Το χρυσό στεφάνι βελανιδιάς του Φιλίππου Β΄

 

Η χρυσή λάρνακα και το χρυσό στεφάνι βελανιδιάς του Φιλίππου Β’ 

Το στεφάνι βρέθηκε μέσα στη λάρνακα μαζί με τα καμένα οστά του Φιλίππου και επειδή, όπως φαίνεται, ο νεκρός το φορούσε, όταν το σώμα του παραδόθηκε στις φλόγες της ταφικής πυράς, έχει κακοπάθει αρκετά, ιδίως στο κεντρικό του τμήμα.

Το εξαιρετικά εντυπωσιακό και πολυσύνθετο αυτό χρυσό αντικείμενο που μιμείται με ιδιαίτερα πειστικό τρόπο στεφάνι φτιαγμένο από κλαδιά βελανιδιάς, του ιερού δένδρου του Διός, είναι μια ιδιαίτερα πολυδαίδαλη κατασκευή, ένα πραγματικό επίτευγμα της τέχνης ενός σπουδαίου χρυσοχόου, που δεν μας σώθηκε το όνομά του.

Όπως πολύ εύστοχα σημειώνει ο Μανόλης Ανδρόνικος (Βεργίνα 1984,171) «Ίσως … η λάμψη του χρυσού μας εμποδίζει να εκτιμήσουμε ακριβοδίκαια την έξοχη επεξεργασία του τεχνίτη, που αποδίδει με πολλή σοφία και ευαισθησία όχι μονάχα την εξωτερική μορφή των φύλλων και των καρπών, αλλά την ουσιαστική τους υπόσταση. Περισσότερο από τη «φυσικότητα» ενδιαφέρεται για την αλήθεια των πραγμάτων που ξαναδημιουργεί.»

 

Το στεφάνι του Φιλίππου που έχει σήμερα 313 φύλλα και 68 βελανίδια, με σωζόμενο βάρος 717 γραμμάρια και αρχικό οπωσδήποτε μεγαλύτερο, είναι όχι μόνο το βαρύτερο χρυσό στεφάνι που μας σώθηκε, αλλά και ένα από τα πιο βαρύτιμα που κατασκευάστηκαν ποτέ.

Το χρυσό στεφάνι που αφιερώθηκε στον νεκρό, να το φορά ο ήρωας-βασιλιάς στα αιώνια συμπόσια των Μακάρων στα Ηλύσια πεδία, ανακαλεί το σκοτεινό χρησμό που πήρε ο φιλόδοξος Μακεδόνας λίγο πριν το τέλος:

 

'Ο ταύρος στεφανώθηκε. Θα πεθάνει. Υπάρχει ο θύτης'

αλλά και τις λαμπρές και μοιραίες τελετές των Αιγών το καλοκαίρι του 336 π.Χ. όπου, όπως μαρτυρεί ο Διόδωρος, «στεφάνωσαν τον Φίλιππο με χρυσούς στεφάνους, όχι μόνον οι επιφανείς άνδρες, αλλά και οι περισσότερες από τις σημαντικές πόλεις, ανάμεσα τους και η πόλη των Αθηναίων.»

ΑΙΓΕΣ- Η Βασιλική Μητρόπολη των Μακεδόνων

Η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας

 

Alexander the Great - Bibliotheca Alexandrina  

Ο φακός περιηγείται αρχικά στην πόλη της Αλεξάνδρειας, η οποία υπήρξε για πολλά χρόνια έδρα του ελληνικού πολιτισμού. Αιγύπτιοι μελετητές και επιστήμονες μιλούν για τη μεγάλη σημασία της χαμένης βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας ως κέντρου πολιτισμού στην περιοχή, την επίδρασή της στον αρχαίο κόσμο και τον ρόλο της στη διάσωση των αρχαίων κειμένων.

Γίνονται αναφορές σε άλλες βιβλιοθήκες της αρχαιότητας στην Αίγυπτο και την Ιορδανία, στους παπύρους του Φαγιούμ και του Ελ Μπαχανασάρ, στη στήλη της Ροζέτας. Δίνονται όλες οι πιθανές εκδοχές για την καταστροφή της βιβλιοθήκης και τις επιπτώσεις που είχε η απώλειά της. Τέλος αναφέρονται οι στόχοι και τα σχέδια του πανεπιστημίου της Αιγύπτου για τη σύγχρονη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, ώστε να καταστεί ένα υπερσύγχρονο κέντρο έρευνας και πολιτισμού.

Χρονολογία Παραγωγής:1992,ΕΡΤ

Dion:The Dionysus mosaic conservation

 

Dionysus mosaic by Konstantinos Arvanitakis 

Ήπειρος:Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων

 

Mια σύντομη περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (διάρκεια 15’).  Είναι μια παραγωγή της Εφορείας Ιωαννίνων του 2011, λίγο μετά την ολοκλήρωση της ριζικής αναβάθμισης των εκθεσιακών συλλογών, του σκεπτικού και των μέσων παρουσίασης του υλικού πολιτισμού της Ηπείρου από τους απώτατους προϊστορικούς χρόνους ως τη δύση της ρωμαιοκρατίας τον 4ο αι. μ.Χ.

