Αγγελική Κοτταρίδη:Αν κάπου υπάρχει η αφή του Αλέξανδρου,είναι εδώ στις Αιγές

 

Μπήκε στον τάφο του Φιλίππου Β΄ μόλις 21 ετών, τη μέρα που τον εντόπισε ο θρυλικός αρχαιολόγος Μανόλης Ανδρόνικος.

Αναστήλωσε το μεγαλύτερο κλασικό μνημείο του ελλαδικού χώρου, το ανάκτορο του Φιλίππου Β’ στις Αιγές. Τώρα ανασκάπτει το Γυμνάσιο όπου δίδαξε ο Αριστοτέλης τον Αλέξανδρο. Η αρχαιολόγος Αγγελική Κοτταρίδη μιλάει στο Blue για τις συναρπαστικές αποκαλύψεις της.

«Καταδυόμαστε, ρωτάμε τους νεκρούς και αυτοί μας απαντούν. Τους ακούμε. Διαβάζουμε τις πέτρες», μου λέει η Αγγελική Κοτταρίδη. Δεν μου είναι καθόλου δύσκολο να φανταστώ τη σπουδαία αρχαιολόγο, ανασκαφέα των Αιγών και μέχρι πρότινος προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας να συνομιλεί με τους νεκρούς βασιλείς και τις βασίλισσες έξι μέτρα βαθιά στο χώμα των Αιγών. Και έπειτα να παίρνει αυτές τις φωνές, τις αποκαλύψεις, και να κάθεται στο γραφείο της, να γράφει, να λύνει χιλιάδες εξισώσεις, να φέρει μαζί της αυτό το υλικό κάθε λεπτό της ζωής της, ακόμα και στον ύπνο της. Μέχρι να καταλήξει στο απόλυτο συμπέρασμα: για τους βασιλικούς τάφους των Αιγών· για το ανάκτορο του Φιλίππου Β΄· για την αρχή των Ελληνιστικών χρόνων.

Αρχές Ιανουαρίου παρέδωσε στο παγκόσμιο κοινό το ανάκτορο του Φιλίππου Β΄, το πιο μεγάλο κτίριο της κλασικής αρχαιότητας, τρεις φορές στο μέγεθος του Παρθενώνα. Το παρέδωσε στην οικουμένη για την ακρίβεια, αφού αυτή τη λέξη προτιμά όταν πρέπει να μιλήσει για το σύμπαν. Οικουμένη, η λέξη που εισήγαγαν οι Μακεδόνες για να μιλήσουν για τον κόσμο που φτιάχνουν οι άνθρωποι, όχι οι θεοί.

Όμως δεν είναι αυτή η μόνη καινοτόμος, αποκαλυπτική σύλληψη που κάνει στις Αιγές η Αγγελική Κοτταρίδη.Ανασκάπτει το βασίλειο των Μακεδόνων, των στρατηλατών, του Φιλίππου Β΄, του Αλεξάνδρου. Αλλά δεν μένει στο μεγαλείο των ανδρών.Φέρνει στο φως τις γυναίκες που ήταν πάντα σκιές στην κυρίαρχη αφήγηση, δείχνει την προσφορά τους, τη δική τους ιστορία, πώς έγιναν μήτρα και τροφοδότης των βασιλιάδων. Τις τραβά στην πρώτη θέση, τις αποκαλύπτει, όμορφες και δυνατές.

 

Κάνατε διδακτορικό για τις μάγισσες στην αρχαιότητα. Είστε, όμως, η αρχαιολόγος που έφερε στο φως καθοριστικά ευρήματα για τους μεγάλους Μακεδόνες βασιλείς: τον Φίλιππο Β΄, τον γιο του Αλέξανδρο. Υπάρχει ένα νήμα που συνδέει την έρευνα στις σπουδές φύλου και την αρχαιολογία με το έργο που κάνετε στις Αιγές;

Επέλεξα αυτό το θέμα για το διδακτορικό μου, διότι ήταν ένα εντελώς άγνωστο κομμάτι. Στο σκοτάδι. Μου ταίριαζε. Ήταν ένα ταξίδι γνώσης, αυτογνωσίας, αλλά συγχρόνως μια προσπάθεια να φωτίσω την άλλη πλευρά, γιατί τους άνδρες τούς ξέρουμε. Η κλασική σκέψη απορρίπτει τη σοφή γυναίκα. Ο Κρέων στην τραγωδία του Ευριπίδη εξορίζει τη Μήδεια επειδή είναι σοφή. Το κατεξοχήν θέμα της γυναίκας είναι η γνώση που έχει και γίνεται επικίνδυνη.

 

Άρα, αποτελεί απειλή.

 

Ακριβώς, κι εμένα με ενδιέφερε γιατί η σοφή γυναίκα γίνεται απειλή. Όταν η πατριαρχία τής αποστερεί τον λόγο και τη δύναμη της συμμετοχής, αναγκαστικά πρέπει να την εξορίσει από τον χώρο της γνώσης. Όμως, αρχετυπικά και αρχέγονα η γνώση είναι δουλειά των γυναικών, των ιερειών που ξέρουν τα βοτάνια. Αυτό που γνωρίζουν η Κίρκη και η Μήδεια είναι όλα τα φάρμακα και όλα τα φαρμάκια. Ξέρουν τον τρόπο να αλλάζουν τις πραγματικότητες. Όσον αφορά στη θέση των γυναικών στις Αιγές, θα σας πω ότι βεβαίως στο μουσείο βλέπουμε Φίλιππο και Αλέξανδρο. Αλλά ας σκεφτούμε και την Ολυμπιάδα και την Ευρυδίκη.

Τις συναντάμε στο Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών;

Θα δούμε την Ευρυδίκη, που είναι μία από τις πλέον επιδραστικές προσωπικότητες του 4ου αι. π.Χ. και όμως δεν την ξέρουμε σχεδόν καθόλου. Είναι η μάνα του Φιλίππου Β΄ και άλλων δύο βασιλιάδων. Η Ευρυδίκη, σε μια κρίσιμη στιγμή που το βασίλειο διαλύεται και έρχονται διεκδικητές του θρόνου –ενώ τα παιδιά της είναι έφηβοι, ο Φίλιππος μόλις 12 ετών–, κάνει όλες τις διπλωματικές κινήσεις που χρειάζονται και διασφαλίζει την παραμονή της οικογένειας στον θρόνο. Δηλαδή καταφέρνει να μείνει στον θρόνο ο Περδίκκας Γ΄ και στη συνέχεια ο Φίλιππος Β’.

