Οι Πόντιοι και ο Μακεδονικός Αγώνας

 

Μακεδονικός Αγώνας, ο αγώνας των Ελλήνων την περίοδο 1904 – 1908, που ξεκίνησε ως αντίδραση στα επεκτατικά και αφομοιωτικά ως προς τη Μακεδονία σχέδια των Βουλγάρων. Πολλοί ήταν οι Πόντιοι που συμμετείχαν στο Μακεδονικό Αγώνα, είτε επώνυμοι είτε ανώνυμοι. Στους επώνυμους συγκαταλέγονταν οι μητροπολίτες Γρεβενών Αιμιλιανός Λαζαρίδης και Κορυτσάς Φώτιος Καλπίδης, καθώς και ο ναύαρχος Γεώργιος Κακουλίδης, ο στρατηγός Νεόκοσμος Γρηγοριάδης κ.ά.

Ο Φώτιος, κατά κόσμον Ηλίας Καλπίδης, γεννήθηκε στο Τσαγκράκ της Κερασούντας. Στην Κορυτσά βρέθηκε ως μητροπολίτης της σε ηλικία 42 ετών, αντικαθιστώντας τον Γερβάσιο Ωρολογά, που μετατέθηκε στην Καισάρεια. Ήταν το 1904, χρονιά ιδιαίτερα σκληρή. Βούλγαροι κομιτατζήδες, ρουμανίζοντες Βλάχοι, Αλβανοί εθνικιστές λυμαίνονταν την επαρχία του. Ο Φώτιος, με κέντρο δράσης την Κορυτσά, περιόδευε την ύπαιθρο της μητρόπολής του, πηγαίνοντας από χωριό σε χωριό, προσπαθώντας να στηλώσει το φρόνημα του καταπτοημένου ποιμνίου του.

Σε όσους του έλεγαν να είναι προσεχτικός απαντούσε: «Αν πρέπει να κάνω, όπως μου λέτε, τότε για ποιο λόγο με έστειλαν εδώ απ’ την Πόλη;» Στην Κορυτσά ίδρυσε το σύλλογο «Τα Πάτρια», που απευθυνόταν κυρίως στους νέους. Η ασταμάτητη δράση του φρένιαζε τους αντιπάλους του. Τον προειδοποίησαν να «συμμορφωθεί» πολλές φορές, αλλά εκείνος συνέχιζε μαχητικότερος να κάνει ό,τι πίστευε. Το Σεπτέμβριο του 1906, έξω από το χωριό Βρατοβίτσα, τον σκότωσαν κομιτατζήδες και ρουμανίζοντες.

Ο μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Λαζαρίδης γεννήθηκε στο Ικόνιο, από γονείς Ποντίους, το 1871. Η πρώτη εκκλησιαστική θέση, που κράτησε, ήταν του επισκόπου Πέτρας. Έδρασε εθνικά σε ολόκληρη την επαρχία Πελαγονίας, με έδρα το Μοναστήρι, και το 1908 προήχθη σε μητροπολίτη Γρεβενών. Και από τη νέα του θέση συνέχισε να αγωνίζεται συνδυασμένα εναντίον του βουλγαρικού κομιτάτου και των Τούρκων. Στα μυστικά του Μακεδονικού Αγώνα μυήθηκε από το Δημήτριο Κορομηλά, πρόξενο της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη, και «έγινεν η ψυχή της προπαρασκευής του ενόπλου αγώνος». Περιοδεύοντας τα χωριό της περιφέρειάς του, ο Αιμιλιανός, μειλίχιος και ταπεινός πάντοτε, ενίσχυε και στήριζε το φρόνημα των κατοίκων τους. Το 1907 κακοποιήθηκε ο σύγκελλός του, ο κατόπιν μητροπολίτης Καρπάθου, Ευγένιος.

Ο Αιμιλιανός διαμαρτυρήθηκε προς τις τουρκικές αρχές και συνέχισε τις περιοδείες του, ακόμα και όταν απειλήθηκε ότι, αν δεν τις σταματούσε, θα δολοφονούνταν. Κάποτε, τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στα Γρεβενά οι Τούρκοι, αλλά εκείνος συνέχισε να πράττει ό,τι νόμιζε σωστό, Την 1η Οκτωβρίου του 1911, λειτούργησε στην εκκλησία του χωριού Σχίνοβο. Το βράδυ της ίδιας ημέρας, καθώς έφευγε, δολοφονήθηκε έξω από το χωριό Γκριντάδες.