Φωτογραφία - μοντάζ: Παναγιώτης Τσιγκούλης

Κείμενα - σενάριο: Ελένη Βασιλείου

Έπιμέλεια - συντονισμός: Κωνσταντίνος Σουέρεφ

Μουσική: Ηπειρώτικα, Ν. Ιωαννίνων

Παραγωγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων  

The Greekness of Ancient Macedonians

 

history-of-macedonia.com

Αρχαιολογικός χώρος Παλαιόπολης Σαμοθράκης - Archaeological site of Paleopolis

 

Ροτόντα της Αρσινόης Β ́ (288-270 π.Χ.) ανακατασκευασμένο τμήμα της εσωτερικής στοάς  

 © Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου 

Στη βόρεια πλευρά του νησιού, στην περιοχή της Παλαιάπολης κοντά στο Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται και ο Αρχαιολογικός Χώρος Παλαιάπολης.

 

Πρόκειται για αξιόλογο και πολύ σημαντικό αρχαιολογικό χώρο αφού στο σημείο αυτό τελούνταν τα ξακουστά Καβείρια Μυστήρια.

Τα λατρευτικά και δημόσια κτίρια είναι αυτά που, κατά κύριο λόγο, διασώζονται σε ερείπια μέχρι σήμερα. Οι πρώτες ανασκαφές στον Ιερό Χώρο, χρονολογούνται από το 1863.

 

Τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα είναι η Νίκη της Σαμοθράκης, το Ανάκτορο με την Ιερή Οικία, το Αρσινόειο σε σχήμα Ροτόντας, το Τέμενος, το Ιερό, το Θέατρο, το Θυσιαστήριο, ο Οίκος των Αφιερωμάτων, η Στοά, η Κρήνη της Νίκης, το Νεκροταφείο, το κτίριο των βασιλέων Φιλίππου Γ΄ και Αλεξάνδρου Δ΄ και το Πρόπυλο του Πτολεμαίου Β΄.

 

Μπαίνοντας στον χώρο συναντάται το Ανάκτορο, ένα μακρόστενο κτίριο όπου πραγματοποιούνταν το πρώτο στάδιο της μύησης στα Μυστήρια.

 

Στην Ιερή Οικία, ακριβώς από πίσω, γινόταν η προετοιμασία αυτών που θα συμμετείχαν στην τελετή.

 

Στο Ιερό, του οποίου η ανέγερση ξεκίνησε το 325 π.Χ. και ολοκληρώθηκε το 150 π.Χ., γινόταν η μύηση των πιστών σε δεύτερο βαθμό, η οποία ονομαζόταν Εποπτεία και ήταν το πιο σημαντικό σημείο της τελετής. 

On the north side of the island, in Paleopolis, near the Archaeological Museum there is the archaeological site of Paleopolis.

 

It is a remarkable and very important archaeological site since at this at this place the famous Kaviria Mysteries took place.

The religious and public buildings are mainly the ones preserved in ruins till today. The first excavations at the Sanctuary Area, date from 1863.

 

Most important archaeological finds are Niki of Samothraki, the Palace with the sacred house, Arsinoio in shaped Rotunda, the Temenos, the Temple, the Theatre, the Altar, the house of tributes, the Stoa, the Fountain of Niki, the cemetery, the building of kings Philip III and Alexander IV and Propylon Ptolemy ΙΙ.

 

Entering the area, you meet the Palace, a rectangular building where the first stage of initiation into the Mysteries took place.

In sacred house, just behind, was the preparation of those who participated in the ceremony.

 

In the Sanctuary, whose construction began in 325 BC and was completed in 150 BC, was the initiation of the faithful in the second level, which is called Supervision and was the most important point of the ceremony.

Αρχαιολογικό Μουσείο Σαμοθράκης

 

Στην κεντρική αίθουσα βρίσκονται αρχιτεκτονικές αποκαταστάσεις από τα κυριότερα κτίρια του ιερού, όπως ο θριγκός της Αυλής του Βωμού του Ιερού και του Θόλου της Αρσινόης Β΄, που την κοσμούν ταύροι και μαργαρίτες. Επίσης τμήματα της ανωδομής της Αίθουσας των Αναθημάτων και μαρμάρινη επιγραφή που απαγόρευε την είσοδο των αμύητων στο άδυτο του Ανακτόρου.

 

Στη δεύτερη αίθουσα υπάρχουν τμήματα της ανάγλυφης μαρμάρινης ζωφόρου του Πρόπυλου του Τεμένους με τις χορεύτριες, τη προτομή του μάντη Τειρεσία, καθώς και ολόσωμη αλλά ακέφαλη μορφή που μάλλον ανήκει στη Περσεφόνη, κ.α.