Και συνεπώς να έρθει τελικά στον θρόνο ο Αλέξανδρος· να αλλάξει η ιστορία της ανθρωπότητας. Εκπληκτικό! Μέσα στο μουσείο πώς θα δει ο επισκέπτης την Ευρυδίκη;

Θα δει το άγαλμά της να δεσπόζει, θα δει την ταφική πυρά της και δύο γραφίδες. Η Ευρυδίκη έκανε μια ανάθεση στις μούσες και τη συνόδευσε με ένα επίγραμμα στο οποίο έλεγε πόσο χαίρεται που έμαθε να γράφει και να διαβάζει. Τα παιδιά της ήταν έφηβοι όταν έμαθε γραφή και ανάγνωση, άρα η ίδια ήταν περίπου 40 ετών. Έχει διασωθεί το ποίημα αυτό. Είναι συναρπαστικό το ότι στην ταφική πυρά της υπάρχουν οι γραφίδες.

Η Ολυμπιάδα, η μητέρα του Αλεξάνδρου;

Από την Ολυμπιάδα δεν έχουμε υλικά κατάλοιπα, αλλά έχουμε από άλλες γυναίκες Μακεδόνισσες. Ο επισκέπτης στο μουσείο μαθαίνει γι’ αυτές. Έχουμε αναστήσει στο νέο μουσείο εννέα βασίλισσες: τη Δέσποινα των Αιγών με τα υπέροχα χρυσά κοσμήματα και άλλες οκτώ, που είναι αυτές που διαμεσολαβούν στο τώρα και το τότε. Είναι η Νέκυια, είναι τα ομιλούντα πρόσωπα του μουσείου. Οπότε οι γυναίκες είναι πάντα εδώ.

Τι ωραίο που μέσα στο Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών δεν μιλάμε μόνο για βασιλείς και στρατηλάτες, αλλά και για τις γυναίκες, που είναι ούτως ή άλλως η μήτρα, κυριολεκτικά και μεταφορικά.

 

Σωστά το λέτε, είναι η μήτρα που γεννά τους βασιλείς, είναι η μήτρα που εξασφαλίζει τη γονιμότητα. Οι βασίλισσες των Μακεδόνων λειτουργούν ως αρχιέρειες και διασφαλίζουν όχι μόνο την αναπαραγωγή της βασιλικής οικογένειας, που είναι κρίσιμη για τη διαιώνιση του βασιλείου, αλλά και γενικότερα την ευγονία στο κράτος. Όπως φαίνεται, ο ιερός γάμος γινόταν την Πρωτοχρονιά των Μακεδόνων, που ήταν τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοεμβρίου. Συχνά ήταν και καρποφόρος. Ο Αλέξανδρος φαίνεται ότι είναι καρπός του ιερού γάμου, αν υπολογίσουμε πότε γεννήθηκε· εννέα μήνες μετά τον γάμο. Γεννήθηκε στις 22 Ιουλίου 356 π.Χ.

Τι ακριβώς είναι το Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών;

Είναι πολλά πράγματα μαζί. Στους Βασιλικούς Τάφους, στο κέλυφος προστασίας δηλαδή, κυρίαρχη αφήγηση είναι ο ίδιος ο Φίλιππος Β΄, ο Αλέξανδρος ως αυτός που θάβει τον πατέρα του και γίνεται ο επόμενος βασιλιάς, ο μικρός Αλέξανδρος, που είναι ο γιος του Μεγάλου Αλεξάνδρου και αποτελεί και το τέλος της οικογένειας. Είναι παράλληλα η Μήδα, η Θράκισσα γυναίκα του Φιλίππου Β΄, που αυτοκτονεί σύμφωνα με τα έθιμα για να τον ακολουθήσει και θάβεται μαζί του. Στον τάφο όπου υπάρχει η ζωγραφιά της Περσεφόνης (βρέθηκε συλημένος) είναι η Νικησίπολις, η μητέρα της Θεσσαλονίκης. Τέλος, ήσσονος σημασίας είναι ο νεκρός του χαλασμένου τάφου με τους κίονες, που πρέπει να είναι ο γιος της Θεσσαλονίκης, ο Φίλιππος Δ΄.

Ήσασταν παρούσα, μπήκατε ελάχιστα λεπτά μετά τον σπουδαίο Μανόλη Ανδρόνικο στον τάφο του Φιλίππου Β΄ όταν εντοπίστηκε.

Φοιτήτρια ακόμα.Μπήκε ο Ανδρόνικος, οι μάστορες και αργότερα εγώ, για να βοηθήσω με τα μετρήματα. Ήμουν μόλις 21 ετών, δεν δικαιούμουν να μπω!

Όμως μπήκα, όπως μπήκα μετά και στον τάφο του μικρού Αλεξάνδρου, πάλι γιατί βοηθούσα με το μέτρημα. Όταν είσαι φοιτητής και υπάρχει ο δάσκαλος ως υπεύθυνος της ανασκαφής, νιώθεις ότι είναι ένα μαγικό πράγμα, αλλά δεν ξέρεις την ευθύνη.

 

Την ευθύνη πότε τη νιώσατε πρώτη φορά;

Όταν σκάψαμε τον τάφο της Ευρυδίκης με τον Ανδρόνικο, αλλά είχα εγώ την πλήρη ευθύνη. Εκεί κατάλαβα ότι μπαίνω κάπου όπου πρέπει να αναγνωρίσω, να ερμηνεύσω, αλλά, πριν τα κάνω αυτά, πρέπει να εξασφαλίσω ότι δεν θα γίνει η παραμικρή ζημιά στο μνημείο. Αυτό είναι το κυρίαρχο. Υπάρχει η συγκίνηση, το «ω!», αλλά κυριαρχεί η ανάγκη σου να προστατέψεις το μνημείο. Μπαίνεις σε μια αυστηρή εκλογίκευση: μη χαθεί το παραμικρό στοιχείο.

Και το ίδιο βράδυ;

Το βράδυ μπορεί να πάθεις ταράκουλο. Όχι όμως τη στιγμή που μπαίνεις στον τάφο. Συγκλονιστική για μένα ήταν η Δέσποινα των Αιγών. Δεν ήταν ένας τάφος που έμπαινες μέσα, αλλά ένας τεράστιος λάκκος απ’ όπου έβγαινε το χώμα χιλιοστό χιλιοστό με το πινελάκι και αποκαλύπτονταν όλα τα χρυσά της και το σχήμα της νεκρής. Κατεβήκαμε έξι μέτρα κάτω. Όλα τα χρυσά της είχαν πατηθεί σαν χαλκομανία, οπότε ουσιαστικά έβλεπες τη μορφή της. Όπως τη βλέπουμε τώρα μέσα στο μουσείο. Ήταν σαν Παναγία με το «χρυσό περίγραμμα».

