Αμφιάρειο στον Ωρωπό

 

Το Αμφιάρειο του Ωρωπού βρίσκεται σε μια μικρή κοιλάδα νοτιοδυτικά της σκάλας Ωρωπού, το Μαυροδήλεσι, που τη διασχίζει ένα ξερό ποτάμι το οποίο οι αρχαίοι ονόμαζαν Χαράδρα. Το Αμφιάρειο ήταν το μεγαλύτερο στην αρχαία Ελλάδα ιερό του χθόνιου θεού και ήρωα του Άργους Αμφιαράου. Σε όλη την περίοδο της λειτουργίας του ήταν το εθνικό ιερό του Ωρωπού, μιας από τις παλαιότερες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας. Το Αμφιάρειο ιδρύθηκε στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. όταν ο Ωρωπός ήταν στα χέρια των Αθηναίων. Ο Αμφιάραος ανήκε στις θεότητες του κάτω κόσμου. Η ευτυχέστερη ίσως περίοδος της ιστορίας του Αμφιαρείου ήταν ο 3ος αιώνας π.Χ. και το πρώτο μισό του 2ου αιώνα π.Χ. (ως το 146 π.Χ.), οπότε ο Ωρωπός ήταν μέλος του Κοινού των Βοιωτών.

 

Ως λιμάνι με ιδιαίτερη σημασία εξαιτίας της επικοινωνίας του με την Εύβοια ο Ώρωπός υπήρξε αιτία διαμάχης ανάμεσα στους Βοιωτούς και τους Αθηναίους. Κατοίκηση στον Ωρωπό διαπιστώνεται από τη μεσοελλαδική εποχή στη θέση Νέα Παλάτια. Κεραμικά λείψανα της μεσοελλαδικής, της μυκηναϊκής, της πρωτογεωμετρικής, της γεωμετρικής και της αρχαϊκής περιόδου προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή του Ωρωπού. Μέχρι και το τέλος της αρχαϊκής εποχής η πόλη πρέπει να βρισκόταν υπό την επίδραση αν όχι κατοχή της Ερέτριας.

 

Γύρω στο 506 π.Χ. μετά τη νικηφόρα εκστρατεία των Αθηναίων κατά των Βοιωτών ή λίγο αργότερα μετά τα μηδικά, ο Ωρωπός περιήλθε στην κατοχή της Αθήνας. Από κάποιο λόγο του ρήτορα Λυσία μαρτυρείται πως ο Αθηναίος Πολύστρατος ήταν διοικητής του Ωρωπού πριν από το 411 π.Χ. Οι κάτοχοι της πόλης εναλάσσονται για μεγάλο διάστημα ενώ μετά το 367/366 π.Χ. περίπου και για αρκετά χρόνια φαίνεται ότι απέκτησε την αυτονομία της.

 

Μεγάλο γεγονός για την πόλη υπήρξε η ίδρυση του Αμφιαρείου στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. Από τις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ. και ως το 338 π.Χ. (μάχη Χαιρώνειας) το Αμφιάρειο οργανώνεται και η φήμη του απλώνεται στην Ελλάδα. Κτίζονται σε αυτό κτήρια και στήνονται αγάλματα.Το ιερό φαίνεται να λειτουργεί με βάση σταθερό κανονισμό. Σύμφωνα με έναν κατάλογο με ονόματα νικητών εκείνης της εποχής κάθε χρόνο διοργανώνονταν αγώνες τα Αμφιάρεια τα Μικρά και κάθε πέμπτο χρόνο τα Αμφιάρεια τα Μεγάλα. Τα Αμφιάρεια τα Μεγάλα περιλάμβαναν μουσικούς, αθλητικούς και ιππικούς αγώνες στους οποίους έπαιρναν μέρος αθλητές λόγιοι και ηθοποιοί από όλη την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Μικρά Ασία.

 

Από το 338 π.Χ. ως τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ. μεσολαβεί περίοδος διαφόρων μεταβολών. Ο Φίλιππος της Μακεδονίας ή ο γιος του Αλέξανδρος παραχωρεί τον Ωρωπό στους Αθηναίους. Οι Αθηναίοι αναδιοργανώνουν τις γιορτές και τους αγώνες του ιερού, προσφέρουν αφιερώματα στον Αμφιάριο και κατασκευάζουν κτήρια. Το 313 π.Χ τον Ωρωπό κυριεύει ο στρατηγός του Αντίγονου του Μονόφθαλμου Πτολεμαίος. Το 287 π.Χ. ο Ωρωπός γίνεται μέλος του Κοινού των Βοιωτών και επακολουθεί άνθηση του Αμφιαρείου που διαρκεί ως το 146 π.Χ. Στο ιερό του προσέρχονται τώρα πλήθη ανθρώπων απ' όλα τα μέρη του ελληνικού κόσμου, τα νησιά και τη Μικρά Ασία. Πολλές είναι και οι δωρεές και οι ευεργεσίες που δέχεται το ιερό. Τα λιμάνια του κράτους -Σκάλα και Δελφίνιο όπως ονομάζονται σήμερα - όπου αποβιβάζονταν οι προσκυνητές του ιερού συνέβαλλαν στη αύξηση των εσόδων του Ωρωπού. Μεγάλοι μονάρχες της Ανατολής όπως ο Πτολεμαίος Δ΄ ο Φιλοπάτωρ ευνοούν υλικά την μικρή πόλη - κράτος.