 Τμήμα της ανάγλυφης ζωφόρου από το Κτίριο του Τελετουργικού Χορού ( γύρω στο340 π.Χ.)

ΥΠΠΟ:Η ζωφόρος απεικονίζει νεαρά κορίτσια που χορεύουν, συνοδευόμενα από άλλα που παίζουν διάφορα μουσικά όργανα.Η ζωφόρος περιέβαλε όλο το κτίριο, το οποίο έχει συνδεθεί με χώρο τελετουργίας και αποτελεί δωρεά κάποιου πλούσιου και ισχυρού δωρητή, πιθανόν του Φιλίππου Β’ του Μακεδόνα, καθώς γνωρίζουμε ότι έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για το Ιερό, αφού εκεί γνώρισε τη μελλοντική σύζυγό του και μητέρα του Μεγάλου Αλέξανδρου, Ολυμπιάδα, κατά τη διάρκεια της μύησής τους. Το αρχαϊστικό ύφος και η κυκλική κίνηση της πομπής γύρω από το κτίριο, που συγκλίνει από αντίθετες κατευθύνσεις, παραπέμπουν σε μια μακρά παράδοση χορωδιακών χορών. 

Μπαίνοντας στην τρίτη αίθουσα ο επισκέπτης βλέπει ένα πάγκο με μαρμάρινα στηρίγματα τα οποία προέρχονται από την Ιερή Οικία.

 

Στο βάθος στέκεται συγκολλημένο ένα ακέφαλο άγαλμα της Νίκης, αφιέρωμα του Δημητρίου του Πολιορκητή μετά την νίκη του στη Κύπρο, που είχε τοποθετηθεί πάνω στη πλώρη ενός πλοίου, με ανοιχτά φτερά, σαλπίζοντας ορμητικά τη νίκη. Είναι φτιαγμένη από πάριο μάρμαρο και έχει ύψος 2,75 μ. Στις προθήκες εκτίθενται μεταλλικά αντικείμενα από τα οποία ξεχωρίζει μια περσική καρφίτσα σε μορφή λιονταριού.

 

Στην τέταρτη αίθουσα εκτίθενται ευρήματα από τις Νεκροπόλεις και ένα εκμαγείο της Νίκης της Σαμοθράκης, η οποία σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Επίσης, εκεί βρίσκονται τα περισσότερα από τα πολύτιμα κοσμήματα και ασημένια νομίσματα που έδωσε η ανασκαφή των Νεκροπόλεων, τα οποία χρονολογούνται από το τέλος του 6ου αι. π.Χ. μέχρι την εποχή του Αυγούστου. 

Ιερό των Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης - Sanctuary of the Great Gods on Samothrace

 

Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου / Ephorate of Antiquities of Evros  

Στην αρχαιότητα, η φήμη της Σαμοθράκης προερχόταν από τη μυστηριακή της λατρεία των Μεγάλων Θεών, οι τελετές μύησης των οποίων υπόσχονταν προστασία στη θάλασσα και την ευκαιρία «γίνεσθαι και ευσεβεστέρους και δικαιοτέρους και κατά πάν βελτίονας εαυυών τους των μυστηρίων κοινωνήσαντας»(Διόδωρος).

 Το ίδιο το ιερό έχει την αναμφισβήτητη αύρα του ιερού χώρου, ο οποίος φιλοξένησε γεγονότα που διαμόρφωσαν την αρχαία μυθολογία και ιστορία.

 

Η μυθική οικογένεια του νησιού έδωσε τους γεννήτορες του Τρωικού γένους, εδώ γνωρίστηκαν οι γονείς του Μεγάλου Αλεξάνδρου και εδώ κατέφυγε ο τελευταίος Μακεδόνας βασιλιάς κυνηγημένος από τους Ρωμαίους. Η κοινότητα των μυημένων στη Σαμοθράκη κρατούσε απόρρητη τη φύση των τελετών μύησης.

 

Όπως στα Μυστήρια της Ελευσίνας, όσοι έπαιρναν μέρος για πρώτη φορά στα Μυστήρια της Σαμοθράκης ονομάζονταν μύσται (από το ρήμα μύω = κλείνω τα μάτια) και όσοι συμμετείχαν για δεύτερη φορά ονομάζονταν  επόπται (από τον μέλλοντα  ἐπόψομαι του ρήματος ἐφοράω  = επιβλέπω, παρατηρώ, βλέπω, στρέφω το βλέμμα προς). Ένας είδος προκαταρκτικής μύησης πιθανόν γινόταν στον Θεατρικό Κύκλο .

 

Μετά την προκαταρκτική αυτή ιεροτελεστία, οι μύστες με δεμένα τα μάτια περιπλανιόντουσαν στο σκοτάδι σε αναζήτηση της θεάς Αρμονίας, κόρης του Δία και της Ηλέκτρας.

Σύμφωνα με τη μυθολογία της Σαμοθράκης, την Αρμονία είχε απαγάγει ο Κάδμος στο πέλαγος, όταν, στη διάρκεια της αναζήτησης της αδελφής του Ευρώπης, πέρασε από τη Σαμοθράκη.