 

Πόσο διήρκεσε αυτή η διαδικασία; Με το πινελάκι, χιλιοστό χιλιοστό;

Μία ολόκληρη εβδομάδα, από το πρωί έως το βράδυ. Μία συντηρήτρια, ένας εργάτης κι εγώ. Είναι ακόμα πιο συναρπαστικό όταν το ελευθερώνεις από το χώμα σιγά σιγά και σου αποκαλύπτεται. Αυτό έγινε τον Ιούνιο του 1988.

Χρονιές συνεχών αποκαλύψεων.

Το 1987 ήταν ο τάφος της Ευρυδίκης, το 1988 της Δέσποινας των Αιγών και από εκεί και πέρα πολλά ακόμα. Για μένα, το πιο συναρπαστικό είναι όταν καταλαβαίνεις τι γίνεται. Όταν λύνεις ένα επιστημονικό πρόβλημα. Για παράδειγμα, όταν κατάλαβα τι ήταν το ανάκτορο. Αυτό δεν έγινε μια συγκεκριμένη στιγμή, ήταν μια προϊούσα πορεία πολλών νυχτών ώσπου να πω ξαφνικά «ωπ, αυτό είναι!».

Είναι δηλαδή σαν να λύνετε μια εξίσωση;

Στο ανάκτορο δουλεύαμε συνεχώς με εξισώσεις με τέσσερις αγνώστους.

Όταν τελικά καταλήγετε σε ένα συμπέρασμα, έχετε ποτέ αμφιβολίες;

Το επαληθεύεις χίλιες φορές και συνεχώς συνομιλείς με το συμπέρασμα. Μέχρις ότου να είναι απολύτως σίγουρο.

Ποια ήταν η πιο δύσκολη «εξίσωση» που έπρεπε να λύσετε στις Αιγές;

Αρχαιολογικά ήταν το ανάκτορο. Ήταν ένα μνημείο που το μισό ανασκάφηκε τον 19ο αιώνα, έμεινε ξεσκέπαστο και κυριολεκτικά ξεπατώθηκε: διέλυσαν τοίχους, πήραν τις πέτρες για να φτιάξουν σπίτια. Έπειτα ανασκάφηκε εκ νέου από το Πανεπιστήμιο και την Εφορεία Αρχαιοτήτων τη δεκαετία του ’30 και ξανά τη δεκαετία του ’50 έως τις αρχές του ’60. Από όλη αυτή την ανασκαφή δεν υπήρχε ούτε μία σελίδα ημερολογίου! Καμία τεκμηρίωση. Υπήρχαν τα ευρήματα έξω στον χώρο, όχι φωτογραφημένα, όχι σχεδιασμένα, όχι τεκμηριωμένα. Υπήρχε η απόλυτη ασάφεια στην έρευνα, για παράδειγμα ως προς τη χρονολόγηση. Ο καθένας έδινε τη δική του ερμηνεία. Στην αρχή ούτε εγώ ήξερα τι είναι, νόμιζα ότι είναι το σπίτι του βασιλιά και έψαχνα την αίθουσα του θρόνου. Ζώντας το, αντιλήφθηκα ότι δεν είναι αυτό, ότι είναι ένα δημόσιο κτίριο με άλλες λειτουργίες. Από το 2007 έως το 2009 αποκαλύψαμε, τεκμηριώσαμε, μετρήσαμε και κατάλαβα την κάτοψη. Βρήκα τα «κλειδιά», τον πόδα (δηλαδή το αντίστοιχο μέτρο της αρχαιότητας) που χρησιμοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα, διαιρώντας και πολλαπλασιάζοντας. Στη συνέχεια άρχισε η φοβερή ιστορία της επίλυσης. Να βρίσκεις ποια πέτρα ήταν πού, τι πηγαίνει με τι. Έτσι φτάσαμε το 2014 να έχουμε τη μελέτη αναστήλωσης.

Ανασυνθέσατε έτσι την εικόνα του ανακτόρου.

Ναι. Αλλά φροντίζοντας να είναι σωστή και να επαληθεύεται κάθε μέρα. Έκανα μόνη μου, χωρίς υπολογιστή, στο χαρτί, διαιρέσεις και πολλαπλασιασμούς άπειρους. Με δεκαδικούς αριθμούς. Μια τρέλα. Πρέπει να πω ότι τα στοιχεία του μνημείου που αναστηλώθηκαν είναι με ακρίβεια και ασφάλεια εκατοστού στη θέση τους.

 

Η αναστήλωση του ανακτόρου του Φιλίππου Β΄ πώς επηρεάζει όσα ξέραμε έως τώρα για άλλα αρχιτεκτονήματα;

Ανοίγει τον δρόμο για να ξαναδούμε και να ξαναδιαβάσουμε την αρχαία αρχιτεκτονική από τον 4ο αι. π.Χ. και μετά. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Πιστεύω ότι στους Δελφούς, για παράδειγμα, θα έχουμε πολλές νέες ερμηνείες. Έχοντας έρθει αντιμέτωπη με όλο αυτό το θηρίο τόσα χρόνια, έχω καταλάβει ότι η κατεξοχήν τέχνη των Μακεδόνων είναι η αρχιτεκτονική. Είναι και λογικό, αν σκεφτείς ότι χτίζουν οργανωμένες πόλεις. Ενώ γενικά τιμάμε τη δημοκρατία, δεν βλέπουμε στις πόλεις της κτίρια κοινής ωφελείας. Οι Αθηναίοι έφτιαξαν τον Παρθενώνα, το Ερέχθειο, αλλά αυτά ήταν ναοί, δεν ήταν χρηστικά κτίρια κοινής ωφελείας, δεν έμπαιναν οι πολίτες μέσα. Ο Φίλιππος και οι Μακεδόνες γενικότερα εγκαινιάζουν μια πολιτική παροχών στους πολίτες, με τεράστιες στοές, μεγάλες οργανωμένες αγορές, βουλευτήρια και συγκροτημένα μεγάλα κτίρια, Γυμνάσια και φυσικά νέες πόλεις, με όλες τις έως τότε άγνωστες ανέσεις, όπως τρεχούμενο νερό, αποχέτευση, πλατείς δρόμους κ.λπ.