 Ο ναύαρχος Γ. Κακουλίδης γεννήθηκε στην Αθήνα, το 1871 αλλά η οικογένειά του κρατούσε από τον Πόντο. Ο παππούς του, που είχε διατελέσει γραμματέας του Α. Υψηλάντη, ήταν το πρώτο μέλος της οικογένειας που είχε έρθει στην Ελλάδα. Το 1904, ο Κακουλίδης παραιτήθηκε από το ναυτικό, όπου υπηρετούσε, και εγκαταστάθηκε στη Μακεδονία. Γνώστης της τουρκικής, της γαλλικής και της ρωσικής, υποδυόταν τον αγωγιάτη, για να μπορεί να περιέρχεται την ύπαιθρο, ή έκανε τον υπηρέτη του προξενείου.

Χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές από τον καπετάν Ακρίτα (Κ. Μαζαράκη-Αινιάν), γενικό αρχηγό των ανταρτικών ομάδων της Μακεδονίας, σε διάφορες αποστολές. Με το όνομα Δράγας, έκανε τον αγωγιάτη του Γάλλου δημοσιογράφου Παλιαρές, όταν ο τελευταίος είχε έρθει στη Μακεδονία απεσταλμένος της εφημερίδας «Χρόνος (Temps) του Παρισιού, να γράψει για το μακεδονικό. Αργότερα, ο Παλιαρές συναντήθηκε με τον Κακουλίδη, ναύαρχο στην Κωνσταντινούπολη, όπου και ο ίδιος ήταν διπλωματικός εκπρόσωπος της Γαλλίας.

 Ο Νεόκοσμος Γρηγοριάδης γεννήθηκε στην Αμισό, το 1877. Ήρθε στην Ελλάδα, σε ηλικία 20 ετών, και κατατάχθηκε στον ελληνικό στρατό. Τα 1904 στάλθηκε στην Έδεσσα ως διευθυντής του ημιγυμνασίου της Πόλης. Με την κάλυψη του εκπαιδευτικού, διεύθυνε τα ανταρτικά σώματα της περιοχής, με το ψευδώνυμο «Ανδρόνικος». Συν τοις άλλοις, συνεργάστηκε και με το δραστήρια ιερέα παπα-Γιάννη Σιβένα (γνωστότερο ως παπα-Σιβένα). Το 1913 ήταν από τους πρώτους Έλληνες στρατιωτικούς που μπήκαν στην Έδεσσα, μετά την παράδοση των Τούρκων στα Γιαννιτσά.

Ο Μακεδονικός Αγώνας συγκίνησε υπερβολικά τους Πόντιους. Σύμφωνα με μαρτυρία του Ηλία Τσαρτιλίδη, στον Πόντο τραγουδούσαν το εξής τραγούδι για τους μακεδονομάχους:

 

Μες στου Βαρδαριού τον κάμπο

 

και στην άκρη στο γεφύρι,

 

κλέφτης ήταν ξαπλωμένος,

 

με λαβωματιά στα στήθη.

 

Τ’ άλογό του στέκει δίπλα

 

χλιμιντρίζοντας του λέει:

 

«Σήκω, αφέντη, καβαλίκα».

 

«Δεν μπορώ, καημένε Γρίβα,

 

Γιατί μ’ έχουν λαβωμένο

 

οι φονιάδες οι εχθροί μας.

 

Σε παρακαλώ να σκάψεις

 

με τα νυχοπέταλά σου

 

να μου φτιάξεις το κιβούρι.

 

Κι όταν με το καλό σκεπάσεις,

 

με το χώμα το βγαλμένο,

 

τ’ άρματά μου να μαζέψεις

 

και στο γιο μου να τα δώσεις.

 

Πάρε μου το δαχτυλίδι

 

και το μαύρο μου μαντίλι,

 

να τα δώσεις στην κυρά μου

 

για να κλαίει, όταν τα βλέπει.

 

Στα σχολεία του Πόντου επίσης τα παιδιά τραγουδούσαν:

 

Απορώ, Μακεδονία,

 

πώς βαστάς υπομονή,

 

όταν βλέπεις τα παιδιά σου

 

μέρα νύχτα στη σφαγή…

 

Πολλοί Πόντιοι ήρθαν από τον Εύξεινο στη Μακεδονία να λάβουν μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα. Οι άλλοι αγωνιστές τούς αποκαλούσαν συνήθως με το όνομα «καπετάν Λαζός».