 

Κατά την Ρωμαιοκρατία (από το 146 π.Χ.) ο Ωρωπός είναι "αυτόνομος". Άνθηση του ιερού κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. οφείλεται στην ευεργεσία του Ρωμαίου στρατηγού Σύλλα. Στις αρχές του 1ου αι. μ.Χ. στα χρόνια του Αυγούστου ο Ωρωπός γίνεται πλέον οριστικά κτήση της Αθήνας. Αναθηματικές επιγραφές των πρώτων χριστιανικών χρόνων που βρέθηκαν στο Αμφιάρειο μας πληροφορούν ότι οι Αθηναίοι προσφέρουν αφιερώματα στον τιμώμενο θεό του ιερού. Η λατρεία του Αμφιαράου έσβησε με την επικράτηση του Χριστιανισμού.

 

Οι νεότεροι περιηγητές έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το ιερό. Ο Leake, γνώστης του αρχαίου κόσμου έδωσε σωστές πληροφορίες για το Ιερό του Αμφιαρείου. Κατά το 19ο αι. και άλλοι περιηγητές ενδιαφέρθηκαν για την ανακάλυψη και τη μελέτη του ιερού.

 

Το 1884 ξεκίνησε η συστηματική ανασκαφή του ιερού από την Αρχαιολογική Εταιρεία με τον Βασίλειο Λεονάρδο. Η ανασκαφή διήρκησε με διαλείμματα ως το 1929 και αποκάλυψε τα ερείπια μνημείων στο Μαυροδήλεσι και πολλές επιγραφές που είναι πολύτιμες για τις πληροφορίες που περιέχουν.

 

Συντάκτης

Πηνελόπη Αγαλλοπούλου, αρχαιολόγος

Modern historians about Macedonia – John Pentland Mahaffy

 

Quote:

‘’… Philip of Macedon,the father of our hero; nor is  this the bad place in the history of Greece,for with Alexander, the stage of Greek influence spread across the world.’’

 John Pentland Mahaffy,“Alexander’s Empire”,page 2

 The classical scholar J. P. Mahaffy (1839-1919) is known equally for his work on Greek texts and Egyptian papyri (his edition of The Flinders Petrie Papyri is reissued in the Cambridge Library Collection). He graduated from Trinity College, Dublin, and spent the rest of his working life there, ultimately as provost from 1914 until his death.

 In this illustrated 1887 work, Mahaffy describes Alexander's extraordinary conquest of territories in Europe, Africa and Asia, the collapse of his empire after his death, and the later subjugation of the successor kingdoms to the power of Rome. With his American collaborator Arthur Gilman (1837-1909), Mahaffy discusses Alexander's place in history before giving a close account of his career and death. The successor dynasties, and dominant rulers such as Demetrius II and Pyrrhus, their feuds and their attempted resistance to the rise of Rome, are depicted in an engaging and dramatic narrative.

Modern Historians about Macedonia – William Woodthorpe Tarn

 

Quote:

“Through both his parents claimed Greek descend...”

page 1

 

Quote:

 “The primary reason why Alexander invaded Persia  was,  no doubt,  that he  never  thought of not  doing it; it was his inheritance.  Doubtless,  too,  adventure attracted him;  and weight must also  be  given  to the official reason. For officially,  as  is  shown  by  the  political  manifesto  which  he  afterwards sent to Darius  from Marathus (p.36), the invasion was that Pan-hellenic  war of revenge which Isocrates had preached;  and  Alexander  did set out with pan-hellenic ideas:  he was the champion of Hellas. It seems quite certain  that  he had read,  and was influenced by, Isocrates Philippus.”

pages 8-9

Quote:

  “Generally speaking, the  League infantry was used  mainly  for garrisons and communications;  but  the  Cretan archers,  who  were not League  troops, were as indispensable as the Agrianians  themselves,  and  their loss of five commanders successively shows how heavily they were engaged.”                          

page 10

Quote:

  “Besides the Staff,  Alexander  had  about him a body of men of high position  to whom  the name Companions properly belongs, number unknown,…They included his personal friends… Nearchus;  …and a few Greeks  like  Demaratus,  Stasanor  and Laomedon,… as a civilian.”                 

 

      page 12

 

  “Besides his Macedonian generals, Alexander  had with him a number of Greek technicians, of whom  too little is known … seaman,… before Bactra”.

  pages 12-13

 

  “That Asia was not more hellenised  than  it  was arose simply from there not being enough Greeks in the world. They  had  to  be collected into  comparatively few towns;…”

page 134

 

Quote:

  “Most  of  what we know about Alexander’s  towns relates to Alexandria by Egypt, and there it is  impossible to distinguish  what is original and  what not; but the type was doubtless due to Alexander,  for  Ptolemy I’s foundation  Ptolemais was an autonomous Greek city.”       

 

  page 134

 

Quote:

  “What  Alexander  did  achieve  was  again  done through the cities,  both  his  own  and  those  which he inspired Seleucus to found, and it was a great enough achievement; the cities radiated Greek culture throughout Asia  till  ultimately the bulk of the upper classes over considerable districts became partially hellenised, and Demetrius of Bactria  led Greeks  for a second time  beyond the Hindu Kush,  to succeed for a moment    where Alexander had failed  and  rule  northern  India for a few years from Pataliputra to Kathiawar.”                             

 

page 138

 

Alexander the Great,by Tarn, W. W. (William Woodthorpe), 1869-1957

Sir William Woodthorpe Tarn (1869-1957) was a British ancient historian who wrote numerous works on the Hellenistic world. Tarn's Alexander the Great, first published in two volumes during 1948, has become a classic text and its importance for subsequent Alexander studies can hardly be exaggerated. Based on a lifetime's work and elegantly and persuasively written, both volumes evoked immediate admiration - and very soon sharp reaction. Volume I presents a 'comependious' narrative of Alexander's life and achievements; volume II focuses on providing a detailed analysis of sources and discussion relating to key historical cruces. This is a fascinating work that will be of value to anyone with an interest in the writings of Tarn, ancient history and Alexander the Great.

 from back cover