Ήπειρος:Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων

 

Mια σύντομη περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων (διάρκεια 15’).  Είναι μια παραγωγή της Εφορείας Ιωαννίνων του 2011, λίγο μετά την ολοκλήρωση της ριζικής αναβάθμισης των εκθεσιακών συλλογών, του σκεπτικού και των μέσων παρουσίασης του υλικού πολιτισμού της Ηπείρου από τους απώτατους προϊστορικούς χρόνους ως τη δύση της ρωμαιοκρατίας τον 4ο αι. μ.Χ.

Φωτογραφία - μοντάζ: Παναγιώτης Τσιγκούλης

Κείμενα - σενάριο: Ελένη Βασιλείου

Έπιμέλεια - συντονισμός: Κωνσταντίνος Σουέρεφ

Μουσική: Ηπειρώτικα, Ν. Ιωαννίνων

Παραγωγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων  

Αρχαιολογικός χώρος Παλαιόπολης Σαμοθράκης - Archaeological site of Paleopolis

 

Ροτόντα της Αρσινόης Β ́ (288-270 π.Χ.) ανακατασκευασμένο τμήμα της εσωτερικής στοάς  

 © Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου 

Στη βόρεια πλευρά του νησιού, στην περιοχή της Παλαιάπολης κοντά στο Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται και ο Αρχαιολογικός Χώρος Παλαιάπολης.

 

Πρόκειται για αξιόλογο και πολύ σημαντικό αρχαιολογικό χώρο αφού στο σημείο αυτό τελούνταν τα ξακουστά Καβείρια Μυστήρια.

Τα λατρευτικά και δημόσια κτίρια είναι αυτά που, κατά κύριο λόγο, διασώζονται σε ερείπια μέχρι σήμερα. Οι πρώτες ανασκαφές στον Ιερό Χώρο, χρονολογούνται από το 1863.

 

Τα σπουδαιότερα αρχαιολογικά ευρήματα είναι η Νίκη της Σαμοθράκης, το Ανάκτορο με την Ιερή Οικία, το Αρσινόειο σε σχήμα Ροτόντας, το Τέμενος, το Ιερό, το Θέατρο, το Θυσιαστήριο, ο Οίκος των Αφιερωμάτων, η Στοά, η Κρήνη της Νίκης, το Νεκροταφείο, το κτίριο των βασιλέων Φιλίππου Γ΄ και Αλεξάνδρου Δ΄ και το Πρόπυλο του Πτολεμαίου Β΄.

 

Μπαίνοντας στον χώρο συναντάται το Ανάκτορο, ένα μακρόστενο κτίριο όπου πραγματοποιούνταν το πρώτο στάδιο της μύησης στα Μυστήρια.

 

Στην Ιερή Οικία, ακριβώς από πίσω, γινόταν η προετοιμασία αυτών που θα συμμετείχαν στην τελετή.

 

Στο Ιερό, του οποίου η ανέγερση ξεκίνησε το 325 π.Χ. και ολοκληρώθηκε το 150 π.Χ., γινόταν η μύηση των πιστών σε δεύτερο βαθμό, η οποία ονομαζόταν Εποπτεία και ήταν το πιο σημαντικό σημείο της τελετής. 

On the north side of the island, in Paleopolis, near the Archaeological Museum there is the archaeological site of Paleopolis.

 

It is a remarkable and very important archaeological site since at this at this place the famous Kaviria Mysteries took place.

The religious and public buildings are mainly the ones preserved in ruins till today. The first excavations at the Sanctuary Area, date from 1863.

 

Most important archaeological finds are Niki of Samothraki, the Palace with the sacred house, Arsinoio in shaped Rotunda, the Temenos, the Temple, the Theatre, the Altar, the house of tributes, the Stoa, the Fountain of Niki, the cemetery, the building of kings Philip III and Alexander IV and Propylon Ptolemy ΙΙ.

 

Entering the area, you meet the Palace, a rectangular building where the first stage of initiation into the Mysteries took place.

In sacred house, just behind, was the preparation of those who participated in the ceremony.

 

In the Sanctuary, whose construction began in 325 BC and was completed in 150 BC, was the initiation of the faithful in the second level, which is called Supervision and was the most important point of the ceremony.

Αρχαιολογικό Μουσείο Σαμοθράκης

 

Στην κεντρική αίθουσα βρίσκονται αρχιτεκτονικές αποκαταστάσεις από τα κυριότερα κτίρια του ιερού, όπως ο θριγκός της Αυλής του Βωμού του Ιερού και του Θόλου της Αρσινόης Β΄, που την κοσμούν ταύροι και μαργαρίτες. Επίσης τμήματα της ανωδομής της Αίθουσας των Αναθημάτων και μαρμάρινη επιγραφή που απαγόρευε την είσοδο των αμύητων στο άδυτο του Ανακτόρου.

 

Στη δεύτερη αίθουσα υπάρχουν τμήματα της ανάγλυφης μαρμάρινης ζωφόρου του Πρόπυλου του Τεμένους με τις χορεύτριες, τη προτομή του μάντη Τειρεσία, καθώς και ολόσωμη αλλά ακέφαλη μορφή που μάλλον ανήκει στη Περσεφόνη, κ.α.

 Τμήμα της ανάγλυφης ζωφόρου από το Κτίριο του Τελετουργικού Χορού ( γύρω στο340 π.Χ.)