 

Του Πάνου Καϊσίδη

 

Καραβασιλίδης, Κυριάκος. Μακεδονομάχος, γνωστός με το όνομα «καπετάν Λαζός». Γεννήθηκε το 1881 στο χωριό Αναστάς της Κερασούντας. Ταξίδεψε πρώτη φορά στην Ελλάδα σε ηλικία 16 χρονών κι έμαθε την τέχνη του μαρμαρά. Μετά ορισμένα χρόνια επέστρεψε στο χωριό του. Εκεί παντρεύτηκε και απόκτησε τέσσερα παιδιά. Επειδή μιλούσε πολύ για την Ελλάδα και την τυραννία των Τούρκων, άρχισε να έχει προβλήματα με τους τελευταίους. Έτσι, βλέποντας ότι κινδύνευε η ζωή του, άφησε την οικογένειά του και ήρθε ξανά στην Ελλάδα, το 1904. Στη συνέχεια πήγε στη Μακεδονία για να πάρει μέρος στο Μακεδονικό αγώνα και έγινε αρχηγός ομάδας. Αργότερα ταξίδεψε στη Ρωσία, όπου εγκαταστάθηκε στη Σεβαστούπολη. Το 1912, όταν άρχισαν οι βαλκανικοί πόλεμοι, γύρισε όλα τα παράλια της Μαύρης Θάλασσας (πήγαινε εκεί όπου υπήρχαν ποντιακές παροικίες, κυρίως), προσπαθώντας να συγκεντρώσει εθελοντές για να βοηθήσουν τον αγώνα των Ελλήνων. Τελικά κατόρθωσε να συγκροτήσει ένα σώμα από 300 αγωνιστές, μαζί με τους οποίους επέστρεψε στην Ελλάδα. Συμμετείχε σε πολλές μάχες εναντίον των Τούρκων (1912) και των Βουλγάρων (1913), όπως του Μπιζανίου, του Λαχανά, της Τζουμαγιάς, του Κιλκίς.

Μετά το τέλος του πολέμου ο Καραβασιλίδης, μεταμφιεσμένος σε ζητιάνο, κατόρθωσε να πλησιάσει και να σκοτώσει το διαβόητο αρχικομιτατζή Αλάλοφ. Γι’ αυτή του την πολεμική δράση τιμήθηκε με πολλά διπλώματα και παράσημα. Έπειτα από το τέλος των βαλκανικών πολέμων γύρισε στον Πόντο, για να επιστρέψει στην Ελλάδα οριστικά μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Πέθανε το 1939, στη Δραπετσώνα του Πειραιά, όπου ζούσε από χρόνια.

 

Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, εκδόσεις Μαλλιάρης.

Bettany Hughes on the Derveni Papyrus

 

The Derveni Papyrus: The oldest 'book' of Europe 

Unesco:The Derveni Papyrus is of immense importance not only for the study of Greek religion and philosophy, which is the basis for the western philosophical thought, but also because it serves as a proof of the early dating of the Orphic poems offering a distinctive version of Presocratic philosophers. The text of the Papyrus, which is the first book of western tradition, has a global significance, since it reflects universal human values: the need to explain the world, the desire to belong to a human society with known rules and the agony to confront the end of life.  

Alexander the Great in Ancient Irish Poetry

 

 

Kuno Meyer (20 December 1858 – 11 October 1919) was a German scholar, distinguished in the field of Celtic literature.

On 1911 he published the work Selections from Ancient Irish Poetry 

 

 

Alexander the Great

Four men stood by the grave of a man,

The grave of Alexander the Proud:

They sang words without falsehood

Over the prince from fair Greece.

 

Said the first man of them:

‘Yesterday there were around the king

The men of the world – a sad gathering!

Though today he is alone.’

 

‘Yesterday the king of the brown world

Rode upon the heavy earth:

Though to-day it us the earth

That rides upon his neck.’

 

‘Yesterday’, said the third wise author,

‘Philip’s son owned the whole world:

Today he has nought

Save seven feet of earth’.

 

‘Alexander the liberal and great

Was wont to bestow silver and gold;

Today’ said the fourth man,

‘The gold is here and it is nought’.

 

Thus truly spoke the wise men

Around the grave of the high-king:

It was not foolish women’s talk

What those four sang.

