Η ελληνική Σικελία -The Greek Sicily

 

Ο φιλόσοφος Κώστας Αξελός

 

Ο φιλόσοφος Κώστας Αξελός

Χρονολογία Παραγωγής:1983

Ημερομηνία Πρώτης Προβολής:12/05/1983

Το επεισόδιο «Ο ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ» είναι αφιερωμένο στον φιλόσοφο και στοχαστή ΚΩΣΤΑ ΑΞΕΛΟ. Σε συνέντευξή του στο σπίτι του ζωγράφου και θείου του ΜΙΧΑΛΗ ΑΞΕΛΟΥ, ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ αφηγείται βιογραφικά του στοιχεία, την μεγαλοαστική του καταγωγή, την ένταξή του στην Εθνική Αντίσταση, την αποχώρησή του από το κομουνιστικό κίνημα και την απόφασή του να φύγει στο Παρίσι το 1945 για να σπουδάσει.

Μιλάει για τις σπουδές φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και για την απογοήτευση που βίωσε και εκεί από τον ακαδημαϊσμό και τη σχολικότητα που κυριαρχούσε.

 Ακολουθεί εκτενές απόσπασμα από τη διάλεξη που έδωσε ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ στις 4 Απριλίου 1983, προσκεκλημένος του Γαλλικού Ινστιτούτου, επισκεπτόμενος την Ελλάδα μετά από τριανταεπτά χρόνια.

Τίτλος της διάλεξης: «Γιατί να σκεφτόμαστε».

Αναφέρεται στις απαρχές της σκέψης από τον ΗΡΑΚΛΕΙΤΟ και τον ΠΑΡΜΕΝΙΔΗ μέχρι τον ΠΛΑΤΩΝΑ και τον ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ, ενώ σχολιάζει με τρόπο πάντα επίκαιρο την μη-ανάγκη του σύγχρονου τεχνικού κόσμου για τη σκέψη.

 Όπως αναφέρει ο Έλληνας στοχαστής, χωρίς να είναι ούτε αισιόδοξος ούτε απαισιόδοξος, παρατηρεί ότι στην εποχή μας «δεν υπάρχει ζήτηση σκέψης» και ότι «η μη ανάγκη σκέψης σήμερα συμβαδίζει με την κυρίαρχη τάξη και αταξία των πραγμάτων».

Στη συνέχεια ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ βρίσκεται στον Ναό του ΗΦΑΙΣΤΟΥ στο Θησείο και ανάμεσα στα αρχαιοελληνικά ερείπια, στην ελληνική φύση, τη βυζαντινή αρχιτεκτονική, ανατρέχει στην ιστορία της φιλοσοφίας, από τον ΗΡΑΚΛΕΙΤΟ και τον ΠΛΑΤΩΝΑ, ως τον ΜΑΡΞ, τον ΦΡΟΫΝΤ και τον ΧΑΪΝΤΕΓΚΕΡ και αναλύει τις απόψεις του σχετικά με τη φιλοσοφία, τη δημοκρατία, την αριστερά, τη μαρξιστική θεωρία, τη σύγχρονη κοινωνία και πολιτική, αλλά και τη φροϋδική σκέψη.

Θέτει καίρια ερωτήματα όπως «Ποια είναι η πατρίδα της σκέψης;», «Το όραμα της δημοκρατίας είναι θεμιτό;», ενώ σχολιάζει τη σχέση της πολιτικής με τον τεχνικό κόσμο. Σε άλλο σημείο, αναφέρει τον «περιορισμό του ανθρώπινου οράματος από τα κυρίαρχα κόμματα» και επισημάνει ότι: «όσες φορές ο στοχαστής προσπάθησε να καλυφθεί κάτω από μια πολιτική στέγη, αυτή έπεφτε και τον πλάκωνε».

Επίσης εξηγεί τα τρία κεντρικά σημεία του δικού του στοχασμού: τον Κόσμο, την Περιπλάνηση και το Παιχνίδι.

 Η εκπομπή τελειώνει με ένα ερώτημα που θέτει ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ για τη σκέψη στη σύγχρονη νεοελληνική πραγματικότητα. 

📖 Μια πρώτη γνωριμία με την σκέψη του Κώστα Αξελού

Πηνελόπη Σ. Δέλτα:Στα μυστικά του βάλτου

 

Στα μυστικά του βάλτου (πολυτονικό, σκληρόδετο)

 Συγγραφέας: Δέλτα, Πηνελόπη Σ., 1874-1941

 

"Το βάλτο τον σκέπαζε πυκνή καταχνιά. Ο αέρας ήταν βαρύς από αναθυμιάσεις και αποφορά σαπισμένων χόρτων. Το χώμα υγρό, λασπιασμένο, κολλούσε στα πόδια. Η υγρασία και το κρύο έπιανε στα κόκαλα. Οι άντρες προχωρούσαν αργά, κάπως αποθαρρημένοι. Φυτά χαμηλά και καλαμιές τους έκοβαν το δρόμο. Οι αρχηγοί σώπαιναν και πήγαιναν σφίγγοντας τα δόντια τους.

 Αυτή ήταν λοιπόν η Λίμνη των Γιαννιτσών;

Αυτός ο υγρός και σκοτεινός βάλτος, όπου θα κατοικούσαν, αμφίβια και αυτοί, για μέρες, κι εβδομάδες, και μήνες... ίσως και να πέθαιναν εκεί μέσα; Λυγερός και λαφροπάτητος ξεγλιστρούσε ο Αποστόλης μέσα σε φυτά και καλαμιές, πατώντας όπου ήταν μια σπιθαμή ξερή και τον ακολουθούσαν οι άντρες, σιωπηλοί και σκυθρωποί. Σκιές σηκώθηκαν μπροστά τους, ξεχώρισαν στο λυκόφως της αυγής.

Ήταν αντάρτες, από τα Ελληνικά σώματα τα κλεισμένα στη Λίμνη. Ειδοποιημένοι είχαν βγει να παραλάβουν τους νεοφερμένους και να τους οδηγήσουν στην πιο κοντινή σκάλα του Βάλτου. Χαρούμενοι άπλωναν κι έσφιγγαν χέρια, αντάλλαζαν καλωσορίσματα, πρόσφερναν να ξεφορτώσουν τους κουρασμένους άντρες. Τους κοίταζαν οι αρχηγοί αμίλητοι.

 Αυτοί ήταν οι πολεμιστές του Βάλτου;

Αυτές οι ισχνές, κιτρινιάρικες ανθρώπινες σκιές;

 Με αυτούς θα πολεμούσαν τους Βουλγάρους;

Έτσι θα γίνουνταν σε λίγο και αυτοί; 

Ο Αποστόλης είχε πιάσει κιόλα κουβέντα μ' έναν από τους άντρες"

 

Εκδόσεις Εστία