 

 Η Αρμονία σώθηκε και μεταφέρθηκε πάλι στο νησί από τ’ αδέρφια της, τον Δάρδανο και Ιασίονα/Ηετίωνα, μορφές που συνδέονται στενά με τα μυστήρια και με την πολύ γνωστή ιδιότητα των Μεγάλων Θεών, τη σωτηρία των ναυαγών.

 

Η ευτυχής έκβαση της αναζήτησης της Αρμονίας είχε τη μορφή της επιφάνειάς της και ενός ιερού γάμου. Ο γάμος της Αρμονίας με τον Κάδμο αναπαριστανόταν στην ιεροτελεστία της Σαμοθράκης που διαδραματιζόταν μέσα στο Κτίριο του Τελετουργικού Χορού  και απεικονιζόταν στη ζωφόρο που το περιέβαλλε.

 

Συντάκτης

Δημήτρης Μάτσας 

 

ΒΑΣΙΛΕΑ ΦΙΛΙΠΠΟΝ /ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ/ΘΕΟΙΣ ΜΕΓΑΛΟΙΣ 

 

 Base bearing the bronze statue of Philip V of Macedon.

 The inscription states “The Macedonians dedicate the statue of King Philip, son of King Demetrius, to the Great Gods”

Around 200 BC 

In antiquity, the fame of Samothrace emanated from its mystery cult of the Megaloi Theoi, the Great Gods, whose rites of initiation promised protection at sea and the opportunity to “become a better and more pious person in all ways” (Diodorus).

 

The Sanctuary itself has the unmistakable aura of sacred ground. Within its sacred space events occurred that shaped both the mythic and historical ancient world. The island’s legendary family sired the Trojan race; here, the parents of Alexander the Great first met and the last Macedonian king held out against the Romans. The nature of the rites of initiation was held in silent trust by the community of initiated.

 

As in the Mysteria of Eleusis, first-time participants in the Samothracian Mysteries were called mystai (μύσται, derived from the verb μύω, “to close the eyes”) and second-time participants were called epoptai (επόπται, from the future tense ἐπόψομαι of the verb ἐφοράω “oversee, observe, look upon, behold”). A kind of preliminary myesis (initiation) presumably took place at the Theatral Circle .

 

After undergoing this preliminary rite, the initiates, blindfolded, wandered through the darkness in search of the goddess Harmonia, the daughter of Zeus and Electra, whom, according to the Samothracian legend, Kadmos had carried, presumably by sea, when, in the course of his quest for Europa, he sailed by Samothrace.

 

Harmonia was saved and brought back to Samothrace by her brothers, Dardanus and Iasion/Eetion, figures closely associated with the mysteries and with (the well-known role of the Great Gods) saving people in peril at sea. The happy outcome of the search for Harmonia, taking the form of her epiphany and of a sacred marriage, the wedding of Kadmos and Harmonia, was represented in the rite of Samothrace, enacted within the great Hall of Choral Dancers  and reflected in the frieze which surrounded the building.

 

Author

Dimitris Matsas 

 

ΥΠΠΟ

The Sanctuary of the Great Gods(1973) - Aylon Film Archives 

Robin Lane Fox:Macedonia a Greek speaking Kingdom

 

Robin Lane Fox

 Emeritus Fellow of New College, Oxford and Reader in Ancient History, University of Oxford

Macedonian Treasures at the Ashmolean Museum,Oxford (2011) 

Fox, L.R., 2011. "2. Macedon, c. 650-336 BC", in Kottaridi, A. & Walker, S. (eds). Heracles to Alexander the Great, Treasures from the Royal Capital of Macedon, a Hellenic Kingdom in the Age of Democracy, Ashmolean Museum, Oxford, 25-38 

Κρατήρας του Δερβενίου

 Επιγραφή:ΑΣΤΙΟΥΝΕΙΟΣ ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΙΟΙ ΕΣ ΛΑΡΙΣΑΣ 

 Χρονολόγηση:Ελληνιστική περίοδος, 330 - 320 π.Χ.

Τόπος Εύρεσης:Δερβένι,τάφος Β'

Διαστάσεις: ύψος: 0,91 μ.

 Υλικό: Χαλκός

 

Το σπουδαιότερο εύρημα του νεκροταφείου του Δερβενίου είναι ο περίφημος χάλκινος κρατήρας, που είχε χρησιμοποιηθεί ως οστεοδόχο σκεύος. Το αριστουργηματικό και μοναδικό στο είδος του έργο σώζεται ακέραιο και το χρυσό του χρώμα οφείλεται στη μεγάλη περιεκτικότητα κασσίτερου στο κράμα του χαλκού. Ο κρατήρας είναι κατασκευασμένος με δύο τεχνικές: χύτευση για το χείλος, τις λαβές και τα προσωπεία τους, τη βάση, και τα αγαλμάτια των ώμων, και σφυρηλάτηση για τις ανάγλυφες μορφές της κοιλιάς και του λαιμού.