 

 

 

 

Αριστοτέλης ο πατέρας των επιστημών του Δυτικού κόσμου

 

 

Έτσι βλέπω τον κόσμο : Αριστοτέλης ο πατέρας των επιστημών του Δυτικού κόσμου

 

Σειρά ημίωρων εκπομπών με θέματα αιχμής της σύγχρονης φυσικής, αστροφυσικής, ιστορίας και φιλοσοφίας.

Η σειρά διερευνά το πώς ακριβώς διαμορφώνεται ο πολιτισμός μας από τις ανακαλύψεις αυτές, αλλάζοντας τελικά και τον κόσμο μας. Περιεχόμενο και στόχος της είναι η κατανόηση του γεγονότος ότι η ουσιαστική βάση της ανάπτυξης ενός Πολιτισμού αποτελείται από τρεις βασικές έννοιες: της ύλης, του χρόνου και του χρόνου. Οι έννοιες αυτές αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας των Θετικών επιστημών και το περιεχόμενο που τους προσδίδουμε κάθε φορά έχει βαθύ αντίκτυπο σε μια σειρά απαντήσεων σε φιλοσοφικά ερωτήματα, όπως από που ερχόμαστε, που πηγαίνουμε και ποια είναι η σκοπιμότητα μας στον κόσμο αυτόν.

 

Παραγωγή: ART FACTORY A.E.

Σκηνοθέτης: Κώστας Χαραλάμπους

Επιστημονική επιμέλεια: Στράτος Θεοδοσίου - Μάνος Δανέζης

Καθηγητές Πανεπιστημίου Αθηνών

Παραγωγή: ART FACTORY A.E.

Παρουσιάζουν οι καθηγητές Στράτος Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης.

Το σενάριο της σειράς βασίζεται στα βιβλία των καθηγητών:

- "Το Μέλλον του Παρελθόντος μας"

 - "Η Κοσμολογία της Νόησης"

 

 Το βιβλίο "Έτσι βλέπω τον κόσμο" κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Δίαυλος 

Aristoteles - Metaphysik (Buch Lambda Λ)

 

Interview mit  Prof. Dr. Christoph Horn  

 

 

Γραμματειακές πηγές για την ζωή της Ολυμπιάδoς από την έναρξη της εκστρατείας του Μ. Αλεξάνδρου ως τον θάνατό της

Χρυσό μετάλλιο με απεικόνιση της Ολυμπιάδας,μητέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου,Αμπουκίρ Αιγύπτου,225 – 250 μ.Χ.

 Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

  

 

Κατά την διάρκεια της Ασιατικής εκστρατείας, η Ολυμπιάδα προειδοποίησε τον γιο της Αλέξανδρο για τα σχέδια εναντίον του από τον Αλέξανδρο Λυγκηστή (Διοδ. 17.32.1 ; Koυρ.  7.1.6).  Το 333 π.Χ. φέρεται να έκανε αφιέρωση στην Υγεία στην Αθήνα. (Υπερ. «Υπέρ Ευξενίππου»).  Το 332 π.Χ. ο Κούρτιος μας πληροφορεί πως πρόβαλε αντιρρήσεις στην στρατολόγηση του Αμύντα, γιού του Ανδρομένη στην Μακεδονική αυλή  (Κουρ. 71.37). Λίγο αργότερα η Ολυμπιάς έρχεται σε ανοικτή ρήξη με τον Αντίπατρο και αναγκάζεται να αποτραβηχτεί στην Ήπειρο. Μετά το 330 π.Χ. στέλνει την Κλεοπάτρα στην Μακεδονία. (Διοδ. 18.49.4; Παυσ. 1.11.3; Αρ. 7.12.6-7)

 

Μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου προσπαθεί να αναμιχθεί στις έριδες μεταξύ των Διαδόχων. Αρχικά παρακινεί την Κλεοπάτρα να παντρευτεί τον Λεοννάτο. Ο θάνατος του Λεοννάτου στον Λαμιακό πόλεμο της ανατρέπει τα σχέδια. Στην συνέχεια την στέλνει στον Περδίκκα (Αρ. 1.21; Ιωσ. 13.6.4). Ο θάνατος του Αντίπατρου το 319 π.Χ. της δίνει πλέον κάποιες ελπίδες για εξουσία. Ο Αντίπατρος πριν πεθάνει διορίζει τον Πολυπέρχοντα ως αντιβασιλέα.