ΥΠΠΟ:Η ζωφόρος απεικονίζει νεαρά κορίτσια που χορεύουν, συνοδευόμενα από άλλα που παίζουν διάφορα μουσικά όργανα.Η ζωφόρος περιέβαλε όλο το κτίριο, το οποίο έχει συνδεθεί με χώρο τελετουργίας και αποτελεί δωρεά κάποιου πλούσιου και ισχυρού δωρητή, πιθανόν του Φιλίππου Β’ του Μακεδόνα, καθώς γνωρίζουμε ότι έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για το Ιερό, αφού εκεί γνώρισε τη μελλοντική σύζυγό του και μητέρα του Μεγάλου Αλέξανδρου, Ολυμπιάδα, κατά τη διάρκεια της μύησής τους. Το αρχαϊστικό ύφος και η κυκλική κίνηση της πομπής γύρω από το κτίριο, που συγκλίνει από αντίθετες κατευθύνσεις, παραπέμπουν σε μια μακρά παράδοση χορωδιακών χορών. 

Μπαίνοντας στην τρίτη αίθουσα ο επισκέπτης βλέπει ένα πάγκο με μαρμάρινα στηρίγματα τα οποία προέρχονται από την Ιερή Οικία.

 

Στο βάθος στέκεται συγκολλημένο ένα ακέφαλο άγαλμα της Νίκης, αφιέρωμα του Δημητρίου του Πολιορκητή μετά την νίκη του στη Κύπρο, που είχε τοποθετηθεί πάνω στη πλώρη ενός πλοίου, με ανοιχτά φτερά, σαλπίζοντας ορμητικά τη νίκη. Είναι φτιαγμένη από πάριο μάρμαρο και έχει ύψος 2,75 μ. Στις προθήκες εκτίθενται μεταλλικά αντικείμενα από τα οποία ξεχωρίζει μια περσική καρφίτσα σε μορφή λιονταριού.

 

Στην τέταρτη αίθουσα εκτίθενται ευρήματα από τις Νεκροπόλεις και ένα εκμαγείο της Νίκης της Σαμοθράκης, η οποία σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Επίσης, εκεί βρίσκονται τα περισσότερα από τα πολύτιμα κοσμήματα και ασημένια νομίσματα που έδωσε η ανασκαφή των Νεκροπόλεων, τα οποία χρονολογούνται από το τέλος του 6ου αι. π.Χ. μέχρι την εποχή του Αυγούστου. 

Ιερό των Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης - Sanctuary of the Great Gods on Samothrace

 

Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου / Ephorate of Antiquities of Evros  

Στην αρχαιότητα, η φήμη της Σαμοθράκης προερχόταν από τη μυστηριακή της λατρεία των Μεγάλων Θεών, οι τελετές μύησης των οποίων υπόσχονταν προστασία στη θάλασσα και την ευκαιρία «γίνεσθαι και ευσεβεστέρους και δικαιοτέρους και κατά πάν βελτίονας εαυυών τους των μυστηρίων κοινωνήσαντας»(Διόδωρος).

 Το ίδιο το ιερό έχει την αναμφισβήτητη αύρα του ιερού χώρου, ο οποίος φιλοξένησε γεγονότα που διαμόρφωσαν την αρχαία μυθολογία και ιστορία.

 

Η μυθική οικογένεια του νησιού έδωσε τους γεννήτορες του Τρωικού γένους, εδώ γνωρίστηκαν οι γονείς του Μεγάλου Αλεξάνδρου και εδώ κατέφυγε ο τελευταίος Μακεδόνας βασιλιάς κυνηγημένος από τους Ρωμαίους. Η κοινότητα των μυημένων στη Σαμοθράκη κρατούσε απόρρητη τη φύση των τελετών μύησης.

 

Όπως στα Μυστήρια της Ελευσίνας, όσοι έπαιρναν μέρος για πρώτη φορά στα Μυστήρια της Σαμοθράκης ονομάζονταν μύσται (από το ρήμα μύω = κλείνω τα μάτια) και όσοι συμμετείχαν για δεύτερη φορά ονομάζονταν  επόπται (από τον μέλλοντα  ἐπόψομαι του ρήματος ἐφοράω  = επιβλέπω, παρατηρώ, βλέπω, στρέφω το βλέμμα προς). Ένας είδος προκαταρκτικής μύησης πιθανόν γινόταν στον Θεατρικό Κύκλο .

 

Μετά την προκαταρκτική αυτή ιεροτελεστία, οι μύστες με δεμένα τα μάτια περιπλανιόντουσαν στο σκοτάδι σε αναζήτηση της θεάς Αρμονίας, κόρης του Δία και της Ηλέκτρας.

Σύμφωνα με τη μυθολογία της Σαμοθράκης, την Αρμονία είχε απαγάγει ο Κάδμος στο πέλαγος, όταν, στη διάρκεια της αναζήτησης της αδελφής του Ευρώπης, πέρασε από τη Σαμοθράκη.

 

 Η Αρμονία σώθηκε και μεταφέρθηκε πάλι στο νησί από τ’ αδέρφια της, τον Δάρδανο και Ιασίονα/Ηετίωνα, μορφές που συνδέονται στενά με τα μυστήρια και με την πολύ γνωστή ιδιότητα των Μεγάλων Θεών, τη σωτηρία των ναυαγών.

 

Η ευτυχής έκβαση της αναζήτησης της Αρμονίας είχε τη μορφή της επιφάνειάς της και ενός ιερού γάμου. Ο γάμος της Αρμονίας με τον Κάδμο αναπαριστανόταν στην ιεροτελεστία της Σαμοθράκης που διαδραματιζόταν μέσα στο Κτίριο του Τελετουργικού Χορού  και απεικονιζόταν στη ζωφόρο που το περιέβαλλε.