Σας ακούω και νιώθω ότι είστε κάπως σαν τον Όμηρο, αφηγήτρια των Αιγών. Όπως ο Όμηρος παρέδωσε μέσα από τα έπη του ιστορίες και πρόσωπα, έτσι και εσείς, με τις ανασκαφές, με τα μαθηματικά, με τη σκέψη σας, αφηγείστε την ιστορία των Μακεδόνων.

Ο αρχαιολόγος είναι ένα διάμεσο. Το έλλογο διάμεσο. Εμείς καταδυόμαστε, ρωτάμε τους νεκρούς και αυτοί μέσα από το έργο τους μας απαντούν. Τους ακούμε. Διαβάζουμε τις πέτρες. Στην Ιστορία είναι εύκολο να πεις θεωρίες που δεν επαληθεύονται. Στην αρχαιολογία, αν πεις κάτι άσχετο, υπάρχει ο κίνδυνος να σηκωθεί η πέτρα και να σε χτυπήσει. Κάποτε έλεγαν, για παράδειγμα, ότι η Χαιρώνεια είναι το τέλος των πόλεων. Ε, η Χαιρώνεια είναι η αρχή των πόλεων.

Ποια σημαντικά στοιχεία, μαρτυρίες υπάρχουν στο μουσείο σε σχέση με τη δολοφονία του Φιλίππου και την ανακήρυξη του Αλεξάνδρου σε βασιλιά;

Το ίδιο το ανάκτορο μαρτυρά την ανακήρυξη του Αλεξάνδρου σε βασιλιά, το περιστύλιο, αυτές οι κολόνες εδώ, είναι ο τόπος όπου συγκεντρώθηκαν οι Μακεδόνες και χτύπησαν με τα δόρατα τις ασπίδες τους όταν τον ανακήρυξαν βασιλιά. Για τη δολοφονία υπάρχουν τα πάντα, ακόμα και το σφουγγάρι με το οποίο έπλυναν το νεκρό σώμα του Φιλίππου. Βλέπουμε όλα τα αγγεία, την ταφική του πυρά. Εδώ την Ιστορία την ακουμπάς.

Η απτικότητα ως μέρος της αφήγησης;

Αν υπάρχει η αφή του Αλεξάνδρου κάπου, είναι εδώ, στις Αιγές. Αν υπάρχει ένα πράγμα που έφτασε έως εμάς και ξέρουμε με βεβαιότητα ότι το έχει αγγίξει, αυτό είναι η λάρνακα όπου έβαλε τα οστά του πατέρα του. Αυτός τα μάζεψε, τα έπλυνε με κρασί, τα τύλιξε στο πορφυρό ύφασμα, δίπλωσε το στεφάνι, τα έβαλε στο κουτί. Και αυτό το κουτί είναι εδώ. Όπως το άγγιξε ο Αλέξανδρος.

 

Εδώ, στο σημείο απ’ όπου ξεκίνησε η Ελληνιστική περίοδος.

Η δημοκρατία είναι ο θρίαμβος της ανωνυμίας. Επιβάλλεται η ανωνυμία διά του νόμου. Όλες οι απεικονίσεις των πολιτών στη ζωφόρο του Παρθενώνα ήταν ιδανικές μονάδες, αλλά όχι οι πραγματικές μορφές. Στις Αιγές έρχεται ο γλύπτης Λεωχάρης και δείχνει το πρόσωπο του Φιλίππου ως έχει. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί είναι η γέννηση του ρεαλιστικού πορτρέτου στην ελληνική τέχνη. Και γίνεται άξιο παρουσίασης αυτό το πρόσωπο, ο συγκεκριμένος άνθρωπος γίνεται ο ίδιος ιδανικό όπως ακριβώς είναι. Ο Φίλιππος Β΄ πήρε την Ιστορία και την άλλαξε. Θα σας πω και κάτι ακόμα: η αρχαία λέξη για το σύμπαν είναι «κόσμος», που σημαίνει στολίδι, κόσμημα. Τον κόσμο τον φτιάχνουν οι θεοί ή ο θεός δημιουργός, όπως λέει ο Πλάτων. Στα Ελληνιστικά χρόνια επικράτησε μια άλλη λέξη: η οικουμένη.

Που θα πει το σπίτι όπου κατοικούν οι άνθρωποι. Ο δομημένος χώρος των πόλεων. Ο κόσμος όπως τον φτιάχνουν οι άνθρωποι. Αυτή είναι από τις κεντρικές μου συλλήψεις για τα Ελληνιστικά χρόνια. Ο άνθρωπος ως δρων υποκείμενο που αλλάζει τον κόσμο και τον κάνει οικουμένη.

Πώς θα νιώσει ο επισκέπτης μέσα στο ανάκτορο;

Θα νιώσει ξαφνικά οικεία. Θα δει κολόνες δωρικές που θα του θυμίσουν τον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, την Επίδαυρο, τους Δελφούς, σημεία της Αθήνας. Κάτι που δεν είχαμε έως τώρα στη Μακεδονία, γιατί δεν έχουμε αναστηλωμένα μνημεία. Ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι είσαι στον ελλαδικό χώρο – δοκός επί στύλου. Το ανάκτορο είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από τον Παρθενώνα κατά μέγεθος, ενώ έχει το ίδιο ύψος, αν και είναι διώροφο [σ.σ. ο δεύτερος όροφος είναι αναταγμένος μέσα στο νέο μουσείο]. Θέλει να εντυπωσιάσει, αλλά με απόλυτο μέτρο. Δεν ανεβαίνεις μια τρομακτική σκάλα για να φτάσεις στο ανάκτορο, βρίσκεται σε έναν χώρο ασήμαντο έως τότε, σε έναν λόφο στην άκρη της πόλης, εκεί όπου δεν υπήρχε πριν κάτι άλλο.

Δηλαδή ο Φίλιππος δεν είχε τη φιλοδοξία του Περικλή;

Την είχε. Όμως, ενώ ο Περικλής κάνει κάτι που είναι μόνο εικόνα και ανήκει στη θεά, ο Φίλιππος κάνει κάτι και καλεί όλο τον λαό να μπει μέσα. Να γίνουν όλοι πολίτες, να εκπολιτιστούν. Μπαίνουν για να δικαστούν, να ακούσουν διαλέξεις, να μιλήσουν για φιλοσοφία, να δουν έργα τέχνης, να συγκεντρωθούν και να πάρουν αποφάσεις, να συνδιαλλαγούν. Μπαίνουν στο πρυτανείο, όπου είναι και τα μητρώα αρένων, και στους ανδρώνες για να συμποσιαστούν με τον βασιλιά. Το δυτικό τμήμα του ανακτόρου είναι το περιστύλιο, όπου πάνε οι «βασιλικοί παίδες» για να αθληθούν. Δηλαδή τα παιδιά των Μακεδόνων που κάνουν μια υπηρεσία γύρω από τον βασιλιά, σαν τους θαλαμοφύλακές του.