 

Ο Πολυπέρχοντας, στην προσπάθεια του να εδραιώσει την δική του θέση απέναντι κυρίως στον Κάσσανδρο, καλεί την Ολυμπιάδα να επιστρέψει στην Μακεδονία. Της προτείνει να αναλάβει την «προστασία και επιμέλεια» του Αλέξανδρου Δ’ (Διόδ. 18.49.4). Η Ολυμπιάς φέρεται να αρνείται αρχικά την πρόταση του.

 

Ζητάει την συμβουλή του Ευμένη (Διοδ. 18.58.2-3). Η απάντηση του Ευμένη είναι να προσέξει και να παραμείνει στην Ήπειρο. Την συμβούλεψε να έχει υπομονή εως ότου ξεκαθαριστεί αν ο Πολυπέρχοντας ή ο Κάσσανδρος επικρατήσει στην μεταξύ τους διένεξη. (Διοδ. 18. 58.4). Κατά την διάρκεια του πολέμου μεταξύ Πολυπέρχοντα- Κασσάνδρου, ο Αλέξανδρος Δ’ παρέμεινε με τον πρώτο.  Τελικά η Ολυμπιάς τάσσεται με το μέρος του Πολυπέρχοντα.

 

Στέλνει γράμμα στον Νικάνορα, τον Μακεδόνα διοικητή της Μουνυχίας, τον οποίο  καλεί  να παραδώσει τον Πειραιά στους Αθηναίους. (Διοδ. 18.65. 1-2). Η έκκληση της αγνοείται εντελώς (Διοδ. 18.74.1).

 

Έπειτα από χρόνια παραμονής στην Ήπειρο, η Ολυμπιάς προσπαθεί να επιστρέψει στην Μακεδονία. Αυτήν την φορά έχει στο πλευρό της, τον εγγονό της Αλέξανδρο Δ’.  Με την βοήθεια των Ηπειρωτικών δυνάμεων του ανιψιού της Αιακίδη, καθώς και δυνάμεων του Πολυπέρχοντα, εισβάλει στην Μακεδονία, εκμεταλλευόμενη το γεγονός πως ο Κάσσανδρος με τον στρατό του λείπει στην Πελοπόννησο. Στα σύνορα Ηπείρου – Μακεδονίας σκορπίζει τον στρατό της Ανταίας- Ευρυδίκης.

 

Στην μάχη φέρεται να σκοτώθηκε ένας αδερφός του Κασσάνδρου. H Ολυμπιάς δίνει διαταγή στην συνέχεια να  εκτελεστούν περίπου 100 οπαδοί του. Δεν έμεινε όμως εκεί. Ο τάφος του Ιόλαου, αδερφού του Κασσάνδρου, συλήθηκε και τα οστά του διασκορπίστηκαν απέξω.  Η Ανταία- Ευρυδίκη  στην προσπάθεια της να διαφύγει, συλλαμβάνεται μαζί με τον σύζυγο της, Φίλιππο Αριδαίο. (Διοδ. 19.11.1-8; Παυ. 1.11.3-4). Το βασιλικό ζεύγος κακομεταχειρίζεται.Ο Αρριδαίος τελικά δολοφονείται από τους Θρακιώτες φρουρούς του (Διοδ. 19.11.5), ενώ η Ευρυδίκη αναγκάζεται να αυτοκτονήσει. (Διοδ. 19.11.4 )

 

Αυτή ήταν και η αρχή του τέλους της Ολυμπιάδας. Αυτές οι προσβλητικές ενέργειες φέρονται να προκάλεσαν την οργή αρκετών Μακεδόνων εναντίον της  και ειδικά του Κάσσανδρου (Διοδ. 19.11.9).

 

Οι Δυνάμεις του Κάσσανδρου επιστρέφουν από την Πελοπόννησο. Σπεύδουν στην περιοχή και πολιορκούν την Πύδνα, όπου βρίσκεται η Ολυμπιάδα με τα υπολείμματα του στρατού της. Μια προσπάθεια να δραπετεύσει, αποτυγχάνει (Διοδ. 19.50.4; Πολ. Στρατηγ. 4.11.3). Mε ορατό τον κίνδυνο ασιτίας, η Ολυμπιάς παραδίδεται στον Κάσσανδρο. Προηγουμένως της έχει δοθεί υπόσχεση για την προσωπική της ασφάλεια. (Διοδ. 19.50.5).

 

Είμαστε στο έτος 315 π.Χ. Ο Κάσσανδρος  δεν τηρεί τελικά την υπόσχεση του. Την παραδίδει σε συγγενείς θυμάτων της, οι οποίοι την δολοφονούν. (Διοδ. 19.51.2)