 

Συντάκτης

Δημήτρης Μάτσας 

 

ΒΑΣΙΛΕΑ ΦΙΛΙΠΠΟΝ /ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ/ΘΕΟΙΣ ΜΕΓΑΛΟΙΣ 

 

 Base bearing the bronze statue of Philip V of Macedon.

 The inscription states “The Macedonians dedicate the statue of King Philip, son of King Demetrius, to the Great Gods”

Around 200 BC 

In antiquity, the fame of Samothrace emanated from its mystery cult of the Megaloi Theoi, the Great Gods, whose rites of initiation promised protection at sea and the opportunity to “become a better and more pious person in all ways” (Diodorus).

 

The Sanctuary itself has the unmistakable aura of sacred ground. Within its sacred space events occurred that shaped both the mythic and historical ancient world. The island’s legendary family sired the Trojan race; here, the parents of Alexander the Great first met and the last Macedonian king held out against the Romans. The nature of the rites of initiation was held in silent trust by the community of initiated.

 

As in the Mysteria of Eleusis, first-time participants in the Samothracian Mysteries were called mystai (μύσται, derived from the verb μύω, “to close the eyes”) and second-time participants were called epoptai (επόπται, from the future tense ἐπόψομαι of the verb ἐφοράω “oversee, observe, look upon, behold”). A kind of preliminary myesis (initiation) presumably took place at the Theatral Circle .

 

After undergoing this preliminary rite, the initiates, blindfolded, wandered through the darkness in search of the goddess Harmonia, the daughter of Zeus and Electra, whom, according to the Samothracian legend, Kadmos had carried, presumably by sea, when, in the course of his quest for Europa, he sailed by Samothrace.

 

Harmonia was saved and brought back to Samothrace by her brothers, Dardanus and Iasion/Eetion, figures closely associated with the mysteries and with (the well-known role of the Great Gods) saving people in peril at sea. The happy outcome of the search for Harmonia, taking the form of her epiphany and of a sacred marriage, the wedding of Kadmos and Harmonia, was represented in the rite of Samothrace, enacted within the great Hall of Choral Dancers  and reflected in the frieze which surrounded the building.

 

Author

Dimitris Matsas 

 

ΥΠΠΟ

The Sanctuary of the Great Gods(1973) - Aylon Film Archives 

Κρατήρας του Δερβενίου

 Επιγραφή:ΑΣΤΙΟΥΝΕΙΟΣ ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΙΟΙ ΕΣ ΛΑΡΙΣΑΣ 

 Χρονολόγηση:Ελληνιστική περίοδος, 330 - 320 π.Χ.

Τόπος Εύρεσης:Δερβένι,τάφος Β'

Διαστάσεις: ύψος: 0,91 μ.

 Υλικό: Χαλκός

 

Το σπουδαιότερο εύρημα του νεκροταφείου του Δερβενίου είναι ο περίφημος χάλκινος κρατήρας, που είχε χρησιμοποιηθεί ως οστεοδόχο σκεύος. Το αριστουργηματικό και μοναδικό στο είδος του έργο σώζεται ακέραιο και το χρυσό του χρώμα οφείλεται στη μεγάλη περιεκτικότητα κασσίτερου στο κράμα του χαλκού. Ο κρατήρας είναι κατασκευασμένος με δύο τεχνικές: χύτευση για το χείλος, τις λαβές και τα προσωπεία τους, τη βάση, και τα αγαλμάτια των ώμων, και σφυρηλάτηση για τις ανάγλυφες μορφές της κοιλιάς και του λαιμού.

Το σώμα του αγγείου ως το λαιμό κατασκευάσθηκε από ένα έλασμα, ενώ από ένα δεύτερο το άνω τμήμα του λαιμού. Το στόμιο του αγγείου σκεπάζεται με διάτρητο κοίλο κάλυμμα, που χρησίμευε ως σουρωτήρι για το κρασί. Από την πλούσια διακόσμηση του κρατήρα ξεχωρίζει ο λιτός διάκοσμος του ώμου με γλωσσωτό κόσμημα και του χείλους με ιωνικό και λέσβιο κυμάτιο.

 

Το θέμα της κύριας παράστασης αντλείται από το διονυσιακό κύκλο. Κεντρικές μορφές είναι ο Διόνυσος με την Αριάδνη. Ο γυμνός νεαρός θεός ακουμπά σε βράχο ανέμελος, έχει το δεξί χέρι ακουμπισμένο πάνω στο κεφάλι του, το δεξί του πόδι πάνω στα πόδια της Αριάδνης, ενώ συνοδεύεται από ένα πάνθηρα. Δίπλα του κάθεται η όμορφη Αριάδνη, που φοράει καλύπτρα στο κεφάλι και χειριδωτό χιτώνα, και με μια κίνηση του δεξιού της χεριού γεμάτη χάρη, πιάνοντας την καλύπτρα, ετοιμάζεται να αποκαλυφθεί στο σύντροφό της.

 Σε αντίθεση με την ηρεμία και γαλήνη των κεντρικών μορφών έρχεται ο οργιαστικός χορός των μαινάδων, που πλαισιώνουν το ιερό ζεύγος. Εκστατικό πάθος έχει κυριεύσει τις μαινάδες, το οποίο εκφράζεται με έντονες κινήσεις, με ρούχα που ανεμίζουν, αφήνοντας να διαφανεί κάτω από αυτά η ανατομία του σώματος.