Το σώμα του αγγείου ως το λαιμό κατασκευάσθηκε από ένα έλασμα, ενώ από ένα δεύτερο το άνω τμήμα του λαιμού. Το στόμιο του αγγείου σκεπάζεται με διάτρητο κοίλο κάλυμμα, που χρησίμευε ως σουρωτήρι για το κρασί. Από την πλούσια διακόσμηση του κρατήρα ξεχωρίζει ο λιτός διάκοσμος του ώμου με γλωσσωτό κόσμημα και του χείλους με ιωνικό και λέσβιο κυμάτιο.

 

Το θέμα της κύριας παράστασης αντλείται από το διονυσιακό κύκλο. Κεντρικές μορφές είναι ο Διόνυσος με την Αριάδνη. Ο γυμνός νεαρός θεός ακουμπά σε βράχο ανέμελος, έχει το δεξί χέρι ακουμπισμένο πάνω στο κεφάλι του, το δεξί του πόδι πάνω στα πόδια της Αριάδνης, ενώ συνοδεύεται από ένα πάνθηρα. Δίπλα του κάθεται η όμορφη Αριάδνη, που φοράει καλύπτρα στο κεφάλι και χειριδωτό χιτώνα, και με μια κίνηση του δεξιού της χεριού γεμάτη χάρη, πιάνοντας την καλύπτρα, ετοιμάζεται να αποκαλυφθεί στο σύντροφό της.

 Σε αντίθεση με την ηρεμία και γαλήνη των κεντρικών μορφών έρχεται ο οργιαστικός χορός των μαινάδων, που πλαισιώνουν το ιερό ζεύγος. Εκστατικό πάθος έχει κυριεύσει τις μαινάδες, το οποίο εκφράζεται με έντονες κινήσεις, με ρούχα που ανεμίζουν, αφήνοντας να διαφανεί κάτω από αυτά η ανατομία του σώματος.

 

 

Το χορό παρακολουθεί σειλινός με τελείως εξανθρωπισμένη μορφή, ανακατωμένα μαλλιά, γενειάδα, και δέρμα ζώου δεμένο στο λαιμό του. Στέκεται στις άκρες των δακτύλων και έχει σηκωμένο το ένα χέρι σαν να καθοδηγεί τον όλο χορό. Στο άλλο χέρι, πίσω από την πλάτη του, κρατά θυρσό. 

Αινιγματική είναι η άλλη ανδρική γενειοφόρος μορφή. Πρόκειται για έναν «μονοσάνδαλο» άνδρα που προχωρά σε έντονο βηματισμό. Φορά χλαμύδα και ιμάτιο, από τον ώμο κρέμεται σπαθί στη θήκη του, στο αριστερό κρατά άλλο εγχειρίδιο, ενώ στο δεξί κρατούσε δύο δόρατα. Πρόκειται ίσως για την απεικόνιση του Πενθέα ή του βασιλιά της Υράκης Λυκούργου, που λόγω της ανάρμοστης συμπεριφοράς του προς το Διόνυσο καταλήφθηκε από μανία.

Τα αγαλματίδια, που κάθονται στους ώμους του αγγείου, ανήκουν στα αριστουργήματα της αρχαίας χαλκοπλαστικής. Η στάση τους προσαρμόζεται στις καμπυλώσεις του κρατήρα. Στη μια πλευρά παρουσιάζεται και πάλι ο νεαρός Διόνυσος, που αρχικά κρατούσε θύρσο, στρέφεται προς την μαινάδα δείχνοντας την με το χέρι του, η οποία κάθεται στην απέναντι μεριά και γέρνει το κεφάλι στο στέρνο. Στην άλλη πλευρά εμφανίζονται ένας αποκοιμισμένος σειλινός με ασκό στο χέρι και μια εκστασιασμένη μαινάδα. 

Ο λαιμός του αγγείου χωρίζεται σε δυο ζώνες. Η κάτω ζώνη κοσμείται με γιρλάνδα και κισσόφυλλα, ενώ στην πάνω ζώνη παρατάσσονται δώδεκα ανάγλυφα ζώα. Πάνω από το χείλος υπάρχουν φίδια. Οι έλικες των λαβών κοσμούνται από τέσσερις προτομές: στη μια πλευρά από τις προτομές του Ηρακλή και ενός γενειοφόρου θεού με κέρατα, στην άλλη από την προτομή του Άδη. Κάτω από την κύρια σκηνή του σώματος εμφανίζονται ζεύγη γρυπών και λέοντας με πάνθηρα που σπαράσσουν μικρό ελάφι και μοσχάρι.