Το ανάκτορο φέρει τον τίτλο «Παρθενώνας της Μακεδονίας». Συμφωνείτε;

Αυτό το είπε ο καθηγητής Βόλφραμ Χέπφνερ. Συμφωνώ με την εξής αίρεση: το ανάκτορο είναι απολύτως διαφορετικό από τον Παρθενώνα. Αλλά είναι και αυτό ένα ιδεολόγημα. Ο Φίλιππος δεν το έχτισε τυχαία, πρέπει να συζήτησε πολύ με τους πλατωνιστές που ήταν γύρω του. Ο Φίλιππος είχε μυηθεί στη φιλοσοφία του Πλάτωνα και στους Πυθαγόρειους στη Θήβα, ενώ ο αδελφός του είχε δάσκαλο τον Ευφραίο, που ήταν πριν από τον Αριστοτέλη ο σημαντικότερος μαθητής του Πλάτωνα. Το ισχυρότατο ιδεολόγημα πίσω από το ανάκτορο είναι αυτό της πεφωτισμένης ηγεμονίας. Δηλαδή, εγώ ο ηγεμόνας και εσείς οι φίλοι μου, οι εταίροι μου, ο λαός μου, συνυπάρχουμε εδώ. Το κτίριο αυτό σχεδιάστηκε ad hoc για να εκφράσει πολιτική και ιδεολογία. Ενώ ο Παρθενώνας ήταν θρησκευτικό κτίριο. Σωστά είπε ο Χέπφνερ, δεν εννοούσε όμως ότι είναι ίδια τα κτίρια. Mόνο οι ανόητοι φαντάζονται ότι είναι ίδια κτίρια ο Παρθενώνας και το ανάκτορο του Φιλίππου. Δεν υπάρχουν πιο ανόμοια κτίρια. Είναι παρόμοια ως προς την ιδεολογική χρήση: τοπόσημο για την Αθήνα ο Παρθενώνας, τοπόσημο για τη Μακεδονία το ανάκτορο των Αιγών.

Γιατί γίνατε αρχαιολόγος;

Όταν ήμουν πέντε ετών, έλεγα ότι θα γίνω ακροβάτισσα.

Αντ’ αυτού ακροβατείτε με ακρίβεια στις στιβάδες της Ιστορίας.

Αποφάσισα να γίνω αρχαιολόγος στα επτά μου χρόνια, γιατί ήταν μονόδρομος για μένα η αρχαιολογία. Δεν υπήρξε τίποτε άλλο στο μυαλό μου. Γνώρισα πρώτα τον Αχιλλέα διαβάζοντας την «Ιλιάδα» στα έξι μου χρόνια. Έτσι αποφάσισα ότι αυτός είναι ο κόσμος μου. Δέκα ετών μάζευα αποκόμματα από τις εφημερίδες με τις αρχαιολογικές ειδήσεις και είχα μάθει γραμμική Β. Γεννήθηκα γι’ αυτό και θα πεθάνω με αυτό.

Μετά από 46 χρόνια πορείας, ήταν τελικά η αρχαιολογία όπως τη φανταζόσασταν;

Δεν το σχεδίασα. Έβαζα πάντα έναν μεγάλο στόχο και τεντωνόμουν προς αυτόν. Μόλις πήρα το πτυχίο, ήμουν ήδη αρχαιολόγος. Αυτό που ήθελα. Δεν ήθελα να γίνω καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο, γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων. Εμένα με ενδιαφέρει το πεδίο. Η χαρά μου είναι το ίδιο το μνημείο – αρχαία, οθωμανικά, όλα τα μνημεία–, το να ταξιδεύω στους αρχαιολογικούς χώρους, να γράφω και κυρίως η στιγμή που νομίζω ότι κατάλαβα κάτι.

Αυτή η στιγμή μπορεί να είναι οποτεδήποτε;

Συνήθως είναι σε κάποια ανύποπτη στιγμή, ενώ κοιτάζω κάτι άσχετο. Για παράδειγμα, έβλεπα στην τηλεόραση ένα ρεπορτάζ για κάποια κατολίσθηση στη Βραζιλία. Και βλέποντάς το, αναφώνησα: «Πω πω, έτσι τελείωσαν οι Αιγές!». Κατάλαβα γιατί βλέπαμε περίεργα πράγματα στο χώμα: γιατί το ψηφιδωτό έχει κυματισμούς βάθους μισού μέτρου, γιατί οι τοίχοι κάνουν κοιλιά, γιατί στράβωσε η κάτοψη. Κατάλαβα γιατί εγκαταλείφθηκε ο τόπος· διότι γλίστρησε το χώμα από το βουνό.

Ποια διαδρομή μέσα στο Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών προτείνετε στον επισκέπτη;

Θα του έλεγα να έρθει πρώτα στο νέο μουσείο για να διαβάσει τα κείμενα, να πάει έπειτα στους βασιλικούς τάφους και να καταδυθεί. Να ανέβει στο ανάκτορο για να νιώσει μια μεγάλη ανάταση. Να κάνει μια βόλτα στη Νεκρόπολη για να νιώσει διαφορετικά μέσα στη φύση.Να καταλήξει στον Άγιο Δημήτριο για να δει τον Αλέξανδρο που ξαναγύρισε ως βασιλιάς Βυζαντινός. Και τέλος να πάει στον Αλιάκμονα, να κοιτάζει τη λίμνη.