 

 

Το χορό παρακολουθεί σειλινός με τελείως εξανθρωπισμένη μορφή, ανακατωμένα μαλλιά, γενειάδα, και δέρμα ζώου δεμένο στο λαιμό του. Στέκεται στις άκρες των δακτύλων και έχει σηκωμένο το ένα χέρι σαν να καθοδηγεί τον όλο χορό. Στο άλλο χέρι, πίσω από την πλάτη του, κρατά θυρσό. 

Αινιγματική είναι η άλλη ανδρική γενειοφόρος μορφή. Πρόκειται για έναν «μονοσάνδαλο» άνδρα που προχωρά σε έντονο βηματισμό. Φορά χλαμύδα και ιμάτιο, από τον ώμο κρέμεται σπαθί στη θήκη του, στο αριστερό κρατά άλλο εγχειρίδιο, ενώ στο δεξί κρατούσε δύο δόρατα. Πρόκειται ίσως για την απεικόνιση του Πενθέα ή του βασιλιά της Υράκης Λυκούργου, που λόγω της ανάρμοστης συμπεριφοράς του προς το Διόνυσο καταλήφθηκε από μανία.

Τα αγαλματίδια, που κάθονται στους ώμους του αγγείου, ανήκουν στα αριστουργήματα της αρχαίας χαλκοπλαστικής. Η στάση τους προσαρμόζεται στις καμπυλώσεις του κρατήρα. Στη μια πλευρά παρουσιάζεται και πάλι ο νεαρός Διόνυσος, που αρχικά κρατούσε θύρσο, στρέφεται προς την μαινάδα δείχνοντας την με το χέρι του, η οποία κάθεται στην απέναντι μεριά και γέρνει το κεφάλι στο στέρνο. Στην άλλη πλευρά εμφανίζονται ένας αποκοιμισμένος σειλινός με ασκό στο χέρι και μια εκστασιασμένη μαινάδα. 

Ο λαιμός του αγγείου χωρίζεται σε δυο ζώνες. Η κάτω ζώνη κοσμείται με γιρλάνδα και κισσόφυλλα, ενώ στην πάνω ζώνη παρατάσσονται δώδεκα ανάγλυφα ζώα. Πάνω από το χείλος υπάρχουν φίδια. Οι έλικες των λαβών κοσμούνται από τέσσερις προτομές: στη μια πλευρά από τις προτομές του Ηρακλή και ενός γενειοφόρου θεού με κέρατα, στην άλλη από την προτομή του Άδη. Κάτω από την κύρια σκηνή του σώματος εμφανίζονται ζεύγη γρυπών και λέοντας με πάνθηρα που σπαράσσουν μικρό ελάφι και μοσχάρι.

 

Ο κρατήρας αποτελεί πιθανόν μακεδονικό έργο, αριστούργημα κάποιου Μακεδόνα καλλιτέχνη εξοικιωμένου με την αττική τέχνη. Επιγραφή με αργυρά γράμματα στο χείλος του αγγείου δηλώνει τον κάτοχό του: ΑΣΤΙΟΥΝΕΙΟΣ ΑΝΑΞΑΓΟΡΑΙΟΙ ΕΣ ΛΑΡΙΣΑΣ. Η παρουσία ενός Θεσσαλού στη Μακεδονία συμπίπτει με ένα ιστορικό γεγονός: το 344 π.Χ. ο Φίλιππος Β΄ πήρε όμηρους από την αριστοκρατική οικογένεια των Αλευάδων, ύστερα από την αποτυχημένη απόπειρά τους να αποτινάξουν τη μακεδονική κυριαρχία. 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Βοκοτοπούλου Ι., Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αθήνα, 1996, 200 κ.ε.

Βοκοτοπούλου Ι., Ελληνική Τέχνη. Αργυρά και χάλκινα έργα τέχνης, Αθήνα, 1997, 265-266 

ΥΠΠΟ

Φιλιππείον - Philippeion

 

Το Φιλιππείο είναι το μοναδικό κυκλικό οικοδόμημα της Άλτεως και ένα από τα ωραιότερα δείγματα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Είναι κτισμένο σε περίοπτη θέση μέσα στον ιερό περίβολο, στα δυτικά του ναού της Ήρας.

 

Αφιερώθηκε στο ιερό του Δία από το Φίλιππο Β΄, βασιλιά της Μακεδονίας, μετά τη νίκη του στη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. και αποδεικνύει τη μεγάλη πολιτική σημασία που είχε το ιερό εκείνη την εποχή.

 

Μετά το θάνατο του Φιλίππου, το 336 π.Χ., η κατασκευή του μνημείου αποπερατώθηκε από το γιο του, τον Μ. Αλέξανδρο, ο οποίος πρόσθεσε στο εσωτερικό και τα αγάλματα των μελών της οικογένειάς του, έργα του περίφημου γλύπτη Λεωχάρη.

 

Το μνημείο, εκτός από αναθηματικό χαρακτήρα είχε και λατρευτικό, αφού χρησιμοποιήθηκε για τη λατρεία της ηρωοποιημένης βασιλικής οικογένειας των Μακεδόνων.