 

Ο κρατήρας αποτελεί πιθανόν μακεδονικό έργο, αριστούργημα κάποιου Μακεδόνα καλλιτέχνη εξοικιωμένου με την αττική τέχνη. Επιγραφή με αργυρά γράμματα στο χείλος του αγγείου δηλώνει τον κάτοχό του: ΑΣΤΙΟΥΝΕΙΟΣ ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΙΟΙ ΕΣ ΛΑΡΙΣΑΣ. Η παρουσία ενός Θεσσαλού στη Μακεδονία συμπίπτει με ένα ιστορικό γεγονός: το 344 π.Χ. ο Φίλιππος Β΄ πήρε όμηρους από την αριστοκρατική οικογένεια των Αλευάδων, ύστερα από την αποτυχημένη απόπειρά τους να αποτινάξουν τη μακεδονική κυριαρχία. 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Βοκοτοπούλου Ι., Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αθήνα, 1996, 200 κ.ε.

Βοκοτοπούλου Ι., Ελληνική Τέχνη. Αργυρά και χάλκινα έργα τέχνης, Αθήνα, 1997, 265-266 

ΥΠΠΟ

Macedonia:The ancient city of Pella

 

ΠΕΛΛΗΣ 

© Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας

Macedonia:Military Decree of Amphipolis

 

Amphipolis — ca. 200 BC Meletemata 22, Epig. App. 12 SEG 40.524 

The Military Decree of Amphipolis (ca. 200 BC) is a Macedonian Greek inscription of two marble blocks, that originally contain at least three columns of text. It preserves a list of regulations governing the behaviour and discipline of the Macedonian army in camp.

 

• τούς μή φέροντας τι τῶν καθηκόντων αὐτοῖς ὅπλων ζημιούτωσαν κατά τα γεγραμμένα· κοτθύβου ὀβολούς δύο, κώνου τό ἴσον, σαρίσης ὀβολούς τρεῖς, μαχαίρας τό ἴσον, κνημίδων ὀβολούς δύο, ἀσπίδος δραχμήν. Ἑπί δέ τῶν ἡγεμόνων τῶν τε δεδηλωμένων ὅπλων τό διπλοῦν καὶ θώρακος δραχμάς δύο, ἡμιθωρακίου δραχμήν. Λαμβανέτωσαν δέ τήν ζημίαν οἱ γραμματεῖς καὶ οἱ ἀρχυ[πηρέτ]αι, παραδείξαντες τῶι βασιλεῖ τούς ἠθετηκότας        

 

 

•  those not bearing the weapons appropriate to them are to be fined according to the regulations: for the kotthybos, two obols, the same amount for the konos, three obols for the sarissa, the same for the makhaira, for the knemides two obols, for the aspis a drachma. In the case of hegemons (officers), double for the arms mentioned, two drachmas for the thorax, a drachma for the hemithorakion. The secretaries (grammateis) and the chief assistants (archyperetai) shall exact the penalty, after indicating the transgressors to the King (basileus)    

 

 

Other military terms mentioned are: ephodos (inspection patrol), ekkoition (“out-of-bed”, LSJ: night-watch), stegnopoiia (building the barracks), skenopoiia (tent-making), phragmos (fencing in), diastasis, phylax (guard), hypaspists, parembole, stratopedon (camp), speirarch (commander of a speira), tetrarch, and the strategoi.

 

 

 

Ο Λέων της Χαιρώνειας

 

Στην είσοδο της Χαιρώνειας, σε απόσταση 13 χιλιομέτρων από τη Λιβαδειά, στέκει ένα μαρμάρινο βάθρο με έναν μεγάλο λέοντα. Το επιτύμβιο μνημείο στήθηκε προς τιμήν των Θηβαίων ιερολοχιτών που έπεσαν  στη Μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ., στην οποία αναδείχθηκαν νικητές οι Μακεδόνες.

 Όταν μετά τη νίκη του ο Φίλιππος Β’ επέτρεψε την ταφή των νεκρών, ο Λέων της Χαιρώνειας στήθηκε για να σημαδεύσει το σημείο ταφής τους. Πράγματι, ανασκαφές στο σημείο έφεραν στο φως τους σκελετούς 254 ανδρών και μέρος του οπλισμού τους.

Έχει ύψος 5,30 μέτρα και αναπαρίσταται καθιστό στα πίσω πόδια. Το λιοντάρι θεωρείται ότι συμβολίζει τον ηρωισμό των στρατιωτών της Θήβας, τον οποίο είχε αναγνωρίσει και ο ίδιος ο Φίλιππος Β’. Ο Λέων αποκαλύφθηκε έπειτα από ανασκαφές το 1818. Βρέθηκαν τα πέντε κομμάτια του και αναστηλώθηκε σε βάση ύψους 3 μέτρων. Σήμερα βρίσκεται δίπλα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χαιρώνειας, μπροστά σε μία σειρά από κυπαρίσσια.

Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών 

Topogrammiki Surveys 

Syria: Ancient City of Palmyra (1978)

 

© UNESCO

Historic City of Palmyra in filmshots from 1978 in many interesting details. The famous Oasis City features Greco-Roman architecture, as well as much older relics.