 

Μετά το ανάκτορο του Φιλίππου Β΄, ποια είναι η επόμενη ανακάλυψη, «απελευθέρωση» που ετοιμάζετε;

Το Γυμνάσιο της Μίεζας, εκεί όπου πραγματικά δίδαξε ο Αριστοτέλης και μαθήτευσε ο Αλέξανδρος. Εγκρίθηκε ήδη ένα πενταετές πρόγραμμα συστηματικής ανασκαφής, την οποία θα διευθύνω. Είναι ένα τεράστιο οικοδομικό συγκρότημα 30 στρεμμάτων. Έχουμε ανασκάψει μόλις το ένα πέμπτο του χώρου, νομίζω ότι μπορεί να βρούμε και στάδιο εκεί ή υπολείμματά του. Το Γυμνάσιο στη Μίεζα μπορεί να είναι μεγαλύτερο και από αυτό της Ολυμπίας. Ακόμη πιο ενδιαφέρον από το γεγονός ότι δίδαξε ο Αριστοτέλης, είναι το ότι εκεί σπούδασε όχι μόνο ο Αλέξανδρος, αλλά και όλοι αυτοί οι συναρπαστικοί ηγέτες που δημιούργησαν την ελληνιστική οικουμένη. Εκεί οργανώθηκε ο στρατός και η ηγεσία του, εκεί δομήθηκε κυριολεκτικά ο πυρήνας της οικουμενικής πολιτικής των Μακεδόνων.

Ποια είναι η πρώτη ανάμνηση που έχετε από τη ζωή σας;

Εμμονική ανάμνηση είναι η θέα προς τον Όλυμπο από το παράθυρο του σπιτιού μας στη Θεσσαλονίκη. Κοιτούσα επίμονα. Κάποια απογεύματα όταν ήμουν ακόμη παιδάκι, ήλπιζα να δω κάποιον θεό.

blue

Πηνελόπη Σ. Δέλτα:Στα μυστικά του βάλτου

 

Στα μυστικά του βάλτου (πολυτονικό, σκληρόδετο)

 Συγγραφέας: Δέλτα, Πηνελόπη Σ., 1874-1941

 

"Το βάλτο τον σκέπαζε πυκνή καταχνιά. Ο αέρας ήταν βαρύς από αναθυμιάσεις και αποφορά σαπισμένων χόρτων. Το χώμα υγρό, λασπιασμένο, κολλούσε στα πόδια. Η υγρασία και το κρύο έπιανε στα κόκαλα. Οι άντρες προχωρούσαν αργά, κάπως αποθαρρημένοι. Φυτά χαμηλά και καλαμιές τους έκοβαν το δρόμο. Οι αρχηγοί σώπαιναν και πήγαιναν σφίγγοντας τα δόντια τους.

 Αυτή ήταν λοιπόν η Λίμνη των Γιαννιτσών;

Αυτός ο υγρός και σκοτεινός βάλτος, όπου θα κατοικούσαν, αμφίβια και αυτοί, για μέρες, κι εβδομάδες, και μήνες... ίσως και να πέθαιναν εκεί μέσα; Λυγερός και λαφροπάτητος ξεγλιστρούσε ο Αποστόλης μέσα σε φυτά και καλαμιές, πατώντας όπου ήταν μια σπιθαμή ξερή και τον ακολουθούσαν οι άντρες, σιωπηλοί και σκυθρωποί. Σκιές σηκώθηκαν μπροστά τους, ξεχώρισαν στο λυκόφως της αυγής.

Ήταν αντάρτες, από τα Ελληνικά σώματα τα κλεισμένα στη Λίμνη. Ειδοποιημένοι είχαν βγει να παραλάβουν τους νεοφερμένους και να τους οδηγήσουν στην πιο κοντινή σκάλα του Βάλτου. Χαρούμενοι άπλωναν κι έσφιγγαν χέρια, αντάλλαζαν καλωσορίσματα, πρόσφερναν να ξεφορτώσουν τους κουρασμένους άντρες. Τους κοίταζαν οι αρχηγοί αμίλητοι.

 Αυτοί ήταν οι πολεμιστές του Βάλτου;

Αυτές οι ισχνές, κιτρινιάρικες ανθρώπινες σκιές;

 Με αυτούς θα πολεμούσαν τους Βουλγάρους;

Έτσι θα γίνουνταν σε λίγο και αυτοί; 

Ο Αποστόλης είχε πιάσει κιόλα κουβέντα μ' έναν από τους άντρες"

 

Εκδόσεις Εστία

 

Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

 

Αίθουσα 4 - Από την Εικονομαχία στη Λάμψη των Μακεδόνων και των Κομνηνών

  Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού

Η ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη στο συλλαλητήριο για την Μακεδονία

 

Μίκης Θεοδωράκης:Ναοί στο σχήμα τ' ουρανού

Η χρυσή λάρνακα της Μήδας

 

Η χρυσή λάρνακα της Μήδας

© Υπουργείο Πολιτισμού

Η χρυσή λάρνακα που λίγο υπολείπεται σε μέγεθος από εκείνη του Φιλίππου περιείχε το χρυσό διάδημα και τα καμένα οστά μιας νεαρής γυναίκας 22-23 χρονών, προφανώς συζύγου του νεκρού βασιλιά. Αφού, όπως δείχνει η μελέτη της κατασκευαστικής δομής του τάφου, ο προθάλαμος ολοκληρώθηκε μαζί με το θάλαμο και αφού το μνημείο έκλεισε και δεν ξανάνοιξε ποτέ, είναι προφανές ότι και οι δύο νεκροί θάφτηκαν μαζί. Αυτό αποκλείει την ταύτιση της νεκρής του προθαλάμου με την τελευταία σύζυγο του Φιλίππου Β΄ την ανιψιά του Αττάλου, την Κλεοπάτρα που θα πρέπει να σκοτώθηκε κάπως αργότερα, μετά την εκτέλεση του ισχυρού συγγενή της.

Απομένει η Μήδα, η θυγατέρα του βασιλιά των Γετών Κοθήλα, η Θράκισσα πριγκίπισσα που ο Φίλιππος παντρεύτηκε, όταν γύριζε από την εκστρατεία στη Σκυθία, το 339 π.Χ. και την ώρα του θανάτου της θα ήταν 20-25 χρόνων. Υπακούοντας στο έθιμο της φυλής της που, όπως καταγράφει ο Ηρόδοτος, όριζε οι γυναίκες των επιφανών να συνοδεύουν τους συζύγους τους στον θάνατο, η νεαρή ξένη φαίνεται πως αυτοκτόνησε, όταν δολοφονήθηκε ο βασιλιάς. Ακολουθώντας τον άντρα και κύριό της στις φλόγες της νεκρικής πυράς και στον τάφο, συντρόφισσα για πάντα της κλίνης του βασιλιά στον Άδη, έγινε για τους Μακεδόνες, που οπωσδήποτε δεν ήταν εξοικειωμένοι με τέτοια δείγματα αφοσίωσης, μια νέα Άλκηστη, πρότυπο συζυγικής αρετής και πίστης.

Μεγάλο δωδεκάκτινο αστέρι κοσμεί το καπάκι της λάρνακας

Αυτός φαίνεται να είναι ο λόγος που ο Αλέξανδρος, ο νέος βασιλιάς, την τίμησε τόσο πολύ, δίνοντάς της στο ταξίδι χωρίς γυρισμό δώρα αμύθητης αξίας. 

 

Συντάκτης

Αγγελική  Κοτταρίδη

Η χρυσελεφάντινη κλίνη του Αλεξάνδρου Δ΄

 

 Ο νεαρός σάτυρος οδηγεί παίζοντας το σουραύλι του το θεϊκό ζευγάρι του Διονύσου με τη σύντροφό του  

Τοποθετημένη στο θάλαμο του τάφου μπροστά από το λίθινο βάθρο με την τεφροδόχο η κλίνη αυτή έμοιαζε αρκετά με εκείνες του Φιλίππου, μολονότι η διακόσμησή της που περιοριζόταν στην εμπρός πλευρά ήταν λιγότερο πλούσια.

 

Ανάγλυφο γενειοφόρου με ανατολίτικη φορεσιά  

Στις βαθιές ζωφόρους δεν υπάρχουν πολυπρόσωπες παραστάσεις αλλά το τυπικό θέμα του διασπαραγμού με γρύπες και άλλα αγρίμια που δεν διατηρούνται σε καλή κατάσταση με συνέπεια να μην είναι δυνατή η ανάπλασή τους. Μια καινοτομία είναι η παρουσία ανάμεσα στις έλικες των επικράνων ανάγλυφων γενειοφόρων μορφών με την ανατολίτικη φορεσιά και τον φρυγικό σκούφο, που ίσως ταυτίζονται με τον θεό Σαβάζιο, μια θρακική παραλλαγή του Διόνυσου.

 

Ανάγλυφες μορφές γενειοφόρων διακοσμούσαν τα επίκρανα  

Ωστόσο το πιο σημαντικό στοιχείο είναι η παράσταση που αναπτυσσόταν στην στενή ζωφόρο στην επάνω τραβέρσα της κλίνης. Εδώ σε ένα εξαιρετικά κομψό ελεφαντοστέϊνο ανάγλυφο, ένα αληθινό μικροσκοπικό αριστούργημα στο οποίο αποτυπώνεται με μοναδικό τρόπο όλη η αβρότητα και η εκλέπτυνση της τέχνης των πρώιμων ελληνιστικών χρόνων, εμφανίζεται χαμογελαστός και χρυσοστεφανωμένος ο Διόνυσος, γενειοφόρος, με τη δάδα στο ένα χέρι, αγκαλιάζοντας τρυφερά τη γοητευτική συντρόφισσά του από τον ώμο με το άλλο, να προχωρεί στο γλέντι. Ένας νεαρός σάτυρος οδηγεί το θεϊκό ζευγάρι παίζοντας το σουραύλι του, ενώ σάτυροι και μαινάδες στροβιλίζονται εκστατικοί σε έναν τόπο ιερό που τον ορίζουν χορηγικοί τρίποδες.

 

Το ελεφαντοστέινο ανάγλυφο του νεαρού σατύρου  

Δυστυχώς οι περισσότερες μορφές χάθηκαν και αυτές που σώζονται είναι πολύ διαβρωμένες ωστόσο στο σύμπλεγμα του Διόνυσου που σαν από θαύμα μας σώθηκε σε εξαιρετική κατάσταση μπορούμε να αναγνωρίσουμε την απαράμιλλη ποιότητα και την εκπληκτική ακρίβεια της επεξεργασίας. Χαρακτηριστικό της προσοχής που δόθηκε και στην τελευταία λεπτομέρεια, αλλά και του επιπέδου τελειότητας στο οποίο είχε φτάσει η τεχνική της επεξεργασίας του ελεφαντόδοντου στα χρόνια αυτά είναι το γεγονός ότι ο λιλιπούτειος αυλός που έχει πάχος μόλις ένα χιλιοστό ήταν διάτρητος. 

Ο χρυσοστεφανωμένος Διόνυσος αγκαλιάζει τη σύντροφό του προχωρώντας προς το γλέντι.  

Χρονολόγηση:   310 π.Χ.

    Τόπος Εύρεσης: τάφος του Αλεξάνδρου Δ', Αιγές

   Υλικό: Χρυσός, Ελεφαντοστό  

 ©  Υπουργείο Πολιτισμού 

Take a look inside the newly reopened Ancient Greek palace where Alexander the Great was crowned

 

It was the largest building of classical Greece: the palace where Alexander the Great was proclaimed king before he launched a conquest that took him as far as modern-day Afghanistan.

 

The historic Palace of Aigai, built more than 2,300 years ago and once stood as the epicentre of the Ancient Greek world, has just reopened to the public following a 16-year makeover.

 

 

The renovation, with a total cost exceeding €20 million, aims to restore and revive the historical significance of the ancient palace where Alexander the Great was crowned King of Macedonia.

 

Constructed during the rule of Phillip II, Alexander's father who transformed the kingdom of Macedonia into a dominant military power of ancient Greece, the palace served as its royal capital. 

 

Boasting lavish column-rimmed courtyards, places of worship, and spacious banquet halls adorned with patterned marble and intricate mosaics, the palace covered a ground area of 15,000 square metres, just slightly smaller than the U.S. Capitol building.

 

Greek Prime Minister Kyriakos Mitsotakis attended an inauguration event at the site. 

euro.news.culture

BBC Chronicle:Tomb of The Lost King (1979)

 

Νυμφαίο - Σχολή Αριστοτέλους

 

Στην ευρύτερη περιοχή της αρχαίας  Μίεζας εντάσσεται και ο αρχαιολογικός χώρος του Νυμφαίου που βρίσκεται στη θέση Ισβόρια, πάνω στο δρόμο που οδηγεί από το χωριό Κοπανός προς την επαρχία της Νάουσας του Νομού Ημαθίας. Πρόκειται για ένα φυσικό τοπίο που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με την ομορφιά του. Ο χώρος αυτός έχει ταυτιστεί με τη Σχολή του Αριστοτέλους. Εδώ, ο μελλοντικός βασιλιάς της  Μακεδονίας μαζί με έναν εκλεκτό κύκλο μαθητών από γόνους ευγενών μακεδονικών οικογενειών μυήθηκε στη φιλοσοφία και στην ποίηση, στα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Ο Μέγας Αλέξανδρος παρέμεινε στη Σχολή μέχρι το 340 π.Χ., οπότε επέστρεψε στην Πέλλα για να ασκήσει καθήκοντα αντιβασιλέα, κατά την απουσία του πατέρα του.