 

Το Φιλιππείο ήταν όμορφο και ιδιαίτερα κομψό οικοδόμημα. Πάνω σε κυκλική μαρμάρινη κρηπίδα με τρία σκαλοπάτια, υψώνονταν δεκαοκτώ ιωνικοί κίονες, οι οποίοι στήριζαν πώρινο ιωνικό θριγκό. Η στέγη ήταν καλυμμένη με μαρμάρινα κεραμίδια και η κορυφή της κατέληγε σε χάλκινο κάλυκα παπαρούνας. Ο σηκός ήταν κτισμένος από ορθογώνιους πωρόλιθους, οι οποίοι στο εσωτερικό του μνημείου έφεραν ερυθρωπό επίχρισμα, με χρωματισμένους λευκούς αρμούς. Αυτό έδινε την εντύπωση ότι εσωτερικά οι τοίχοι ήταν κτισμένοι με πήλινα ψημένα τούβλα και αυτή την εικόνα κατέγραψε και ο περιηγητής Παυσανίας (5.20.9), που είδε το μνημείο το 2ο αι. μ.Χ.

 

Στο εσωτερικό του σηκού, περιμετρικά, υπήρχαν εννέα κορινθιακοί ημικίονες.

Απέναντι από την είσοδο, στο μέσο του σηκού, επάνω σε ημικυκλικό βάθρο ήταν στημένες πέντε χρυσελεφάντινες πλαστικές εικόνες, που απεικόνιζαν τα μέλη της βασιλικής οικογένειας: του Μ. Αλεξάνδρου, των γονέων του, Φιλίππου και Ολυμπιάδας, και των γονέων του Φιλίππου, Αμύντα και Ευρυδίκης.

 

Τα αγάλματα των δύο γυναικών αργότερα μεταφέρθηκαν μέσα στο ναό της Ήρας, που είχε μετατραπεί σε ένα είδος θησαυροφυλακίου, και εκεί τα είδε ο Παυσανίας. Σήμερα δεν σώζεται κανένα από αυτά.

 

Από το μνημείο διατηρούνται κατά χώραν μόνο τα θεμέλια και τα κατώτερα τμήματα των τοίχων. Όμως, με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων 2004, το Μουσείο του Βερολίνου επέστρεψε δέκα αρχιτεκτονικά μέλη του Φιλιππείου (τμήματα από την κρηπίδα, θραύσματα από κίονες, ένα κορινθιακό κιονόκρανο, τμήματα μαρμάρινης σίμης με την υδρορροή σε σχήμα λεοντοκεφαλής και μία μαρμάρινη κεραμίδα), με σκοπό την αναστήλωσή του. Η μερική αναστήλωση του μνημείου ολοκληρώθηκε το έτος 2005.

Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας

The Philippieion, the only circular building inside the Altis, is one of the finest examples of ancient Greek architecture. Located west of the temple of Hera, it was dedicated to Zeus by Philip II of Macedon after his victory at Chaironeia in 338 BC, proving the important political role of the sanctuary at that time.

After Philip's death in 336 BC, the monument was completed by his son, Alexander the Great, who had the statues of his family crafted by the famous sculptor Leochares, placed inside. The monument was also used for the worship of the deified royal family of Macedon.

The Philippieion was a particularly elegant building. Eighteen Ionic columns stood on a three-stepped marble base and supported a stone entablature. The roof had marble tiles and a bronze flower on the top. According to Pausanias, who visited the monument in the second century AD (V, 20, 9), the cella wall, built of rectangular poros blocks, was covered internally in red plaster with white joints imitating brickwork.

Inside the cella were nine engaged Corinthian columns and, directly opposite the entrance, a semi-circular podium with five chryselephantine statues representing Alexander, his parents Philip and Olympias, and Philip's parents Amyntas and Euridice. The two female statues were later transferred to the Heraion, which served as a treasury, and this is where Pausanias saw them. None of these statues have survived.

Only the foundations and lower part of the walls are visible in situ. However, on the occasion of the Athens Olympic Games of 2004, the Berlin Museum returned ten of the building's architectural members (fragments of the base and columns, a Corinthian capital, part of the marble gutter with a lion's head water-spout, and a marble roof-tile) for its restoration which is currently under way.

Author

Olympia Vikatou, archaeologist 

Delos:Stoa of Philip (October 2017)

 

Αρχική φάση των εργασιών αναστήλωσης της Στοάς του Φιλίππου Ε΄ στη Δήλο. Οκτώβριος 2017.

 

Ανάσυρση αρχιτεκτονικών μελών του μνημείου με τηλεσκοπικό γερανό από βαλτώδη περιοχή στο αρχαίο λιμάνι και ταξινόμησή τους ανά είδος ύστερα από την αναγνώριση και καταγραφή τους.

 

Φορέας:Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων (Υπουργείο Πολιτισμού) Χρηματοδότης: Ίδρυμα Παύλου & Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου Βίντεο: Αλέξης Ευσταθόπουλος Μουσική: Zack Hemsey, The Way (Instrumental)

Initial phase of the restoration project at the Stoa of Philip V on Delos (Cyclades, Greece). October 2017.

 

Ancient blocks of the monument are being recovered with the help of a crane from a marshy area of the ancient harbour. While transferring them, the ancient stones are being identified and catalogued.

 

Institution: Ephorate of Antiquities of Cyclades (Hellenic Ministry of Culture) Fund: Paul & Alexandra Canellopoulos Foundation Video: Alexis Efstathopoulos

 

Music: Zack Hemsey, The Way (Instrumental)

Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων

The Kinch Tomb - Τάφος του Kinch

 

The famous tombs of Lefkadia, on the ancient road connecting Mieza and Pella, the capital of the Macedonian Kingdom, are among the finest and best preserved monuments in the region. The first tomb near the village of Kopanos was named after the Danish architect K. F. Kinch who discovered and studied it in 1887, 1889 and 1892. Kinch drew the tomb and its painted decoration which is now lost. The tomb dates to the first half of the third century BC.