 

The city was badly damaged during the current Syrian civil war..In May 2015, the city has been taken by military forces of the totalitarian movement “islamic state”, the heritage site is supposed to be endangered like never before in 3-4000 years of it´s existence:  

https://www.aljazeera.com/opinions/2015/5/21/if-palmyra-is-destroyed/

© UNESCO

The City is located in central Syria 130 miles northeast of Damascus and was founded in the second millenium B.C. In the 17th century its location was rediscovered by Western travellers, and was studied by European and American archaeologists starting in the 19th century. The villagers who had settled in the Temple of Ba’al were dislodged in 1929 by the French authority. 

FILMSCHÄTZE AUS KÖLN - VOM RHEIN – WELTFILMERBE  

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας - The Archaeological Museum of Olympia

 

 Μαρμάρινη εικονιστική κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου.Στο εξαίρετο πορτραίτο του Μακεδόνα βασιλιά με την κλίση της κεφαλής προς τα αριστερά,την πλούσια και κυματιστή κόμη,τη ρυτίδα στο μέτωπο, το «υγρό» βλέμμα που «κοιτάζει» ψηλά και μακριά,και τα μισάνοικτα χείλη,αναγνωρίζονται τα χαρακτηριστικά της γλυπτικής τέχνης του κατεξοχήν ανδριαντοποιού του,του Λυσίππου.Προέρχεται από την ευρύτερη περιοχή της Ολυμπίας(Αλφειούσα) και θεωρείται αντίγραφο του 4^ου  αι. π.Χ. Το όνομα του Μεγάλου Αλεξάνδρου συνδέθηκε με το ιερό του Διός κυρίως μέσω του Φιλιππείου,επινίκιου αναθήματος και ηρώου της δυναστείας των Αργειαδών.

 

Τμήματα της βάσης και της επίστεψης του μαρμάρινου ημικυκλικού βάθρου  του Λεωχάρους.Το βάθρο είχε στηθεί στο μέσον σχεδόν του σηκού,απέναντι από την είσοδο του  Φιλιππείου.Στα πέντε τραπεζοειδή καθίσματα της άνω επιφάνειας της επίστεψης είχαν τοποθετηθεί,μετά την αποπεράτωση του κυκλικού κτίσματος,ισάριθμα αγάλματα,χρυσελεφάντινα κατά την μαρτυρία του Παυσανία.Οι ανδριάντες απεικόνιζαν τον Φίλιππο,την σύζυγό του Ολυμπιάδα και τον Αλέξανδρο καθώς και τους γονείς του Φιλίππου Αμύντα και Ευρυδίκη.Τα δύο τμήματα συνδέονταν με ορθοστάτη και έφεραν ανάγλυφη διακόσμηση.

Το Φιλιππείον,μοναδικό κομψό  κυκλικό κτήριο της Άλτεως ,επινίκιο μνημείο-ανάθημα του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου Β’ στο ιερό μετά τη μάχη της Χαιρώνειας(338 π.Χ.)

O τόμος είναι προσβάσιμος σε μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου στην ελληνική (e-book GR) και την αγγλική (e-book EN) γλώσσα από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος John S. Latsis Public Benefit Foundation    

Φιλιππείον - Philippeion

 

Το Φιλιππείο είναι το μοναδικό κυκλικό οικοδόμημα της Άλτεως και ένα από τα ωραιότερα δείγματα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Είναι κτισμένο σε περίοπτη θέση μέσα στον ιερό περίβολο, στα δυτικά του ναού της Ήρας.

 

Αφιερώθηκε στο ιερό του Δία από το Φίλιππο Β΄, βασιλιά της Μακεδονίας, μετά τη νίκη του στη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. και αποδεικνύει τη μεγάλη πολιτική σημασία που είχε το ιερό εκείνη την εποχή.

 

Μετά το θάνατο του Φιλίππου, το 336 π.Χ., η κατασκευή του μνημείου αποπερατώθηκε από το γιο του, τον Μ. Αλέξανδρο, ο οποίος πρόσθεσε στο εσωτερικό και τα αγάλματα των μελών της οικογένειάς του, έργα του περίφημου γλύπτη Λεωχάρη.

 

Το μνημείο, εκτός από αναθηματικό χαρακτήρα είχε και λατρευτικό, αφού χρησιμοποιήθηκε για τη λατρεία της ηρωοποιημένης βασιλικής οικογένειας των Μακεδόνων.

 

Το Φιλιππείο ήταν όμορφο και ιδιαίτερα κομψό οικοδόμημα. Πάνω σε κυκλική μαρμάρινη κρηπίδα με τρία σκαλοπάτια, υψώνονταν δεκαοκτώ ιωνικοί κίονες, οι οποίοι στήριζαν πώρινο ιωνικό θριγκό. Η στέγη ήταν καλυμμένη με μαρμάρινα κεραμίδια και η κορυφή της κατέληγε σε χάλκινο κάλυκα παπαρούνας. Ο σηκός ήταν κτισμένος από ορθογώνιους πωρόλιθους, οι οποίοι στο εσωτερικό του μνημείου έφεραν ερυθρωπό επίχρισμα, με χρωματισμένους λευκούς αρμούς. Αυτό έδινε την εντύπωση ότι εσωτερικά οι τοίχοι ήταν κτισμένοι με πήλινα ψημένα τούβλα και αυτή την εικόνα κατέγραψε και ο περιηγητής Παυσανίας (5.20.9), που είδε το μνημείο το 2ο αι. μ.Χ.