 

Η επίδραση της αριστοτελικής σκέψης στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του νεαρού διαδόχου, αλλά και στη φιλοσοφία ζωής που είχε ο μετέπειτα κοσμοκράτορας για την ηθική και την πολιτική, γνωρίζουμε πως στάθηκε καθοριστική. Παρά το σύντομο χρονικό διάστημα λειτουργίας της Σχολής, τρία μόλις χρόνια, η συνύπαρξη στο χώρο αυτό του Αριστοτέλη, μιας από τις μεγαλύτερες σε παγκόσμιο επίπεδο πνευματικές φυσιογνωμίες, και του Αλέξανδρου, της γοητευτικότερης ίσως προσωπικότητας του αρχαίου κόσμου, αναδεικνύει τη Σχολή Αριστοτέλους ως ένα ιστορικό τόπο με παγκόσμια ακτινοβολία.

 

Οι αρχαίοι συγγραφείς Πλούταρχος (Αλέξ. 7) και Πλίνιος (Nat. Hist. XXXI,30) αναφέρονται στα κείμενα τους στη Σχολή του μεγάλου φιλοσόφου, που προσκλήθηκε από το Φίλιππο Β΄ να αναλάβει την αγωγή του δεκατριάχρονου τότε γιου του, Αλέξανδρου (343/2 π.Χ.).

 

Ο Πλούταρχος, περιγράφοντας στο Βίο του Αλεξάνδρου το χώρο που επιλέχτηκε για την ίδρυση της βασιλικής Σχολής, αναφέρει το ''περί Μίεζαν Νυμφαίο'', δηλαδή το Νυμφαίο κοντά στη Μίεζα, με τους υπόσκιους περιπάτους και τις λίθινες έδρες, που σώζονταν ακόμη στην εποχή του και επισημαίνει μάλιστα ότι επιδεικνυόταν ως αξιοθέατο.

 

Ο χώρος είχε γίνει γνωστός στην έρευνα από το Γάλλο περιηγητή  Delacoulonce στα μέσα του 19ου αι. αλλά το 1965 καθαρίστηκε για πρώτη φορά από τη βλάστηση και ένα τμήμα του ανασκάφτηκε τα επόμενα χρόνια από το Φώτη Πέτσα, ο οποίος, συνδυάζοντας εύστοχα τις γραπτές πηγές, τις τοπογραφικές παρατηρήσεις και τα ανασκαφικά δεδομένα, ταύτισε τη θέση με τη Σχολή του Αριστοτέλους.

 

Συντάκτης

Ε. Ψαρρά, Αρχαιολόγος

Οι Έλληνες:Από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο

The Greeks:From Agamemnon to Alexander the Great  

Η έκθεση «Οι Έλληνες:Από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο» εγκαινιάζεται στις 19 Δεκεμβρίου 2023 στον πρώτο της σταθμό, το Hunan Museum στην πόλη Τσανγκσά, ξεκινώντας έτσι το μεγάλο ταξίδι της στην Κίνα. Το Hunan Museum, ένα από τα σημαντικά μουσεία της χώρας προσελκύει περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως. 

 

Η έκθεση περιέχει περισσότερα από εκατόν εβδομήντα (170) εκθέματα, τεχνουργήματα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής, ζωγραφικής και κοσμηματοτεχνίας, που προέρχονται από 14 ελληνικά μουσεία και συλλογές. Μετά την παρουσίασή της στο Hunan Museum (18 Δεκεμβρίου 2023 έως 18 Μαΐου 2024) θα ταξιδέψει στο Nanjing Museum στην Nanjing (Iούνιος έως Νοέμβριος 2024), ενώ θα ακολουθήσει το Capital Museum στο Πεκίνο (Δεκέμβριος 2024 έως Μάιος 2025). 

 

Η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Είναι χαρά μας, ότι η έκθεση «Οι Έλληνες:Από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο», ανοίγει τις πύλες της στο Μουσείο Χουνάν της Τσανγκσά στην Κίνα.

 

Είναι ένα πολύτιμο ταξίδι στον ελληνικό κόσμο. Ξεκινά από το 6000 π.Χ περίπου και ξεδιπλώνεται μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ., από την προϊστορική εποχή μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια. Δεν πρόκειται για απλή παράθεση εκθεμάτων από την κάθε περίοδο αλλά καταδεικνύει την ουσιαστική συνοχή των περιόδων μεταξύ τους και των μνημείων που αυτές κατέλιπαν.

 

Η παρουσίαση της έκθεσης στην Κίνα, σε έναν λαό  με έναν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς επισημαίνει τη σύσφιγξη, την εμβάθυνση και τη συνεργασία των σχέσεων των δύο χωρών στο πεδίο του πολιτισμού. Όπως δήλωσα στην πρόσφατη επίσκεψή μου στην Κίνα, “η γνώση του αρχαίου κόσμου και η ευαισθητοποίηση των λαών μας συνιστά το μεγαλύτερο όπλο για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων. Οι αρχαίες παραδόσεις μας μπορούν να αποτελέσουν έμπνευση για την ανανέωση, με σύγχρονους τρόπους, της πολιτιστικής και δημιουργικής βιομηχανίας”.

 

Ο ελληνικός πολιτισμός συνεγείρει και εμπνέει και τη Δύση και  την Ανατολή».   

Μακεδονικός γάμος - Βελβεντό (1960)

  

Μακεδονικός γάμος - Βελβεντό  Κοζάνης 

Σκηνοθεσία:Τάκης Κανελλόπουλος

Α' βραβείο στα Φεστιβάλ Βελιγραδίου.

Βραβείο καλύτερης ταινίας μικρού μήκους στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης,1960

Linguist Vladimir I. Georgiev:“Introduction to the History of the Indo-European Languages”

 

“Furthermore,the nucleus of the Macedonian vocabulary consists of words which have exact correspondence in Greek.The importance of these words and the archaic phonological character of Macedonian lead to the conclusion that these are not borrowings but inherited words: this fact is confirmed by the genetic unity of Macedonian and Greek.

Moreover, the numerous lexical and phonological isoglosses in Macedonian and the different Greek dialects confirm the supposition of genetic unity.”

Vladimir I. Georgiev, “Introduction to the History of the Indo-European Languages”, Sofia:Pub. House of the Bulgarian Academy of Sciences, 1981, p. 169

Vladimir Ivanov Georgiev (Bulgarian: Владимир Иванов Георгиев) (1908–1986)