The tomb, which consists of a flat-roofed ante-chamber and a barrel-vaulted burial chamber, was covered by a mound 2.50 metres high. The Doric facade had two antae with capitals but no columns. The door was sealed with poros blocks. The Doric entablature has six triglyphs and six metopes painted blue and yellow respectively. Above the entablature was an Ionic kymation. The interior walls were plastered and painted. Inside the antechamber, at 1.70 metres from the ground, was a relief cornice with white, red and green flowers painted on a red band. The walls were painted yellow in their lower part, dark red in the middle and dark blue with flowers at the top. On the east wall a painted panel, now lost, depicted a Macedonian on a galloping horse attacking a Persian who was on foot and protected himself with his shield.

The 'Kinch' Tomb was severely damaged during the construction of the Thessaloniki-Monasterion railroad. In 1970-71 the Archaeological Service cleaned and restored the monument to its former appearance.

Author

I.Psarra, archaeologist

Οι γνωστοί μακεδονικοί τάφοι των Λευκαδίων, που βρίσκονται στην πορεία του αρχαίου δρόμου που ένωνε τη Μίεζα με την πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου, την Πέλλα, είναι από τα λαμπρότερα και καλύτερα διατηρημένα μνημεία της περιοχής. Ο πρώτος τάφος στην περιοχή Κοπανού Ημαθίας εντοπίσθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και πήρε το όνομά του από το Δανό αρχιτέκτονα K.F. Kinch, ο οποίος αποκάλυψε το μνημείο και το μελέτησε τα έτη 1887, 1889 και 1892. Εκτός από τα σχέδια ο Kinch αναπαρέστησε ζωγραφικά τη διακόσμηση του τάφου και διέσωσε έτσι τις χαμένες σήμερα τοιχογραφίες του μνημείου, που χρονολογείται στο α΄ μισό 3ου αι. π.Χ.

Ο τάφος είναι διθάλαμος και διαθέτει καμαρωτή σκεπή στο θάλαμο και επίπεδη στον προθάλαμο. Ήταν καλυμμένος από επίχωση που σχημάτιζε τύμβο με ύψος 2,50 μ. Η πρόσοψή του ήταν δωρικού ρυθμού, χωρίς όμως να διαθέτει κίονες. Δύο παραστάδες με επίκρανα πλαισίωναν την είσοδο, την οποία έφραζαν πωρόλιθοι και όχι πόρτα όπως συνήθως. Ο δωρικός θριγκός του τάφου διακοσμείται με έξι τρίγλυφα και έξι μετόπες, που αρχικά είχαν κιτρινωπό χρώμα, ενώ τα τρίγλυφα βαθύ κυανό. Ως επιστέγαση του δωρικού θριγκού υπήρχε ιωνικό κυμάτιο. Οι εσωτερικοί τοίχοι του μνημείου ήταν καλυμμένοι με λευκό κονίαμα, επάνω στο οποίο έγινε ο ζωγραφικός διάκοσμος. Στον προθάλαμο υπήρχε σε ύψος 1,70 μ. από το έδαφος μια ανάγλυφη κορνίζα, που ήταν ζωγραφισμένη με λευκά, κόκκινα και πράσινα άνθη επάνω σε κόκκινη ταινία. Οι τοίχοι του θαλάμου σε ύψος μέχρι και 0,70 μ. από το έδαφος ήταν βαμμένοι με ωχροκίτρινο χρώμα, από εκεί και πάνω με βαθύ κόκκινο χρώμα, ενώ ακόμη ψηλότερα υπήρχε ανθοστοιχία επάνω σε βαθύ γαλάζιο φόντο. Στον ανατολικό τοίχο υπήρχε γραπτή παράσταση, που δεν σώζεται σήμερα. Εικόνιζε Μακεδόνα ιππέα με άλογο που κάλπαζε, να επιτίθεται με το δόρυ του σε πεζό Πέρση στρατιώτη, ο οποίος προσπαθούσε να αμυνθεί προτάσσοντας την ασπίδα του.

Ο τάφος του Kinch υπέστη σοβαρές ζημιές από τις εργασίες που έγιναν στην περιοχή για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου και καταπλακώθηκε με χώματα. Το 1970-1971, με μέριμνα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας πραγματοποιήθηκαν εργασίες αναστήλωσης και καθαρισμού του μνημείου, με σκοπό την αποκατάσταση της μορφής του. 

Stageira - Στάγειρα

 

 

 Birthplace of Aristotle, the greatest philosopher of ancient times and tutor of Alexander the Great. The city was founded in ca. 655 B.C. by colonists from the island of Andros. Down to the Persian Wars, Stageira was a free, independent and prosperous city. After the Persians retreated, it became a member of the First Athenian Confederacy, making an annual contribution of one talent to the allied treasury.

 

In 424 B.C., during the Peloponnesian War, Stageira seceded and became an ally of the Spartans against Athens. Later, the city joined the Chalkidian League and in 348 B.C. it was captured and destroyed completely by king Philip II of Macedon. A few years after the destruction, however, Philip himself repopulated the city in return for Aristotle’s, tutoring of his son Alexander.

 

Yet Stageira never recovered its former brilliance and it is henceforth mentioned by ancient authors only in a few occasions, invariably in connection with the great philosopher. An enchanting later written tradition records that after Aristotle died, the inhabitants of Stageira transferred and buried his relics inside the city, in a place called “the Aristoteleion”, a large altar was erected on his grave, and an annual festival was instituted in his honour, called the "Aristoteleia". 