 

Στο εσωτερικό του σηκού, περιμετρικά, υπήρχαν εννέα κορινθιακοί ημικίονες.

Απέναντι από την είσοδο, στο μέσο του σηκού, επάνω σε ημικυκλικό βάθρο ήταν στημένες πέντε χρυσελεφάντινες πλαστικές εικόνες, που απεικόνιζαν τα μέλη της βασιλικής οικογένειας: του Μ. Αλεξάνδρου, των γονέων του, Φιλίππου και Ολυμπιάδας, και των γονέων του Φιλίππου, Αμύντα και Ευρυδίκης.

 

Τα αγάλματα των δύο γυναικών αργότερα μεταφέρθηκαν μέσα στο ναό της Ήρας, που είχε μετατραπεί σε ένα είδος θησαυροφυλακίου, και εκεί τα είδε ο Παυσανίας. Σήμερα δεν σώζεται κανένα από αυτά.

 

Από το μνημείο διατηρούνται κατά χώραν μόνο τα θεμέλια και τα κατώτερα τμήματα των τοίχων. Όμως, με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων 2004, το Μουσείο του Βερολίνου επέστρεψε δέκα αρχιτεκτονικά μέλη του Φιλιππείου (τμήματα από την κρηπίδα, θραύσματα από κίονες, ένα κορινθιακό κιονόκρανο, τμήματα μαρμάρινης σίμης με την υδρορροή σε σχήμα λεοντοκεφαλής και μία μαρμάρινη κεραμίδα), με σκοπό την αναστήλωσή του. Η μερική αναστήλωση του μνημείου ολοκληρώθηκε το έτος 2005.

Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας

The Philippieion, the only circular building inside the Altis, is one of the finest examples of ancient Greek architecture. Located west of the temple of Hera, it was dedicated to Zeus by Philip II of Macedon after his victory at Chaironeia in 338 BC, proving the important political role of the sanctuary at that time.

After Philip's death in 336 BC, the monument was completed by his son, Alexander the Great, who had the statues of his family crafted by the famous sculptor Leochares, placed inside. The monument was also used for the worship of the deified royal family of Macedon.

The Philippieion was a particularly elegant building. Eighteen Ionic columns stood on a three-stepped marble base and supported a stone entablature. The roof had marble tiles and a bronze flower on the top. According to Pausanias, who visited the monument in the second century AD (V, 20, 9), the cella wall, built of rectangular poros blocks, was covered internally in red plaster with white joints imitating brickwork.

Inside the cella were nine engaged Corinthian columns and, directly opposite the entrance, a semi-circular podium with five chryselephantine statues representing Alexander, his parents Philip and Olympias, and Philip's parents Amyntas and Euridice. The two female statues were later transferred to the Heraion, which served as a treasury, and this is where Pausanias saw them. None of these statues have survived.

Only the foundations and lower part of the walls are visible in situ. However, on the occasion of the Athens Olympic Games of 2004, the Berlin Museum returned ten of the building's architectural members (fragments of the base and columns, a Corinthian capital, part of the marble gutter with a lion's head water-spout, and a marble roof-tile) for its restoration which is currently under way.

Author

Olympia Vikatou, archaeologist 

Delos:Stoa of Philip (October 2017)

 

Αρχική φάση των εργασιών αναστήλωσης της Στοάς του Φιλίππου Ε΄ στη Δήλο. Οκτώβριος 2017.

 

Ανάσυρση αρχιτεκτονικών μελών του μνημείου με τηλεσκοπικό γερανό από βαλτώδη περιοχή στο αρχαίο λιμάνι και ταξινόμησή τους ανά είδος ύστερα από την αναγνώριση και καταγραφή τους.

 

Φορέας:Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων (Υπουργείο Πολιτισμού) Χρηματοδότης: Ίδρυμα Παύλου & Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου Βίντεο: Αλέξης Ευσταθόπουλος Μουσική: Zack Hemsey, The Way (Instrumental)

Initial phase of the restoration project at the Stoa of Philip V on Delos (Cyclades, Greece). October 2017.

 

Ancient blocks of the monument are being recovered with the help of a crane from a marshy area of the ancient harbour. While transferring them, the ancient stones are being identified and catalogued.

 

Institution: Ephorate of Antiquities of Cyclades (Hellenic Ministry of Culture) Fund: Paul & Alexandra Canellopoulos Foundation Video: Alexis Efstathopoulos

 

Music: Zack Hemsey, The Way (Instrumental)

Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων