση της Έδρας «Αρχαία Ελληνική Ιστορία: Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Εποχή του» στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου.

 

Η πρωτοβουλία ανήκει στον Υφυπουργό Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας-Θράκης) κ. Κωνσταντίνο Γκιουλέκα, ο οποίος κατέθεσε την πρόταση για την ίδρυση της Έδρας και απηύθυνε πρόσκληση σε πέντε κορυφαίους θεσμικούς φορείς της Θεσσαλονίκης για τη χρηματοδότηση της νέας Έδρας. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Ελλάδος (ΣΕΒΕ), το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΒΕΘ), το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΕΕΘ) και το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ). Οι φορείς, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, αναλαμβάνουν τη δωρεά ύψους 48.000 ευρώ ετησίως για τα επόμενα τρία χρόνια, με δυνατότητα αναπροσαρμογής του ποσού.

 

Στην τελετή υπογραφής του Μνημονίου Συνεργασίας παρέστησαν η Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, και ο Υφυπουργός Νίκος Παπαϊωάννου.

 

 

Η ίδρυση της Έδρας εγκρίθηκε με αποφάσεις της Συνέλευσης του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας (22/7/2025), της Κοσμητείας της Φιλοσοφικής Σχολής (25/7/2025) και της Συγκλήτου του ΑΠΘ (27/8/2025).

 

Στόχοι και προοπτικές

 

Η νέα Έδρα φιλοδοξεί να αποτελέσει κέντρο μελέτης και έρευνας για την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υπηρετώντας πολλαπλούς σκοπούς, όπως μεταξύ άλλων, την παραγωγή και προώθηση έγκυρης και τεκμηριωμένης ιστορικής γνώσης, την εκπαίδευση νέων ερευνητών με εξειδίκευση στην αρχαία ελληνική ιστορία, την ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας με ακαδημαϊκά και πολιτιστικά ιδρύματα, καθώς και την ανάδειξη του επιστημονικού και πολιτιστικού ρόλου του ΑΠΘ σε διεθνές επίπεδο.

 

 

 

Δήλωση της Υπουργού Παιδείας,Θρησκευμάτων και Αθλητισμού,Σοφίας Ζαχαράκη,με αφορμή τη σημερινή υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας: 

https://www.youtube.com/watch?v=WUmLr8TXjP4&feature=youtu.be

 

O Υφυπουργός Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας-Θράκης) κ. Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, δήλωσε «Η ίδρυση της έδρας μελέτης της ιστορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης αποτελεί ένα εθνικής σημασίας εγχείρημα, που φιλοδοξεί να καταδείξει την παγκόσμια ακτινοβολία του ελληνικού πολιτισμού. Ευχαριστούμε θερμά τους εκπροσώπους των φορέων που στηρίζουν αυτή την πρωτοβουλία, αποδεικνύοντας έμπρακτα τη δέσμευσή τους για την ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Μακεδονίας μας. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Πρύτανη κύριο Κυριάκο Αναστασιάδη και τους Αντιπρυτάνεις του ΑΠΘ, καθώς και τους Προέδρους των Φορέων, οι οποίοι από την πρώτη στιγμή αποδέχθηκαν με χαρά την πρόταση και την υποστήριξαν έως στην υλοποίησή της».

 

Ο Πρύτανης του Αριστοτελείου, Καθηγητής Κυριάκος Αναστασιάδης, δήλωσε «Θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς τους θεσμικούς φορείς της πόλης μας, οι οποίοι στηρίζουν την ίδρυση και λειτουργία της Έδρας “Αρχαία Ελληνική Ιστορία: Ο Μέγας Αλέξανδρος και η Εποχή του” αλλά και προς τον Υφυπουργό Εσωτερικών (Τομέας Μακεδονίας-Θράκης) κ. Κωνσταντίνο Γκιουλέκα για τη σημαντική του πρωτοβουλία.

 

Η πολύτιμη αυτή συμβολή τους επιβεβαιώνει τη σημασία της συνεργασίας πανεπιστημίου και κοινωνικών εταίρων για την προαγωγή της γνώσης και την ενίσχυση της ερευνητικής και εκπαιδευτικής μας αποστολής. Η νέα Έδρα θα αποτελέσει σημείο αναφοράς διεθνώς, προβάλλοντας την ιστορική κληρονομιά της Μακεδονίας και της Ελλάδας και ενδυναμώνοντας τον ρόλο του ΑΠΘ στον ακαδημαϊκό και πολιτισμικό χάρτη».

Ερευνητικό πρόγραμμα στο βασιλικό γυμνάσιο της αρχαίας Μίεζας

 

Ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του ερευνητικού προγράμματος στο βασιλικό γυμνάσιο της αρχαίας Μίεζας, στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης, η οποία υπογράφηκε από την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και τον Δήμαρχο Νάουσας Νίκο Κουτσογιάννη, τον Αύγουστο (07/08) του 2024.

Η έρευνα που πραγματοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, υπό τη διεύθυνση της επίτιμης εφόρου Αγγελικής Κοτταρίδη περιλάμβανε ανασκαφή, καθαρισμό και τεκμηρίωση των ευρημάτων, συντήρηση, μελέτη και συσχέτιση με τα ευρήματα των παλαιότερων ανασκαφικών περιόδων, αλλά και προκαταρκτικές εργασίες (σχεδίαση, μελέτη αρχιτεκτονικών μελών και δομών) για την εκπόνηση της μελέτης προστασίας και ανάδειξης του μνημειακού συγκροτήματος και αναστήλωσης του δυτικού τμήματος του ξυστού, της δωρικής στοάς όπου γινόταν η εξάσκηση  στον αγώνα δρόμου.

 

Η ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε σε σημεία κρίσιμα για την κατανόηση της αρχιτεκτονικής δομής του τεράστιου οικοδομήματος επιβεβαίωσε την κατασκευή του συνόλου στα μέσα του 4ου αιώνα σύμφωνα με ένα ενιαίο σχέδιο και συνακόλουθα την συσχέτιση με τον Φίλιππο Β΄(359-336 π.Χ.) και τον Μεγαλέξανδρο.

Νέο στοιχείο είναι η ανακάλυψη της διαμόρφωσης του χώρου σε γιγαντιαία κλίμακα:  ο φυσικός βράχος (πωρόλιθος) του υπεδάφους απολαξεύτηκε, ώστε να σχηματιστούν τρία τεράστια, οριζόντια, απολύτως επίπεδα άνδηρα (έκτασης περ. 14 στρεμμάτων) που αναπτύσσονται σε αυστηρά γεωμετρική αλληλουχία από τα νοτιοδυτικά, όπου βρίσκεται το υπερκείμενο νοτιοδυτικό συγκρότημα, προς τα βόρεια, όπου η παλαίστρα και τα ανατολικά όπου, στο χαμηλότερο σημείο, εκτεινόταν η διώροφη στοά του ξυστού που έφτανε σε μήκος σχεδόν τα 200 μέτρα.

Δεν αποκλείεται η κλιμάκωση των επιπέδων των διάφορων επί μέρους λειτουργικών ενοτήτων του γυμνασίου να αντιστοιχεί σε ιεράρχηση της λειτουργίας τους.

Στον τοίχο με τους αμφικίονες του ξυστού, αλλά και σε αρχιτεκτονικά μέλη (κιονόκρανα κλπ.) σώζονται ακόμη εξαιρετικής ποιότητας λευκά κονιάματα, ίδια με αυτά των βασιλικών τάφων και του ανακτόρου των Αιγών. Γενικότερα παρατηρούνται αντιστοιχίες και ομοιότητες με το ανάκτορο των Αιγών που αποτελούν, όπως φαίνεται, χαρακτηριστικά της «κλασικής μακεδονικής αρχιτεκτονικής», αλλά και διαφοροποιήσεις που οφείλονται στην διαφορετική λειτουργία.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του γυμνασίου της Μίεζας εκτός από το μέγεθος του είναι η εκτεταμένη χρήση πώρινων γωνιόλιθων, μάλιστα στην περιοχή ανάμεσα στην παλαίστρα και το νοτιοδυτικό συγκρότημα  οι λίθινοι τοιχοβάτες σώζονται σημειακά σε ύψος που φτάνει τα δύο μέτρα.

 

Το άλειμμα των αθλούμενων νέων με λάδι ήταν απολύτως απαραίτητο στοιχείο της ζωής στο γυμνάσιο. Τα θραύσματα παναθηναϊκών αμφορέων που βρίσκονται στον ξυστό και στην παλαίστρα φανερώνουν ότι οι νεαροί γόνοι της μακεδονικής ελίτ προτιμούσαν το εκλεκτό και καθόλου φθηνό λάδι των ιερών δένδρων  της Αθήνας, ωστόσο το πιο συγκινητικό εύρημα είναι τέσσερις γραφίδες από αυτές που οι μαθητές του Αριστοτέλη χρησιμοποιούσαν για να γράφουν τα γυμνάσματά τους.

Modern historians about Macedonia – N.G.L Hammond

 

“Greece and Macedon were akin in blood and culture.” 

 

N.G.L. Hammond , “A History of Greece to 332 B.C.”, Oxford: Clarendon Press (1959),page 651