Author

Kostas Sismanidis, 16th Ephorate of Prehistoric & Classical Antiquities

Kostas Papastathis, 16th Ephorate of Prehistoric & Classical Antiquities 

Θησαυρός των Αθηναίων - Treasury of the Athenians

Ο θησαυρός των Αθηναίων ήταν από τα πιο σπουδαία και εντυπωσιακά κτίσματα του τεμένους του Απόλλωνα. Δέσποζε επάνω στην Ιερά οδό, αμέσως μετά την πρώτη προς βορρά στροφή της, δίπλα στο βουλευτήριο της πόλης των Δελφών και απέναντι από τους θησαυρούς των Κνιδίων και των Συρακουσίων. Το μικρό αυτό κτίσμα ήταν ένα είδος θησαυροφυλάκιου της Αθήνας, στο οποίο φυλάσσονταν τρόπαια από σημαντικές πολεμικές νίκες της πόλης και άλλα αντικείμενα που είχαν αφιερωθεί στο ιερό. Ο θησαυρός οικοδομήθηκε από την αθηναϊκή δημοκρατία στα τέλη του 6ου ή στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Μάλιστα, θεωρείται το μνημείο που εκφράζει την επικράτηση των δημοκρατικών στην Αθήνα και την εκδίωξη των τυράννων. Σύμφωνα με μία άλλη ερμηνεία, η οποία στηρίζεται κυρίως στην περιγραφή του περιηγητή Παυσανία και στην επιγραφή που σώζεται στην πρόσοψη της νότιας κρηπίδας, ο θησαυρός οικοδομήθηκε σε ανάμνηση της απόκρουσης του περσικού κινδύνου μετά τη μάχη στο Μαραθώνα το 490 π.Χ.

 

Πρόκειται για μικρό, δωρικού ρυθμού κτίσμα κατασκευασμένο από παριανό μάρμαρο με τη μορφή ναΐσκου εν παραστάσι, όπως οι περισσότεροι θησαυροί. Τα ανάγλυφα που τον κοσμούσαν αποτελούν δείγματα υψηλής πλαστικής στην τελευταία περίοδο της αρχαϊκής εποχής και μπορούν εύκολα να συγκριθούν με τις πρώιμες ερυθρόμορφες αγγειογραφίες ως προς την κομψότητα των μορφών, τις ελαφρές αναλογίες, τις έντονες και στερεές κινήσεις, αλλά και τις τολμηρές στάσεις. Στις ανάγλυφες μετόπες του εικονίζονται οι άθλοι του Ηρακλή (πίσω και βόρεια πλευρά) και του Θησέα (πρόσοψη και νότια πλευρά). Η αντιδιαστολή του Θησέα με τον Ηρακλή παραπέμπει στην αλλαγή πολιτεύματος στην Αθήνα με την επικράτηση της δημοκρατίας.

 

Το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνεται και με τη γενικότερη επικράτηση στην τέχνη του 5ου αι. π.Χ. της εικονογραφίας του Θησέα, ενώ κατά τον 6ο αι. π.Χ. κυριαρχούσε η εικονογραφία του Ηρακλή. Στη νότια μακριά πλευρά και στην πρόσοψη του κτίσματος, δηλαδή στις πλευρές που δεσπόζουν επάνω στη στροφή της Ιεράς οδού, έχει δημιουργηθεί κρηπίδωμα που σχηματίζει τριγωνική πλατεία, όπου κατά τις επίσημες γιορτές και πομπές οι Αθηναίοι εξέθεταν τα λάφυρα από τη μάχη του Μαραθώνα και τα άλλα τρόπαια που φυλάσσονταν μέσα στο θησαυρό. Στους τοίχους του κτηρίου σώθηκαν πολλές επιγραφές με κείμενα σημαντικά για τη μελέτη των αρχαίων εορτών και εθίμων, όπως η Πυρφορία, η Τριποδιφορία, η Πυθαΐς και η Δωδεκαΐς, που ήταν επίσημες πομπές των Αθηναίων στους Δελφούς, αλλά και για τη μελέτη της μουσικής, αφού στη νότια πλευρά, κοντά στην ανατολική γωνία, ήταν γραμμένοι οι δύο περίφημοι ύμνοι στον Απόλλωνα, τα μοναδικά αρχαιοελληνικά κείμενα που συνοδεύονται από μουσικό υπομνηματισμό και σήμερα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών. Στο εσωτερικό του θησαυρού είναι χαραγμένα στους τοίχους σημαντικά τιμητικά ψηφίσματα για Αθηναίους, που χρονολογούνται από τον 3ο αι. π.Χ. και μετά, καθώς και ονόματα ενεχυροδανειστών, που χρησιμοποιούσαν το κτήριο στα μεταγενέστερα χρόνια.

 

Ο θησαυρός των Αθηναίων ήταν το μοναδικό μνημείο των Δελφών που διέθετε αρκετό από το αρχαίο του υλικό και έτσι αναστηλώθηκε από τους Γάλλους το 1906 με χορηγία του τότε δημάρχου Αθηναίων, Σπύρου Μερκούρη. Οι μετόπες του μνημείου έχουν αποσπασθεί,  έχουν συντηρηθεί και εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών και στη θέση τους έχουν τοποθετηθεί γύψινα εκμαγεία.

 

Συντάκτης:Σ. Ραπτόπουλος, αρχαιολόγος

Delphi Culture

The Treasury of the Athenians is one of the most important and impressive buildings of the temenos of Apollo. Standing next to the bouleuterion, seat of the Delphic senate, and opposite the treasuries of the Knidians and the Syracusans, it dominated the Sacred Way. This small building contained trophies from important Athenian victories and other votive objects dedicated to the sanctuary.

 

The treasury, which was built by the Athenian republic in the late sixth or early fifth centuries BC, is thought to express the victory of democracy over tyranny. A slightly different interpretation, based on Pausanias's description, states that the treasury commemorated the battle of Marathon of 490 BC, when the Athenian army repelled the Persians.

 

The treasury, a small, Doric building in Parian marble, is shaped like a temple in antis, as are most treasuries. Its relief decoration is a remarkable example of late Archaic sculpture, comparable in elegance, lightness of the analogies, vigorous, solid movement and daring stances to early Attic Red Figure vase painting. The frieze depicts the exploits of Hercules (back and north facade) and of Theseus (front and south facade). The juxtaposition of the two heroes symbolizes the change of regime and the establishment of democracy in Athens. Indeed, Theseus became a prevalent subject in fifth century BC iconography, while Hercules dominated sixth century art. The building stands on a terrace whose south and main fa?ades, those dominating Sacred Way, end in a triangular buttress. This is where the Athenians exposed the spoils from the battle of Marathon and other trophies kept inside the treasury during great festivals and processions.

 

Several inscriptions on the building's walls inform us on ancient festivals and customs, namely the Pyrphoria, the Tripodiphoria, the Pythais and the Dodecais, the four official processions of the Athenians at Delphi. Another inscription near the eastern corner of the south wall is extremely useful for the study of ancient music, since it contains two unique hymns to Apollo, the only extant Greek texts with musical annotations, now on display in the Delphi Archaeological Museum. Inside the treasury, are inscriptions containing important honorary decrees dating from the third century BC and later, as well as the names of pawnbrokers who used the premises in later years.

 

The Treasury of the Athenians was the only Delphic monument that still preserved much of its ancient fabric in the early twentieth century, and so was re-erected by the French School in 1906 with funds granted by the mayor of Athens, Spyros Merkouris. The original frieze is in the Delphi Archaeological Museum, the sculptures in situ being casts.

 

Author:S. Raptopoulos, archaeologist 

© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

Μακεδονικός τάφος Σπηλιάς Εορδαίας - Macedonian Tomb at Spelia Eordaias

 

Πρόσοψη του μακεδονικού τάφου στη Σπηλιά Εορδαίας

 © Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

 Διθάλαμος μακεδονικός τάφος με δωρική πρόσοψη.Κατασκευάστηκε στην αρχή του 2ου αιώνα π.Χ. και χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές ως τον 1ο αιώνα π.Χ.Ανασκάφηκε το 1986 και το 1987.

Macedonian tomb with two chambers and a Doric facade. It was constructed in the beginning of the 2nd century B.C. and was reused many times until the 1st century B.C.The tomb was excavated in 1986-87. A temporary shed has been constructed to protect the monument.

(πλάνα 26.05.23)

Αρχαιολογικός Χώρος Πέλλας - Archaeological Site of Pella

 

[5.2.13] ἐπεὶ δὲ εἰσήκουσαν αἱ ἐγγύτατα αὐτῶν, ταχὺ καὶ ἐπὶ τὰς πόρρω καὶ μείζους ἐπορεύοντο· καὶ κατελίπομεν ἡμεῖς ἔχοντας ἤδη ἄλλας τε πολλὰς καὶ Πέλλαν, ἥπερ μεγίστη τῶν ἐν Μακεδονίᾳ πόλεων·

καὶ Ἀμύνταν δὲ ᾐσθανόμεθα ἀποχωροῦντά τε ἐκ τῶν πόλεων καὶ ὅσον οὐκ ἐκπεπτωκότα ἤδη ἐκ πάσης Μακεδονίας. πέμψαντες δὲ καὶ πρὸς ἡμᾶς καὶ πρὸς Ἀπολλωνιάτας οἱ Ὀλύνθιοι προεῖπον ἡμῖν ὅτι εἰ μὴ παρεσόμεθα συστρατευσόμενοι, ἐκεῖνοι ἐφ᾽ ἡμᾶς ἴοιεν.

 

Ξενοφών,Ἑλληνικά

 

Απόδοση

Μόλις προσχώρησαν σ᾽ αυτούς οι πιο κοντινές, αμέσως κίνησαν για τις πιο μεγάλες και απομακρυσμένες· τον καιρό που εμείς φεύγαμε, είχαν κιόλας στα χέρια τους —ανάμεσα σ᾽ άλλες πολλές— και την Πέλλα, τη μεγαλύτερη πόλη της Μακεδονίας,

και μάθαμε ότι ο Αμύντας αποτραβιόταν από τις πόλεις και κόντευε να χάσει ολόκληρη τη Μακεδονία. Οι Ολύνθιοι έστειλαν και μας προειδοποίησαν, εμάς και τους Απολλωνιάτες, ότι αν δεν παρουσιαστούμε να μετάσχουμε στην εκστρατεία θα βαδίσουν εναντίον μας.

Direction and production

Vaggelis Chrysostomou

Julie Balafa

Department of conservation

 Texts

Dr Elisavet Tsigarida, Archaeologist - Director of Ephorate

Dr Alexandra Zampiti, Archaeologist

 

Archaeological Museum of Pella, 2017